Tuesday, May 31, 2016

बिम्ब नेपाली साप्ताहिक, मिति २०७३ साल जेठ १८ गते मंगलबार



ckfª\utf ePsf JolQmx?sf] kx'Fsf] clwsf/ tyf ckfª\utfd}qL ;+/rgf lgdf{0fsf jf/]df lgdf{0f sDkgLx?,l8hfO{g/ jf OlGhlgo/x?df r]tgf hufcf} .
g]kfn ;/sf/
;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno
;"rgf ljefu
d'Vo ;dfrf/
clVtof/df ph'/Lsf] cf]O{/f]
tLg jif{ gk'Ub} @%^$ ph'/L, ;j}eGbf a9L lzIff If]qdf
clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg cfof]usf] ;'b"/klZrdf~rn If]qLo sfof{nodf clVtof/ b'?kof]u ;DjlGw ph/Lsf] cf]O{/f] nfUg yfn]sf] 5 . If]qLo sfof{no :yfkgf ePsf] tLg jif{ gk'Ub} b'O{ xhf/ kfFr ;o ^$ ph'/Lx? k/]sf] sfof{non] hfgsf/L lbPsf] 5 .
@)&) ;fn c;f]hdf :yfkgf ePsf] If]qLo sfof{nodf xfn;Dd k/]sf ph'/Lx?df ;j} eGbf a9L lzIff If]qdf /x]sf] k|jQmf lai0f' l;+ lai6n] hfgsf–/L lbP . pgn] eg] …of] @)&@ ;fn r}q d;fGt;Ddsf] dfq} tYofFs xf], o;kl5 a}zfv / h]7df ;d]t ph'/L k/]sf 5g, To;sf] clen]v o;df ;dfj]z ul/Psf] 5}g .Ú
ph'/L k/]sf ;j} eGbf a9L lzIff If]qdf /x]sf] k|jQmf lai6n] jtfP . sd{rf/L÷lzIfs /fVbf cfkm\gf] dfG5] egf{ u/]sf], 5fqa[lQ /sd b'?kof]u u/]sf], laBfnodf x'g] ef}lts k"jf{wf/ lgdf{0fdf clgoldttf u/]sf], k|flalwsx?n] sld;g dfu]sf], Joj:yfkg ;ldlt u7g ubf{ lgod;+ut gePsf] h:tf ph'/Lx? cfpg] u/]sf] lai6n] jtfP . lzIff If]qdf gf} ;o *@ ph'/L k/]sfdWo] ;ft ;o ^@ km5f}{6 eO{;s]sf / afFsL b'O{ ;o @^ ph'/L cem} km5f}{6 x'g jfFsL /x]sf] lai6n] jtfP .
k|jQmf lai6n] lbPsf] hfgsf/L cg';f/ :yfgLo lgsfo ;DjlGw k/]sf tLg ;o !*  ph'/L dWo b'O{ ;o @# km5f}{6 ePsf 5g . o:t} jg ;DjlGw k/]sf b'O{ ;o ($ ph'/Lx?df b'O{ ;o @( ph'/L km5f}{6 ePsf 5g . :jf:Yo ;DjlGw Ps ;o ^) ph'/L k/]sfdf Ps ;o $^ lsgf/f nfu]sf 5g . e'ld;'wf/ ;DjlGw Ps ;o %$ ph'/Ldf Ps ;o !& lsgf/f nfu]sf    5g .
sfof{nosf cg';f/ ef}lts k"jf{wf/df clgoldttf ePsf] eGb} (% ph'/L k/]sfdf *@ km/kmf/s eO{;s]sf 5g . ;x/L lasf;df Ps ;o !^ ph'/L k/]sfdf *( km/kmf/s ePsf 5g . l;rfO{ ;DjlGw ^( ph'/L k/]sfdf %!, u[x ;DjlGw &( ph'/Ldf &^, phf{ ;DjlGw %! df #* / pBf]u ;DjlGw @^ df @^ ph'/Lx? lsgf/f nufO{;lsPsf] 5 . cGo dGqfno dftxtsf sfof{nox?;+u ;DjlGwt b'O{ ;o @) ph'/L k/]sfdf b'O{ ;o ph'/L km5f}{6 eO{;s]sf] lai6n] jtfP .
lai6sf cg';f/ k/]sf ph'/Lx?dWo] &^ ph'/Lx?nfO{ la:t[t cg';Gwfgdf nluPsf]  5 . cfof]un] !) ph'/Ldf cjb]lv o:tf] gug'{ egL lgb]{zg lbPsf], rf/ ph'/Ldf ;'emfj lbPsf], Ps ph'/Ldf ;r]t u/fPsf] / Ps ph'/Ldf ;DjlGwt kIfsf] Wofgfsif{0f    u/fPsf] k|jQmf lai6n] jtfP . o; cjwLdf Ps s/f]8 *( xhf/ ;ft ;o (^ ?k}ofF c;'n ul/Psf] ;d]t pgn] jtfP .
ph'/Lsf] ;+Vof lhNnfut cfwf/df x]bf{ s}nfnLaf6 ;j}eGbf a9L ;ft ;o &! ph'/L u/]sf 5g . ;f] dWo] ^ ;o @$ ph'/L km5f}{6 eO{;s]sf 5g . o:t} s~rgk'/af6 ^ ;o @*, a}t8Laf6 tLg ;o ^, 8f]6Laf6 Ps (^, bfr'{nfaf6 Ps ;o ^^, 88]Nw'/faf6 Ps ;o ^%, aemfËaf6 Ps ;o @^ / c5fdaf6 Ps ;o #! ph'/L k/]sf 5g . ;j}eGbf sd afh'/f lhNnfaf6 eg] ^^ j6f ph'/L dfq} k/]sf 5g . o:t} cGo If]qaf6 gf} ph'/L u/]sf] tYofFsn] b]vfPsf] 5 .

;DkfbsLo
s;/L sfof{Gjog xf]nf ah]6
g]kfn ;/sf/sf cy{ dGqL lai0f' kf}8]nn] cfly{s aif{ )&#÷&$ sf] ah]6 k|:t't u/sf 5g . cfufdL cfly{s  aif{sf nfuL !) va{ $* ca{sf] ah]6 k]z u/]sf cy{dGqLn] ;fw/0f vr{ tkm{ %*=( k|ltzt tyf lasf; vr{sf nfuL @(=& k|ltzt ah]6 lalgof]hg u/]sf 5g . s]xL ;sf/fTds s'/f cfPsf ePklg of] ah]6df k|i6 ?kdf b'O{ ;d:ofx? /x]sf 5g . Ps k'FhLut vr{ eGbf rfn' vr{ w]/} a9L x'g' / csf]{ 3f6fsf] ah]6 . To;sf/0f h;/L cfnf]rgfsf] ;fy;fy} ;dy{g eO{/x]sf] 5 jh]6sf] To;/Lg} of] ah]6 sfof{Gjogdf r'gf}tL /x]sf] 5 .
cy{dGqL lai0f' kf}8]nn] cfufdL aif{sf nfuL k]z ug'{ ePsf] ah]6df ;'b"/klZrdsf kxf8L lhNnfnfO{ pk]Iff u/]sf] b]lvG5 . ah]6df 8f]6L nufotsf kxf8L lhNnfdf gofF vfnsf] vf; of]hgf ;/sf/sf] ah]6df ;d]6g ;s]sf] 5}g . 8f]6L lhNnfdf ;/sf/n] ah]6 k]z x'g eGbf klxnf g} rrf{df cfPsf] /fhk'/ b]lv rj/frf}tf/fsf] ;8s v08df 8an sl6Ësf nfuL $) s/f]8 /sd lalgof]hg ug]{ tof/L ePsf] s'/f aflx/ cfPklg Tof] sfo{qmd ah]6df ;dfa]z x'g ;s]g . b]z ;+3Lotfdf uO{;s]sf]  ca:yfdf casf] k|b]z g+= & sf] ;Defljt /fhwfgLdf s'g} 7'nf k|sf/sf ef}lts ;+/rgfsf nfuL ah]6 lalgof]lh gug'{n] ;/sf/sf] lgot dfyL z+vf ug{ ;lsG5 . 
gLlt tyf sfo{qmddf :yfgLo lgsfosf] lgjf{rg ug]{ dgl:ylt b]vfPsf] ;/sf/n] k|b]zsf] ;+eflat  /fhwfgL /x]sf] lbkfondf s'g} k|sf/sf] ;+/rgf lgdf{0f gug'{n] lbkfnodf /fhwfgLsf nfuL ;/sf/ tof/ 5}g\ eGg] ts{nfO{ ;d{yg u/]sf] b]lvG5 . ;+3Lo k|b]z agfpFbf aGg] w]/} ;+/rgf k|b]z;efn] g} lgdf{0f ug]{ ePklg sDtLdf k|f/lDes sfd yfngL ug{sf nfuL cfaZos kg]{ ;+/rgf tyf c:ktfn, ;8s h:tf cTofcfaZos ;+/rgf÷k'jf{wf/ lgdf{0fsf nfuL ;/sf/n] ah]6df ;dfa]z ubf{ pko'Qm x'GYof] .
cGo k|b]zx? s} t'ngfdf & g+ k|b]zdf ah]6 /sd  tyf gofF lasf;sf ;+/rgf sd 5g To; dfyLdf klg ;'ksf kxf8L lhNnfsf nfuL gofF of]hgf 5|}g . lasf;d'vL eGbf klg lat/0fd"vL ah]6 NofPsf] ;/sf/n] s]xL gofF sfo{qmd klg NofPsf] 5 . ;/sf/n] k|:t't u/]sf]  ah]6df s'n u|xf:y pTkfbg em08} $) k|ltzt ah]6 xfd|f] cy{tGqsf nfuL jf:tlas eGbf a9L sfNklgs h:tf] nfU5 .
;/sf/n] sd{rf/Lsf] tna @% k|ltztn] a[l4, ;fdflhs ;'/Iff eQfdf zt k|ltzt a[l4, ;f+;bn] vr{ ug{ kfpg] /sddf a[l4, cfkm\gf] ufpF cfkm} agfpF lzif{ssf nfuL o; c3L lbFO{b} cfPsf] cg'bfgdf ztk|ltzt a[l4 h:tf kIfn] ;/sf/sf] ah]6 nf]slk|o ePsf] b]lvG5 . ;/sf/sf] k|fyldstfdf ;s/fTds kIf eg] s[lif / ef}lts k"jf{wf/sf nfuL 5'§\ofPsf] ah]6 xf] . afh'/f lhNnfdf ;/sf/n] ;'? u/]sf] a:tL lasf; tyf a:tLsf] s]Gb|Ls/0f of]hgf b]z s} nfuL Ps g'dgf sfo{qmd xf] .
;du|df ah]6 lautsf aif{x?eGbf qmflGtsf/L xf] eGbf km/s gknf{ . t/, o;sf] sfof{Gjog ug'{df r'gf}tL /x]sf] 5 . ah]6df ;f+;bx?nfO{ / lgjf{rg If]qnfO{ lbO{g] /sd x6fO{P pTs[i7 ah]6 eGg ;xh x'g] lyof] t/ Tof] eGg gldNg] u/L jh]6 NofO{of] . ;f+;b / kf6L{n] sfo{stf{x? kfNg] u/L a9fO{Psf] ah]6df ;j} bnsf ;j} ;f+;bx?n] ;xdlt hgfP, d'Qms07n] k|;+;f u/] t/ h]i7 gful/snfO{ lbO{g] eQfdf a[l4 ePsf] s'/f kr]g w]/} /fhgLlts bnx?nfO{ . of] d'v{tf xf] of dxfgtf pgLx?nfO{ g} yfx xf]nf .
h] xf];\ of] jh]6n] hgtfnfO{ afF8]sf ;kgfx? ;kgfd} l;ldt gx'g, lgGb|faf6 laplemPsf j]nf klg cg'e'lt ug{ kfpg eGg] sfdgf 5 .
yk ;dfrf/
b'O{ dlxgfd} hgtfsf lk|o jg] kGt
n /fdx/L cf]emf÷hf]/fon
     h]7 !&
…logL ;O{ ;fx]j cfPkl5 /S;L jGb ePsf] 5, cj lognfO{ ;?jf gul/lbg'xf]nf .Ú s]xL lbg cuf8L cg'udgsf qmddf    hf]/fon If]qdf k'u]sf 8f]6Lsf k|x/L k|d'v k|x/L pk/LIfs lbNnL/fh lai6;+u ;/:jtLgu/ ufla;–& sL wgf g]kfnLn] clxn] O{nfsf k|x/L sfof{no hf]/fondf /x]sf k|x/L gfoj lg/LIfs /fdrGb| kGtnfO{ ;?jf gul/lbg cfu|x ul/g .
…/S;L vfP/ lgs} xf]–xNnf x'g] u/]sf] lyof], >Ldlt / 5f]/f5f]/LnfO{ s'6\g] uy]{, /fte/L emu8f x'GYof]Ú wgfn] elgg\ …lo ;/ cfPkl5 zflGt ePsf] 5 .Ú kGtsf] gfd ;d]t hfgsf/L gePsL wgfn] c?n] …;O{ ;fx]jÚ eg]sf] ;'g]sf sf/0f ;O{ ;fx]j elG5g\ t/ pgnfO{ …;O{Ú eg]sf] s] xf] eGg] klg hfgsf/L 5}g . pgL zflGt ;'/Iff sfod ug{df kGtn] u/]sf] sfdk|lt eg] lgs} k|efljt 5g .
wgf dfq} xf]O{g nIdLgu/ / ;/:jtLgu/sf clwsf+; dlxnfx?sf] ;femf dfu xf] …kGtsf] ;?jf x'g'x'Fb}g .Ú nIdLgu/–! sL o;f]bf jf]x/f elG5g\ …xfdLnfO{ zflGt ;'/Iff rflxG5, clxn];Dd cfPsf k|x/Lx?n] tf; v]Ng] /S;L vfg], emu8f ug]{x?nfO{ g} ;xof]u ub}{ cfPsf lyP, pxfF cfO{;s]kl5 /fd|f] ePsf] 5 .Ú pgn] /S;Lsf sf/0f lbgx'F h;f] x'g] emu8f sd x'g] u/]sf] jtfO{g .
:yfgLojf;L / k|x/Lsf lardf a]nfa]nfdf emu8f   eO{/xg] o; If]qdf kGt cfPkl5 eg] v'zL 5fPsf] 5 . @)&@ ;fnsf] xf]nLdf s]xL :yfgLojf;L / k|x/Lx?;+u} a;]/ /S;L vfFb} ubf{ ePsf] em8kkl5 tTsfnLg O{Grfh{nfO{ x6fP/ kGtnfO{ k7fO{Psf] lyof] .
@@ jif{ cuf8L k|x/L hjfgaf6 ;]jf k|j]z u/]sf kGt o; If]qdf cfPsf] hDdf ^@ lbg dfq} ePsf] 5 . pgL hf]/fon cfPkl5 xfn;Dd $! hgfnfO{ ;fdfGo sf/jf/L / gf} hgfnfO{ hl/dfgf u/]sf 5g . hl/dfgfaf6 cfPsf] @& xhf/ ?k}ofF nIdLgu/ / ;/:jtLgu/sf] ;+o'Qm dlb/f lgoGq0f ;ldltdf /flvPsf] kGt jtfpF5g .
s;/L eof] o:tf] ;'wf/ < kGt eG5g\ …d}n] To:tf] rd:tsf/ t s]xL u/]sf] 5}g, sfg'g / ;+u7gn] lbPsf] lhDd]jf/L k'/f u/]sf] x'F .Ú :yfgLo dlxnfx?sf] ;xof]udf dlb/f lgoGq0f ug{ ;kmn ePsf] pgsf] egfO{ 5 . …lhDd]jf/L k'/f ug]{ xf]Ú kGt eG5g\ …cfkm' /fd|f] ePkl5 :yfgLojf;Lx?n] t ;xof]u ul/xfN5g lg .Ú
kGt;+u hlt :yfgLojf;Lx? v'zL 5g pgsf ;xof]uL sd{rf/Lx? eg] Tolt v'zL 5}gg\ . Ps :yfgLo dlxnfn] elgg\ …klxn] kf]zfFs klg nfpb}gy] oxfFsf k|x/L sd{rf/Lx?, kGt cfPkl5 8\o'6L ug'{ kg]{ eof], To;}n] pxfFnfO{ ufnL u5{g .Ú cfkm} /S;L vfP/   lxl8/fVg] k|x/L sd{rf/Lx? clxn] kGt cfPkl5 ;'lw|Psf lt dlxnfn] jtfO{g . :yfgLo jf;Lx?df cfz hufPsf 5g kGtn] .
kl/of]hgf alxu{dg x'Fb}
jgdf cfwfl/t pBdaf6 lhNnfsf laleGg ;d'bfosf dflg;x?sf] cfo:t/ a[l4sf nflu 8f]6Ldf ;+rfngdf /x]sf] ax';/f]sf/jfnf ag sfo{qmdsf] cjlw ;lsPsf] 5 .
gf]a]Da/ @)!$ b]lv !% h'nfO{ @)!^ ;Dd sfo{qmdsf] calw /x]klg ;xof]uL lgsfox?n] xft lemSbf sfo{qmd ;lsosf] xf] . km/jf8{ g]kfn / u|fdL0f ljsf; s]Gb| 8f]6Lsf] ;fem]bf/Ldf ;~rfng eO/x]sf] pQm sfo{qmdn] 8f]6Lsf 306]Zj/, 5ltjg, nIdLgu/, /fgfufpm, skNn]sL nufotsf ! bh{g uflj;x?df l;:gf], b'gf6kl/, dfx'/L kfng nufotsf If]qdf sfd ul//x]sf] lyof] . cfkm\gf] sfo{ cjlwdf pQm sfo{qmdn] lhNnfsf 8f}8, 306]Zj/ / ;/:jtLgu/df l;:gf] k|zf]wg pBf]u tyf a5]{g, 5ltjg / /fgfufpmdf b'gf6k/L pBf]u :yfkgf u/]/ ;+rngdf NofPsf] 5 . clxn] lt pBf]ux?df :yfgLo :t/df kfOg] l;:gf] k|;f]wg ul/ l;:gf] kfp8/ / ;fnsf kftx?af6 b'gf 6k/L agfpg] sfd eO/x]sf] 5 .
o:t} pQm sfo{qmd dfkm{t cfkm'n] u/]sf sfdx?sf] af/]df hfgsf/L u/fpg lxhf] lhNnfsf laleGg :yfgx?df ;a{kIfLo cg'udg ul/osf] lyof] eg] cfh alxu{dg uf]i7Lsf] cfof]hgf ul/Psf] 5 . uf]i7Ldf pkl:yt lhNnfsf ;/f]sf/jfnfx?n] sfo{qmd ax'cfoflds x'bfx'b} klg cjlw ;lsosf]df lrGtf JoQm u/]sf lyo . alxu{dg uf]i7Ldf af]Nb} 3/]n' tyf ;fgf pBf]u ljsf; sfof{no /fhk'/sf lgb]{zs dfwj ;'a]wLn] :yfgLo:t/df pTkfbg x'g] o:tf a:t'x?sf] ahf/Ls/0fsf nflu k|rf/k|;f/sf] vfFrf] /x]sf] cf}Nofpg' eof] .
To:t} lhNnf s[lif ljsf; sfof{no 8f]6Lsf jl/i7 s[lif ljsf; clwsf/L 8f= tk]Gb| zfxn] sfo{qmdsf] cjlw ;lsP klg o;n] u/]sf /fd|f sfdx?sf] k|j4{gsf nflu cfkm' lg/Gt/ nfUg] k|ltj4tf JoQm u/] . alxu{dg uf]i7Ldf lhNnfl:yt /fhgLlts bnsf k|ltlglw, ;/f]sf/jfnf ;/sf/L u}/ ;/sf/L lgsfosf k|d'v Pjd\ k|ltlglw nufotsf] ;xeflutf lyof]  .
b'?:t ;+;f/ b]Vg] /x/
n s0f{ rGb÷l;nu9L
     h]7 !^
sfF8fdf08f}+ ufla;–& sf (! aifL{o lbnaxfb'/ yfkf glhs}sf] a:t' klg /fd|f];+u b]Vb}gg\ . yfkfdfq} xf]O{g lbkfon l;nu9L gu/kflnsf–!$ kfs/LsL &) aifL{of wdf{ b]aL lai6 klg afFof cfFvfn] k6Ss} b]Vb}gg\ . lai6 / yfkfsf] h:t} ;d:of sfF8fdf08f}+ ufla;sf ^# aifL{of lagf lr/fnsf] klg 5 . lagf klg cf]/fnf] lxGbf nf}/f]sf] ;xfotf lagf lxGg ;lSbgg\ .
pd]/ 9Nsb} nfu]sf a[4a[4fn] cfFvf gb]Vg] ;d:of ePsf] nfdf] ;do eof] t/ cem} klg b'?:t ;+;f/ b]Vg] cf;f eg] df/]sf 5}gg\ . lhNnf c:ktfn l;nu9Ldf u]6f cfFvf c:ktfnn] cfof]hgf u/]sf] cfFvf lzla/df >LdtL / 5f]/fn] 8f]¥ofpFb} k'u]sf lbnaxfb'/ yfkfn] eg] …cfFvf /fd|f];+u b]Vg 5f]8]sf] t w]/} eof] t/ cr]n t glhs}sf] a:t' klg b]Vb}g, vfgfdf ePsf] kmf]x/ klg kQf] kfpb}g, /fd|f];+u pkrf/ ePdf b]V5' eGg] nfu]sf] 5 .Ú
nf}/f]sf] ;xoftdf lhNnf c:ktfn k'u]sL wdf{b]aL lai6 klg cfkm\gf] cfFvf v'Ng]df cfzfjfbL 5g . wdf{n] elgg\ …d]/f] b'a} cfFvf aGb lyof], b'O{ aif{ klxnf bfofF cfvfsf] pkrf/ u/]F, clxn] afFof cfFvfsf] ck|];g u/]F, ca ;lhn} sfd ug{ ;S5' xf]nf eGg] nfu]sf] 5 .Ú
8f]6L lhNnfsf rf/ :yfgdf ;~rfng ePsf] lzla/df s/La @ xhf/ hgfn] cfFvfsf] k/LIf0f u/fPsf 5g .  nf6fdf08f}+ ufla;sf] uf]k3f6, rj/frf}tf/f ufla;sf] vTof8L, b'ufdf08f}+ ufla;sf] jfon / lhNnf c:ktfn l;nu9Ldf lzla/ ;~rfng u/]sf] SofDk O{~rfh{ d]3/fh e§n] hfgsf/L lbP . e§n] eg] …lzla/df xfdLn] ;f]r] eGbf w]/}n] cfFvf hffr u/fP / lo dWo] ;f]r]sf] eGbf w]/}sf] cfFvfdf ;d:of b]lvof], ;d:of b]lvg] clwsf+; a[4a[4fx? 5g .Ú lhNnfsf]  nf6fdf08f}+df kfFr ;o %), b'uf{df08f}df $ ;o,          rj/frf}tf/fdf tLg ;o ** / lhNnf c:ktfn 8f]6Ldf $ ;o (@ hgfn] cfvfF hfr u/fPsf 5g .
&) k|ltzt dlxnfsf] cfFvfdf ;d:of 
8f]6L lhNnfsf] rf/ :yfgdf ;~rfng ul/Psf] lzla/df Ps xhf/ cf7 ;o #) hgf cfFvfsf] k/LIf0f u/fpg] dWodf s/La Ps xhf/ b'O{ ;o *! hgf dlxnf /x]sf] cfFvf lzla/sf O{~rfh{ d]3/fh e§n] hfgsf/L lbP .  cfFvfsf] k/LIf0f u/]sf dWo] ltg ;o ^( hgfsf] cfFvfsf] zNolqmof ul/Psf] 5 . nf6fdf08f}+df (#, rj/frf}tf– /fdf $&, b'ufdf08f}+df ^( / lhNnf c:ktfn l;nu9Ldf Ps ;o ^) hgfsf] zNolqmof ul/Psf] 5 .
8f]6L lhNnfsf rf/ :yfgdf ;+rfng ePsf] lzla/df clwsf+z dlxnf la/fdL cfPsf] 8f= ch'{g >]i7n] atfP . ch'{gn] eg] …oxfF cfpg] clwsf+z dlxnf dfq} 5g, zNolqmof klg pxfFx? s} w]/}  5, oxfFsf dlxnfdf cfFvfsf] 7'nf] ;d:of 5 . d}n] ;f]r] eGbf klg dlxnfsf] l:ytL lgs} hf]lvdk'0f{ kfPF .Ú 8f= ch'{gn] uy] …xfdLn] o; lzla/sf qmddf s/La (( k|ltzt zNolqmof df]ltof laGb'sf] u/]sf 5f}F . sof}Fdf casf s]xL aif{ leq} zNolqmof ug{' kg]{ ca:yf 5 .Ú
nfO{G; /f]6/L on'e]/f sNasf] ;xof]udf, u]6f cfFvf c:ktfnsf] cfof]hgfdf lzla/ ;~rfng ePsf] xf] . lzla/nfO{ lhNnf :jf:Yo sfof{no 8f]6L / g]kfn b[li6lalxg sNof0f ;+3n] ;xof]u u/]sf] lyof] .
5f]6s/L ;dfrf/
laif vfO{ cfTdxTof
8f]6L ufFh/L ufla;–^ ls ls/Lb]jL yfkfn] laif ;]jg u/L cfTdxTof u/]sL 5g .
lhNnf k|x/L sfof{no 8f]6Ln] lbPsf] hfgsf/L cg';f/ $@ jifL{of yfkfn] ;f]djf/ lbp;f] d]6fl;6 gfds laif ;]jg u/]sL lyO{g . cfkmGtx?n] laif ;]jg u/]sf] hfgsf/L kfpgf;fy pgnfO{ pkrf/sf nflu 8f]6L lhNnf c:ktfn Nofpg] qmddf af6f]d} d[To' ePsf] xf] .
tflnd ;DkGg
8f]6L lhNnfsf /fhgLlts cu'jf dlxnfx?sf nflu tLg lbg] /fhgLlts ;zlQms/0f tflnd ;DkGg ePsf] 5 .
cGt/kf6L{ dlxnf ;~hfn 8f]6Lsf] cfof]hgfdf ePsf] pQm tflnddf laleGg /fhgLlts bnx?;+u cfj4 lhNnf:t/Lo dlxnf g]t[x?sf] ;xeflutf /x]sf] lyof] . lhNnf lasf; ;ldlt 8f]6Lsf] cfly{s ;xof]udf ePsf] pQm tflnddf g]kfndf dlxnf /fhgLlt1x?sf ;d:ofx? / cj;/x?, /fhgLlts g]t[Tjx?df x'g' kg]{ u'0fx?, g]kfndf /fhgLlts cj:yfsf] laZn]if0f h:tf     s'/fx?df 5nkmn ePsf] cGt/kf6L{ dlxnf ;~hfnsf cWoIf zf/bf e§n] jtfO{g .
tflndn] cfkm'x?nfO{ /fhgLltdf ;lqmo x'g yk an ldn]sf] ;xeflu l;tf rf]k8fn] jtfO{g . o:tf tflnd uf]i7Lx? ;~rfng u/]df xfdLx? /fhgLlts dlxnfx?sf] Ifdtf lasf; x'g] csf{ ;xeflu uLtf g]kfnLn] jtfO{g .
v]n ;dfrf/
;g/fOh;{ eof] cfOkLPn RoflDkog
n Ph]G;L
OlG8og lk|ldo/ lnu cfOkLPnsf] pkflw ;g/fOh;{ x}b/fjfbn] lht]sf] 5 . ;g\ @)!^ cyf{t\ of] l;hgsf] pkflw lhTb} ;g/fOh;{n] pkflwsf] vftf vf]n]sf] 5 . /f]on Rofn]Gh;{ a}+Unf]/lj?4 * /gsf] /f]df~rs lht lgsfNb} x}b/fjfbn] klxnf]k6s pkflw lht]sf] xf] .
6; lht]/ klxn] Aofl6ª u/]sf] x}b/fjfbn] lgwf{l/t @) cf]e/df & ljs]6 u'dfpFb} b'O{ ;o * /g agfPsf] lyof] . sKtfg 8]le8 jfg{/n] #* andf ^( /g agfP . pgn] # 5Ssf / * rf}sf k|xf/ u/] . a]g sl6ªn] !% andf agfOsf] #(/ /g x}b/fjfbsf] lhtsf nflu dxTjk"0f{ ;fljt eof] . pgn] $ 5Ssf / # rf}sf k|xf/ u/]sf lyP .
x}b/fjfbsf nflu o'j/fh l;+xn] @# andf #* /g agfP, eg] lzv/ wjgn] @* /gsf] of]ubfg lbP . a}+Unf]/sf lqm; hf]8{gn] # ljs]6 lnFbf  >Lgfy c/ljGbn] @ ljs]6 xft kf/] . ;]g jf6\;g dxFuf] ;fljt eP . pgn] $ cf]e/df ^! /g vlr{P .
hjfkmL Aofl6ªdf a}+Unf]/n] lgwf{l/t @) cf]e/df & ljs]6sf] Ifltdf b'O{ ;o /g dfq agfpg ;Sof] . klxnf] ljs]6sf nflu !!$ /gsf] ;fem]bf/L u/]sf] a}+Unf]/n] Ps ;do ;lhn} v]n lhTg] cg'dfg ul/Psf] lyof] . t/ To;f] ePg .
a}+Unf]/sf lqm; u]nn] #* andf &( /g agfP . pgn] * 5Ssf / $ rf}sf k|xf/ u/] . lj/f6 sf]xnLn] #% andf %$ /gsf] of]ubfg lbP . a}+Unf]/sf nflu u]n / sf]xnLafx]s c¿ Aof6\;Dofgn] vf;} k|bz{g ug{ ;s]gg\ .
x}b/fjfbsf a]g sl6ªn] @ ljs]6 lnP . e'jg]Zj/ s'df/n] $ cf]e/df @% /g vlr{+b} lskmfotL alnª u/] eg] Kn]o/ ckm kmfOgn a]g sl6ª 3f]lift eP .
/fi6«kltåf/f pb\3f6g x'g]
n rGb| wfdL÷sf7df08f}+
     h]7 !&
o'jf tyf v]ns'b dGqfnosf] tTjfjwfg tyf /fli6«o v]ns'b kl/ifb\ -/fv]k_ sf] cfof]hgfdf x'g] cf7f}+ /fli6«o /fi6«klt /lgª l;N8 ljBfno v]ns'b k|ltof]lutfsf] pb\3f6g /fi6«klt ljBfb]jL e08f/Laf6 x'g] ePsf] 5 .
/fli6«o /fi6«klt /lgª l;N8 /fi6«kltaf6 klxnf]k6s pb\3f6g x'g nfu]sf] /fv]kcGtu{t v]ns'b k|ltof]lutf tyf of]hgf ljefusf k|d'v k|sfzrGb| l3ld/]n] atfP .
cf7 v]n ;dfj]z k|ltof]lutfsf v]nx? h]7 !( b]lv @! ut];Dd pkTosfsf ljleGg :yfgdf x'g] 5g\ . Pyn]l6S; / km'6an lqk'/]Zj/l:yt bz/y /+uzfnf, elnan lqk'/]Zj/l:yt /fv]ksf] se8{xn, s/ft] / sa8\8L ;ftbf]af6f]l:yt cGt/f{li6«o v]ns'b    kl/;/, t]SjfGbf] sf]6]Zj/, p;' lqk'/]Zj/l:yt /fv]ksf] ;]dL se8{xn tyf lqms]6 sLlt{k'/df x'g] 5 . hDdf %# :j0f{, %# /ht / ^% sf+:o kbssf nflu le8Gt x'g] v]ns'b k|ltof]lutf tyf of]hgf ljefusf k|zf;sLo clws[t dLgs'df/ zdf{n] hfgsf/L lbP .
s"n k'/:sf/ /fzL % nfv ($ xhf/ ?k}ofF /x]sf] 5 . ;du|df l6ddf klxnf] x'g]n] @% xhf/, bf]>f]n] @) xhf/ tyf t]>f]n] !% xhf/ k'/:sf/ lhTg] 5g\ . JolQmut :kwf{df zLif{ tLg :yfg xft kfg]{n] qmdzM # xhf/, @ xhf/ / ! xhf/ k'/:sf/ k|fKt ug]{ 5g\ . l6d :kwf{df zLif{ tLg :yfgdf /xg] k|To]s l6dsf v]nf8LnfO{ qmdzM ! xhf/ % ;o, ! xhf/ / % ;o gubaf6 k'/:s[t ul/g] /fv]kn] hgfPsf] 5 .
rnlrq dgf]/~hg
gLtf / cfd]zsf] a|]scksf] xNnf
cleg]qL gLtf 9'Ëfgf / cleg]tf cfd]z e08f/L . of] hf]8L Ps;do lgs} rlr{t aGof] . cem …Eofn]G6fO{gÚsf] tfsf t cGo k|]dL hf]8Ln] klg gLtf / cfd]zaf6 s]lx l;Sg'k5{ x}, eGg] k|sf/sf kf]i6x? ;fdflhs ;~hfndf 5l/P . slxn] …lnk ls;Úsf] b[Zo t slxn] c+ufnf]df a]l/Psf, cg]sg k|]defj emlNsg] .
s'g} ;do ;fdflhs ;~hfndf lbgx'Fh;f] gLtfn] cfd]z;Fusf clg cfd]zn] gLtf;Fusf tlZj/dfq kf]i6   uy]{ . t/ kl5Nnf] k6s of] cj:yf ag]Gf\, of of] hf]8Lsf] k|]ddf v6k6L cfof], b'a}hgf Ps csf{af6 df}g 5g, ;fdflhs ;~hfnsf leQfx? o:t} af]N5g\ .
s]lx lbg klxn] …lge{oÚ gfdsf] lkmNdsf] 3f]if0ff ;df/f]xdf ldl8ofn] ;f]w]sf] k|Zgdf klg gLtfn] k|]d / lax]sf] af/]df v'n]/ af]Ng rflxgGf\, a? s'/f cGt} df]l8g\ . To:t} cfd]zn] klg km];a'sdf :6f6; n]v]M …l;+un x'g' clezfk xf] of luˆ6 . tkfO{ g} lg0f{o ug{'xf];\ .Ú
oL kl5Nnf b'O{ 36gnfO{ dfq lgofNg] xf] eg] klg st} of] hf]8Lsf] af6f] df]l8Psf] t xf]O{g z+sf ug]{ 7fpF 5 . clxn] gLtf / cfd]zsf] a|]sck xNnfn] ul;k ahf/ tflt/x]sf] 5 eg] b'a}hgfn] of] af/]df cflwsfl/stf aflx/ NofPsf 5}gg\ . snfsf/x?sf] k|]ddf a|]sck / Kofrcksf 36gf gf}nf] eg] xf]O{gg\ . o;cl3 klg alnp8b]lv g]kfnL lkmNd pBf]u;Dd w]/} snfsf/sf] ;DaGw 6'6]sf / h'6]sf pbfx/0f k|;:t} 5g\. To;}n] gLtf cfd]z k|]ddf s]lx b/f/ cfPsf] xf] of b'a}n] o:tf ;dfrf/df 5fpg] v]n v]ln/x]sf 5G, Tof] s'/f kSs} s]lx lbgdf v'Ng]5 .
lutfsf] cg'xf/df xf;f]
Pshgf lrg]sf] alxgLn] @& hgf cgfy jfnjflnsfnfO{ cf>o lbPsf] hfgsf/L kfPsL lyOg\ ;l/tf nfldgf5fg]n] . ltg} cgfy s]6fs]6LnfO{ s]xL :6]zg/L ;fdu|L pknAw u/fpg] of]hgf lyof] pgsf] .
pgsf k'/fgf ldq -bfh'_ sdn l;6f}nf;Fu ;+jfb eof] . pgn] eg] …alxgL s]6fs]6LnfO{ :6]zg/L kl5 lbFbf klg x'G5 a? Pp6f alxgL la/fdL /lx5g\ ltgnfO{ ;xof]u u/f}+ g .Ú
sf] a}gL, sxfFsL < ;a} a]ln la:tf/ nfP l;6f}nfn] . …cfly{s cj:yf sdhf]/ ePsL #! jif{sL Pp6L dlxnf k]6df 6\o'd/ kfn]/ a;]sf] lgs} eP5 .Ú
skgdf Pshgf l5d]sLsf] 3/df cf>o lnP/ al;/x]sL l;Gw'kfNrf]ssL uLtfnfO{ e]6g uOg\ ;l/tf . pgsf] syf slDt bb{gfs 5}g .
b'O{ ;GtfgsL cfdf uLtfsf] >Ldfg $ jif{b]lv 3/ cfPsf 5}gg\ . Pshgf afa' 5g\ a'9f . hf] af]Ng / ;'Gg ;Sb}gg\ . ufpFdf ePsf] 3/ e"Orfnf]n] n8fOlbof] . ;l/tf elG5g\ …uLtfnfO{ e]6]kl5 dnfO{ /fte/L lgGbf nfu]g .Ú
oL ;a} s'/f a'em]kl5 ;/Ltfn] csf{ k'/fgf ldq cf]dsf/ nf]xgLnfO{ hfgsf/L u/fOg\ . cd]l/sfdf a:b} cfPsf nf]sgLn] tTsfn} k|ltlqmof lbP …;Sbf] rfF8f] pkrf/ u/f}+ .Ú
;fyLefOsf] ;fy kfPkl5 lzIf0f c:ktfndf pgsf] pkrf/ ;DkGg eof] . ck]|zgkl5 yfx eof] …kf7]3/df kfFrlsnf]sf] 6\o'd/ /x]5 . ;l/tf elG5g\ …d uLtfsf] cg'xf/df xfF;f] b]Vg rfxG5' .Ú To;f] t s]xL dlxgf cl3 ;l/tfn] k|0fjfgGb cf>ddf cWoog/t ljBfyL{nfO{ hf8f] dlxgfdf :jL6/ ljt/0f u/]sL lyOg\ .
lqmPl6e ;f];fO6L g]kfn …l;P;PgÚ ;'? u/]sL ;l/tf cfufdL lbgdf olx ;+:yf dfkm{t ul/j b'MvLx?sf] ;]jfdf h'6\g] of]hgfdf l5g\ . clxn] snfsf/ ;+3sf] dxf;lrj /x]sL ;l/tf d]3f l;l/onsf] klg tof/Ldf l5g\ .
n]v
;dfhjfb pGd'v, ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds g]kfnsf] klxnf] jh]6
;lRrbfgGb hf]zL
;/sf/n] :jtGq, cljefHo, ;fj{ef}d;Qf ;DkGg, wd{lg/k]If, ;dfj]zL, nf]stGqfTds, ;dfhjfb pGd'v, ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds g]kfnsf] klxnf] jh]6 e/v/} NofPsf] 5 . k|ltlqmof :j?k jhf/df cg]s y/L ljifodf 5nkmn rln/x]sf 5g\ . kIf / ljkIfdf eO{/x]sf lt 5nkmnx? ;Gt'lnt eg] sd} 5g\ . g cGw lj/f]wn] t c+w k|z+;fn] g} ;lx lgisif{df k'luG5 . u'0f / bf]ifsf] cfwf/df To;sf] j:t'lgi7 ;ldIff h?/L 5 . cfpg';\ dHhfn] 5nkmn u/f}+ .
!= rfn' cfly{s jif{sf] -)=* k|lt;t_ t'ngfdf * u'0ff cyf{t *!@ k|lt;t j9L -^=% k|lt;t_ cfly{s j[l4sf] nIo ;lxtsf] cfj @)&#÷&$ sf] jh]6n] M !_ Go'g nufgL, @_ sdhf]/ pTkfbg If]q, #_ ;+/rgfut sdhf]/L / $_ e'sDksf] If]lt / cfk'lt{ k|0ffnLdf cfPsf] c;xh l:yltnfO{ rfn' cfjsf] Go'g cfly{s j[l4b/sf sf/0f dfg]sf] 5 . -oBlk e'sDksf] If]lt / cfk'lt{ k|0ffnLdf cfPsf] c;xh l:yltnfO{ cy{dGqLn] æu}/ cfly{sÆ lsg eGg'eof] eGg] k|i6 5}g ._ pk/f]Qm j'Fbfx? To:tf …lk6kmnÚ /x]5g\ eGg] lgSof}{n lgsflnPsf]n] cfufdL cfjdf cGo gofF ;d:of / sf/0fx? cfpg t ;Snfg slDtdf oL sf/0f rfFlx bf]xl/g' x'Fb}g eGg] k|i6 5 . t/ jh]6 sfof{Gjog lzif{s cGt/ut o; ;DjGwdf ;hutf ckgfpg] jf …sfp06/ ldh/Ú ckgfpg] s'g} j:t'lgi7 of]hgf b]lvb}g .
@= cfly{s l;lyntf / k|lts'n df}ifdsf sf/0f s[lif If]qdf, vf; u/L vfBfGg pTkfbgdf cfPsf] x|f;nfO{ cfly{s j[l4b/ 36]/ )=* k|lt;tdf emg{'sf] d'Vo sf/0f g} dflgPsf] 5 . -æk|lts'n df}ifdÆ o:tf] zJbfjnL xf] h;sf] k|of]u k|yd k~r jifL{o of]hgf b]lv xfn;Ddsf ;j} of]hgfx?sf] ;ldIffdf c;kmntfsf] sf/0fsf ?kdf pNn]v ul/b} cfPsf] 5 . g slxNo} b]zsf] cy{tGqnfO{ s[lif k|wfgjf6 c? g} s]lx k|wfgdf jbNg] k|of; ul/of] g s[lifnfO{ k|lts'n df}ifd k|lt/f]wL jgfpg] sfd g} . gofF jh]6nfO{ o; PËnjf6 klg x]g{'kg{] x'G5 ._
#= of] jh]6sf] klxnf] p2]Zo ;+lawfgsf] sfof{Gjog elgPsf] 5 . ;+ljwfgsf] sfof{Gjog eg]sf] ;dfhjfbf]Gd'v cy{tGqsf] lgdf{0f xf] . ;dfhjfbf]Gd's cy{tGqsf] lgdf{0f s]jn cnf]slk|o sfo{qmdsf] jf]emn] lylrP/ dfq x'g] xf]O{g . t/ s]jn nf]slk|o / slyt …nf]ssNof0fsf/LÚ lqmofsnfkn] dfq klg x'g] xf]O{g eGg] k|i6 x'g' h?/L 5 . clxn] …cfxf ====Ú eg]/ Psjif{ kl5 …wTo/L ===Ú eGg' gk/f];\ .
$= æs[lifsf] cfw'lgsLs/0fÆ cd't{ zJbfjnL xf] . ;dfhjfbf]Gd'v elgPsf] jh]6n] k|:6 ?kdf æs[lifsf] cf}Bf]lus/0fÆ zJbfjnL k|of]u ug{ ;s]g . To:t} g cf}Bf]lus k"jf{wf/sf] ljsf; lzif{s cGt/ut jf jh]6 sfof{Gjog cGt/ut g ;+/rgfut÷;+:yfut ;'wf/ cGt/ut st} klg sDkgL btf{ k|lqmofnfO{ ;xh / kx'Fr of]Uo jgfpg lhNnf txdf lj:tf/ ul/g] 5 eGg] pNn]v u¥of] . l;+uf] d'n'sdf s]jn sf7df08f}+df sf]7f sf]7fdf zfvf clws[t y'kf/]/ sDkgL btf{ ug{] /fHo cf}Bf]lus/0fdf hfg] t s'/} 5f]8f}+ Totf hfg] ;f]Rb}5 eGg] klg kTofpg] 7fpF 5}g . h'Dnf, x'Dnf, vf]6fª, /fhlj/fh jlb{of jf bfr{'nfsf s[lif sDkgL vf]Ng klg sf7df08f}+ g} wfpg' kg{] / To;n] j9fpg] k|f/lDes vr{ / k|zf;lgs em0em6n] s'g pBdLnfO{ cf}Bf]lus/0fdf ;xeflu x'g k|]/0ff b]nf <
%= s[lifsf] cf}Bf]lus/0fsf nflu s[lif sDkgLx? vf]Ng k|f]T;flxt ug{], sDkgL btf{nfO{ ;'ne / ;/n kfg{], sDkgL dfkm{t sf/f]jf/ ug{]nfO{ C0fsf] Jofhb/df ;x'lnot lbg], cfos/, lgof{t z'Ns, cGo s/df 5'6 jf ;x'lnot lbg] s]lx t cfpg' kYof{] . cf}Bf]lus/0f u/]/ dfq} x'g] s'/f xf] cfkm} e}xfNg] s'/f xf]O{g .
^= lgjf{rg If]q k"jf{wf/ ljz]if sfo{qmd / lgjf{rg If]q ljsf; sfo{qmdsf] /sd ;f+;bx?n] 3/ v]t j]r]/ NofP h:tf] k|rf/ ul/g] / vr{ klg To;/L g} ul/g] u/]sf] huhfx]/ 5 . jxfnjfnf ;f+;bx? sfo{sf/L x'g sL gLlt lgdf{tf x'g\ 5'6\ofpg} uf/f] 5 . :yfgLo lgsfo lx;fj /fVg] txljnbf/ / lsgf/fsf] ;fFIfLdf kl/0ft ePsf] 5 . To:tf] vf/]h ug{'kg{] sfo{qmdnfO{ jh]6 j[l4 u/]/ s;/L ;dfhjfbf]Gd'v x'g ;lsPnf < lj+8L / r'?6 jfF8]sf] e/df ef]6 kfO{g] ;dfhdf s/f]8f}+ /fHo >f]t rnfpg dgf]dfgL clwsf/ lbP/ s:tf] nf]stGqsf] ;'b[l9s/0f ug{ vf]lhPsf] xf] < nf]stflGqs zf;g k|0ffnL s]jn cfjlws lgjf{rg dfq xf]O{g j? To; k|sf/sf lgjf{rgdf k|lt:k|wf{ ug{ kfpg] / ;Sg] s'/f ;+u hf]l8Psf] x'G5 . vlNtjf6 jfF8] h;/L s/f]8f}+ jf8\g]x?sf] ;§fdf c? s;n] l6s6 kfpnf < ljkIfL pDd]b\jf/n] s;/L lhTnf < nf]stGqsf] of] eGbf j9L pkxf; s] x'G5 <
&= nf]ssNof0f /x/ xf]Og afWotf xf] . cf}Bf]lus/0fsf] ult;Fu Psfsf/ x'g g;s]sf 5'6km'6x?nfO{ To; ult;Fu Psfsf/ x'g ;3fpg] ;Ddsf] dfq nf]ssNof0f ug]{ xf] . nf]ssNof0faf6 bL3{sflng hLjgofkg ;Dej 5}g . t/ ;dfhjfbf]Gd'v elgPsf] jh]6n] nf]ssNof0fsf gfddf NofPsf sltko sfo{qmdx? cg'Tkfbs 5g\ . cgfjZos dfof u/]/ xf]O{g, lgd{d pkrf/ u/]/ dfq /f]u l7s x'G5 . /f]uL cy{tGqsf] pkrf/ nf]ssNof0f–sf/L elgg] sfdn] x'g ;Sb}g .
*= To; jfx]s, Plss[t j:tL ljsf;sf] gd'gf -jfh'/f_ df ul/Psf] ljlgof]hg / sfof{Gjogsf] ;kmntfn] d'n'se/L g} Plss[t j:tL lgdf{0fdf k|f]T;fxg ldNg]5 . h;n] k"jf{wf/df ul/g] cg'Tkfbs nufgL sd ug{ / ;'ne ;]jf k|jfx ug{ of]ubfg lbg]5 . tt\sfnsf nflu otftkm{ w]/}sf] Wofg guPklg lb3{sfndf of] Pp6f qmlGtsf/L pbfx/0f jGg] 5 . 5l/Psf, cj}1flgs / b'u{d j:tL xfd|f] ljsf;sf] k|d'v jfwsdWo] Ps xf] .
(= pBf]u Joj;fonfO{ lgoldt ljB't cfk'lt{ ug{] 3f]if0ff ;DejtM o; jh]6 s} ;j}eGbf ;sf/fTds j'Fbf xf] -jh]6 jQmJosf] j'Fbf g+= !&#_ . To;sf ;fy} k|ToIf ljb]zL nufgL cfslif{t ug{ ljleGg gLltut, sfg'gL tyf cGo jftfj/0f jgfpg] 3f]if0ff -j'Fbf g+= !^$_ / g]kfnL pTkfbgsf] cGt/fli6«o jhf/df k|j]z lj:tf/ ug{ yk d'n'sx?;+u Jofkf/ ;Demf}tf ul/g] -j'Fbf g+= !(&_ cToGt} ;sf/fTds / cf}Bf]lus/0fd}qL 5g\ .
!)= ef}r/df cfwfl/t cWoog cg'bfgsf] ;'?jft ;fj{hlgs tyf clgjfo{ lzIffsf If]qdf ;sf/fTds ;'?jft xf], h;nfO{ cfufdL lbgdf l;+u} ;fj{hlgs If]qdf lj:tf/ ug{ ;lsg] 5 .
!!= cfkm'dfly s:tf] s/ nfu' ug{] / cfkm'n] lt/]sf] s/ s;/L vr{ ug{] eGg] ljifosf] lg0f{o ug{ kfpg' g} nf]stflGqs lgjf{rgsf] ;}4flGts cfwf/ xf] . To;}n] cy{ ljw]os hgk|ltlglw ;efdf dfq k|:tfj ug{ kfO{g] k|rng ;'? ePsf] xf] . xfd|f] cy{tGqdf k|jf;df /x]sf g]kfnL gful/ssf] ljk|]z0fn] dxTjk"0f{ lx:;f cf]u6]sf] 5 . t/ lg0f{o k|lqmofdf eg] pgLx?sf] k|ltlglwTj  5}g . P]ltxfl;s ;+lawfg;efsf] lgjf{rgdf ;d]t pgLx?n] efu lng kfPgg\ . t/ klg b]/ cfP b'?:t cfP eg] h:t} o; k6ssf] jh]6n] k|jf;df /x]sf g]kfnL gful/sx?n] g]kfndf x'g] ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf] lgjf{rgdf dtbfg ug{ kfpg] Joj:yf ug{] cToGt ;sf/fTds 3f]if0ff u/]sf] 5 .
!@= cg'bfgsf] cfzf ljb]zL C0fsf] cfzf eGbf s/La b'O{ u'0ff a9L ug]{ . clg k|fKt ubf{ C0fsf] t'ngfdf cg'bfg # u'0ff a9L kfpg] . lkmtf{ ug{' gkg]{ / kfP hlt kmf]s6df vfg kfOg] of] ;lhnf] k]zfn] cN5L aGb} uPsf] sfof{Gjog ;+oGq -sd{rf/L tGq_ clg To;}sf/0fn] 36\bf] pTkfbsTj xfd|f lk8fx? x'g\ . of] jh]6n] j}b]lzs cg'bfgsf] cg'kftdf j}b]lzs C0f s/Lj *( cj{ j9L lng] 3f]if0ff ;sf/fTds s'/f xf] .
df]km;n kqsfl/tf
k|lzIf0f gkfpg] ;d:ofn] u|l;t x'g' k/]sf] 5
lai0f'k|;fb a]njf;] -;Dkfbs_
sf]xnk'/ 6fO{D; ;fKtflxs, jfFs]
tkfO+{sf] k'/f kl/ro kfpF g <
— lji0f' k|;fb j]njf;], j'jf b'uf{ k|;fb j]njf;] / cfdf lzjfb]jL j]njf;]sf] sf]vaf6 #^ aif{ cl3 hGdLPsf] x'F . cvf{vfrL hGd:yn /x]klg afFs]sf] sf]xnk'/ sd{ynf] /x\of] . lzIff :gfts xfn >Ldlt sNkgf / 5f]/L sfJosf ;fy sf]xnk'/ !! df a:5' . l/n]s g]kfnsf] k"j{ s]Gb|Lo pkfWoIf, g]kfn kqsf/ dxf;+3 afFs]sf] k"j{ ;x–;lrj / k|]; rf}tf/L g]kfn e]/L c~rn sld6Lsf] cWoIfsf] lhDd]jf/L ;DxfnL /x]sf] 5' . ;fy} sf]xnk'/ 6fO{D; ;fKtflxssf] ;Dkfbs÷k|sfzssf] ?kdf /x]sf] 5' . o; afx]s bh{g a9L ;fdflhs ;+3;+:yfdf cfj4 /xL kqsfl/tf ;+u;+u} ;fdflhs sfd ug]{ cj;/ kfPsf] 5' .
tkfO{n] lsg kqsfl/tf k]zf /f]Hg' eof] <
— d]/f] :jefjsf sf/0f, kqsf/Ltf ;dfhsf] P]gf xf] ;dfhnfO{ ;sf/fTds ?kdf s]xL ug{ ;lsG5 sL eg]/ lg Û
:yfgLo ;~rf/dfWoddf sfd ug{ t lgs} ;d:of 5 eG5g lg Û slQsf] dx;'; ug'{ ePsf] 5 <
— :yfgLo :t/sf ;~rf/dfWoddf sfd ug{ ufx|f] xf]O{g, >f]t ;fwg / nufgLsf] cefjdf sf/0f ufx|f] ePsf] xf] . df]km;nnfO{ /fHosf lgsfoaf6 x]l/g] b[li6sf]0f  kl/jt{g ul/g' h?/L 5 .
slt ;do eof] o; k]zfdf nfu]sf] <
— lj=;+=@)%^ ;fn b]lv lg/Gt/
s:tf] vfnsf] kqsfl/tf ug{ ?rfpg' x'G5 <
— vf]h, ljsf; / cfjhljxLgsf] cfjfh aGg] k||s[lt kqsf/Ltf ?rfp5' .
df]km;n} ePklg afFs] h:tf] Jo:t Pj+ lasl;t lhNnfjf6 kqsfl/tf ub}{ x'g'x'G5, slQsf] sdfO{ x'G5 <
— afFs] lhNnf Jo:t / ljsl;t ePklg kqklqsf k9\g] kf7ssf] qmlds a[l4 / :yfgLonfO{ lj1fkgdf k|fyldstf lbg'k5{ eGg] ePsf]n] lhljsf]kfh{gdf ;xh ePsf] 5 .
kqsfl/tf k]zfdf nfu]/ s] s] ;d:of ef]Ug' kbf]{ /x]5 < 
— sf]xnk'/df kqsfl/tf u/]/ klqsf ;+rfng u/]/ @)^# b]lv klqsfsf] k|sfzsLo lhDd]jf/L klg ;DxfNg] df}sf kfPF . 5fkfvfgsf] cefj lj1fkgsf] cefj, ljleGg lgsfoaf6 ;dfrf/sf] laifonfO{ lnP/ ug]{ ljjfb / s]xL d'4f ;d]t v]kL;s]sf] 5' . t/ klg lg/Gt/ ;kmntf kfPsf] 5' . c;kmntf s] xf] yfxf 5}g .
df]km;ndf sfd ug]{ kqsf/x?sf ;d:ofx? s] s] x'g h:tf] nfU5 tkfO{nfO{ <
— df]kmndf sfd ug]{ kqsf/x?sf] OR5f zlQm x'FbfxF'b} klg cfw'lgs ;~rf/ k|ljlwsf] cefj / cfly{s cefjsf sf/0f rfx]/ klg u'0f:t/Lo ;dfrf/ k:sg g;Sg', ;dod} kfl/>lds gkfpg', clt Go"g kfl/>lds kfpg' plrt kqsfl/tf snf   af/] k|lzIf0f gkfpg] h:tf ;d:ofn] u|l;t x'g' k/]sf] 5 .
tkfO{n] ;Dkfbg ul//x]sf] sf]xnk'/ 6fO{D; slQsf] rln/x]sf] 5 < 
— d}n] eGbf kf7s ju{n] eGg] s'/f xf] of] . )^# b]lv lg/Gt/ rNg] sf]xnk'/sf] klxnf] klqsf xf] of] . sf]xnk'/af6 k|sflzt x'g] klqsfdf ;a}eGbf a9L :yfgdf k'Ug], hge/f];f ePsf] / kf7sju{sf] dg lhlt;s]sf] 5 .
df]km;nsf ;~rf/dfWod / ;~rf/sdL{sf] kL8f p:tfp:t} xf] ls km/s 5g h:tf] nfU5 tkfO{nfO{ <
— p:t} p:t} x'g . s]xL tndfyL ePklg t'ngfTds ?kdf km/s b]Vb}g .
o:tf ;d:ofx? ;dfwfgsf nflu g]kfn kqsf/ dxf;+3sf] e'ldsf s:tf] kfpg' ePsf] 5  <
— kqsf/ dxf;+3n] cfkm\gf ;b:ox?sf] Ifdtf clea[l4, :yfloTj, clwsf/ k|fKtL / lbuf] ljsf;sf nflu ;s[o /xg] xf] . lt sfdx? eO{/x]sf lg 5g\ .
tkfO{ cfkm} klg k|]; rf}tf/L g]kfn e]/L c~rn sld6Lsf] cWoIf x'g'x'G5, df]km;ndf sfd ug]{ ;~rf/sdL{x?sf] xs lxtsf nflu kqsf/x?sf a}rfl/s ;+u7gx?sf] e'ldsf s:tf] kfpg' ePsf] 5 <
— j}rfl/s ;+u7gx?sf] e"ldsf klg ;+rf/sdL{sf] clwsf/sf lglDt s[ofl;n /xg] xf] . cfkm\gf ljrf/ ;Da4 kqsf/sf lgDtL a9L s[ofl;n x'g' :jefljs klg xf] . cj Tof] eGbf cnL dfyL p7]/ ;+rf/ If]q;+u ;DaGw ;a} kIfsf] ;d:ofdf Ps eP/ cl3 a9\g] k|oTg ubf{ ;a}sf] enf] xf]nf .
tkfOs+f] ljrf/df kqsfl/tf s] xf] <
— hghgnfO{ ;';"lrt u/fpg] ljZj;gLo dfWod, /fHonfO{ hg pQ/bfoL agfpg vj/bf/L ug{] lgsfosf] ?kdf a'em]sf] 5' .
clxn] kqsfl/tf If]q jb\gfldt x'Fb}5, kqsfl/tf If]qd} nfu]sf sltko JolQmx?n] ;dfrf/sf laifodf df]n df]nfO{ ug]{, hfF8 vfP/ lbp;} s]6L 3'dfpg], laleGg u}/ sfg'gL lqmofsnfkdf ;+nUg x'g] u/]sf] cf/f]k klg nfUg yfn]sf] 5, afFs]sf] cj:yf s:tf] kfpg' eof] tkfO{n] <
— xf] s]xL ;dootf kqsfl/tfdf klg ljs[lt gcfPsf xf]Ogg\, t/ ljs[lt / ljrng s]xL l;ldtdf b]lvPsf] 5 . To:tfnfO{ klxrfg ul/ kqsf/ dxf;+3 / ;a} ;+u7gx? To;tkm{ s]lGb|t x'g'k5{ . cGoyf @÷$ hgfsf sf/0f cfd ;+rf/sdL{x?sf] jbgfdL x'g]5 . afFs]df To:tf] ;d:of b]lvb}g t/ Pscfw gxf]nf eg]/ s;/L eGg' <
tkfO{ slQsf] nfUg' ef 5 o:tf s'/fdf Û
— d]/f] cfr/0fdf gkg]{ ljifosf] af/] a9L s] eGg' olt eg' ls cfh;Dd lgota; s;}sf] Ps sk lrof;Dd lkPsf] 5}|g . hfF8/S;L cflbsf] t s'/} gu/f}+, d lkpb} lkpb}g .
k|;+u yf]/} df]8f}+, a}zfv !@ ut] cfPsf] lagfzsf/L dxfe"sDksf sf/0f b]zdf ePsf] ck'/0fLo If]ltkl5 /fxt lat/0fdf Jofks e|i6frf/ eO{/x]sf] s'/f cfO{/x]sf] 5, s:sf] sdhf]/L xf] h:tf] nfU5 tkfO{nfO{ < 
— d klg ;'lg/x]sf] 5' . o:tf] cj:yfdf e|i6frf/ ug'{ eGbf hLpb} d/]sf] j]; . dxfljklQdf k/]sfx?sf] /fxtdf e|i6frf/ ug]{ dfgjg} xf]O{g eG5' d t < lt kz' ;/x x'g . e|i6frf/ ePsf] yfxf kfP/ sf/jfxL gug'{ ;/sf/sf] sdhf]/L xf] . o:tf] j]nf e|i6frf/ ug]{nfO{ ;fdflhs alx:sf/ x'g' k5{ .
o:tf] ;+s6sf j]nf of] e|i6frf/ /f]Sgsf nflu s] kxn ug'{ knf{ <
— o:tf] j]nf e|i6frf/ /f]Sg /fHosf] ;+oGq dhj't x'g h?/L 5 . ;r]t gful/s tyf ;+rf/sdL{x?n] va/bf/L ug'{ k5{ . Jofkf/L;Fu ;DalGwt ;+3;+:yfx? klg e|i6frf/ /f]Sg nfUg' k5{ .
cGTodf s]xL eGg dg nfu]sf] 5 <
— ;a} s'/f cfPh:tf] nfU5 . d]/f s]xL s'/f /fVg] cj;/ lbg' ePsf]df tkfO{x?sf] l6dk|lt cfef/L 5' . df]km;nsf] kqsfl/tf kmnf]; km'nf]; kqsfl/tfsf] ljsf;sf lglDt ;a}n] xft]dfnf] u/f}+ . wGojfb .
nf]s;]jf tof/Lsf nflu pkof]uL
e'sDk tyf ljkbkl5sf] cfjZostf;Fu ;DalGwt ;fdfGo 1fg
!= ljkbkl5sf]  cfjZostf d"Nof+sg (PDNA) k"0f{ ?k n]Vg'xf]; <
- Post Disaster Need Assessment xf] .
@= ljkbkl5sf] cfjZostf d'Nof+sgsf] d'Vo l;4fGt s] xf] <
- Build Back Better (BBB)
#= ljbkkl5sf] cfjZostf d'Nof+sgsf tTjx? s] s] x'g\ <
-s_ ljkbsf] sf/0fn] ljkbkl5 kf/]sf] gf]S;fgL / Ifltsf cfwf/ s'n cfjZostf klxrfg÷cg'dfg ug]{,
-v_ ljkbn] dfgj hLjgdf kf/]sf] c;/sf] ljZn]if0f ug]{,
-u_ efjL k'g/f]Tyfg /0fgLlt -Recovery Strategy) l;kmfl/; ug]{ .
$= ljkbkl5sf] cfjZostf d'Nof+sg slxn]af6 ;'? ePsf] xf] <
;g\ @))* af6
%= ljkbkl5sf] cfjZostf d'Nof+sg vfsfsf] ;'?jftL÷g]t[Tj s'g ;+:yfn] u/]sf x'g\ <
;+o'Qm /fi6«;+3, ljZj j}+s / o'/f]lkog o'lgogn] .
^= @)&@ ;fn j}zfv !@ ut] uPsf] ljgfzsf/L e'sDksf] gfd s] xf] <
The Gorkha Earthquake
&= lagfzsf/L e'sDj @)&@ n] slt lhNnfnfO{ c;/ kf/]sf] lyof] <
#! j6f -!$ j6f k"0f{ k|efljt / !& j6f cflz+s k|efljt_
*= lj=;= @)&@ ;fndf /fli6«o of]hgf cfof]usf] g]t[Tjdf th'{df ePsf] PDNA-2015 df ;xof]u ug]{ cGt/fli6«o ;+:yfx? s'g s'g x'g <
ljZj j}+s, ;+o'Qm /fi6«;+3, PlzofnL ljsf; j}+s, o'/f]lkog o'lgog / hfOsf .
(= @)&@ ;fnsf] e'sDkn] ?=&)^ cj{ gf]S;fgLdWo] ;j}eGbf a9L -%*Ü_ s'g If]qdf gf]S;fgL ePsf] lyof] <
;fdflhs If]q .
!)= @)&@ ;fnsf] e'sDk kZrft ? &)^ cj{sf] gf]S;fgL tyf Iflt cf+sng ul/Psf] lyof] eg] slt cfjZostf klxrfg ul/Psf] lyof] .
?= ^^( cj{ .
!!= @)&@ ;fnsf] e'sDkn] qmdzM a9L / sd k|ltJolQm cfo gf]S;fg u/]sf lhNnf s'g s'g x'g <
bf]nvf -?=@,%%,*^).))_ / / g'jfsf]6 -?=$#,&^).))_
!@= @)&@ j}zfv !@ ut] / To; kl5sf k/fsDkgaf6 slt hgfsf] d[To' ePsf] 5 <
— *(^( hgf .
!#= @)&@ ;fnsf] e'sDkn] g]kfndf slt ul/j j9\g] cg'dfg ul/Psf] 5 <
— slDtdf & nfv .
!$= @)&@ ;fn j}zfv !@ ut] -@% clk|n @)!%_ ut]sf lbg slt DofUg]Ro'6sf] e'sDk uPsf]   lyof] <
— &=^ DofUg]Ro"6
;|f]t ;+sns M ?b| k|;fb e§, sf]n]lgsf 8f]6L
;flxTo÷;[hgf
d'Qms
!. ;'o{;+u Tof] afbnsf] wfs nfu]kl5 .
ltd|f] dfof yf]kf yf]kf efu nfu]kl5 ..
cGtLd e]6 xf] elguof}, gft} 6'6fP/,
km]/L Tolx af6f] s'l//x]F, cfz nfu]kl5 ..

@= xf] ltdL d hLpg klg, bfd x'g'k5{ .
Tolx bfd cg';f/sf], sfd x'g'k5{ ..
a9fP/ cfkm\gf] 5jL, Psf]xf]/f] ;'/df,
;+;f/n] lrGg] 5'§}, gfd x'g'k5{ ..
ddtf e66\ a}t8L
xfn ;fd'bflos /]l8of] cd/u9L, 88]Nw'/f
bf]wf/df plePsf] o'u
8'Nb}5' d ef}Ftfl/Fb} a:tL el/ d'lQm vf]Hb}
cfFwLx'/L atf;df cfzfsf] of] lbof] afNb}
vF8]/Ldf ;'Vvf df6f] h:t} eof] dg cfh
em/L kft cfuf] ;Ns] h:t} eof] tg cfh
k"jL{o of] nfnL cfkm}F lkmSsf x'Fb} uP h:tf]
nfn/Ë u'/fF;df u'lD;P/} /x] h:tf]
eFu]/f / eFu]/Lsf] syf nf]k eP h:tf]
lbSs 5' d x}/fg5' a}/fuLsf] no h:tf]
rNb}5 /] cGtå{Gb dgx? kmf6\b}5 /]
psfnLsf af6fx? rf}tf/Ldf yfSb}5 /]
;kgfsf] j[Ife/L cft+skf] kmNb}5 /]
cfˆg} cfFvf cl3 cfˆgf cf:yfx? hNb}5 /]
v';L x'g] nx/df pNnf;sf] ofd /}5
xtf/f]df rlDslbg] 8'Ag nfUof 3fd /}5
c+s';]n] tfgL emf/L lsNnf lt/} nfd /}5
hnfP/ d'lQmofqf lahosf] gfd /}5
;s]F eGy]F ;+s6 of] emg} uf/f] lbg cfof]
cw'/f] of] ofqf k'/f ug{ o'u lng cfof]
xfg{' x'Gg xfdL xf/] hGdf}F hGd o'u xf5{
pld|Fb}g gofF af]6 sf]lknfd}F km"n emf5{
kms{g'5 o'4e'ld dfof df]x Tofuf}F ;fyL
alnbfg x'g' /}5 lhGbuL of] hfuf}F ;fyL
gjo'u leTof}{Fg'5 hf]; ;Fu} nfuf}F ;fyL
;dfgtf :jtGqtf ;Eo o'u dfuf}F ;fyL
/laGb| 3fon
sf7df08f}+
d'Qms
s;}nfO{ prfln/Xof], s;}nfO{ k5fl//Xof]
s;}nfO{ ;'wfl//Xof], s;}nfO{ lauf/L/Xof] .
a9L d]xgtL km]bd} 5, csf]{ lzv/df 5,
pm sdhf]/L vf]hL/Xof], p;n] ;'wfl//Xof] .
efUo gcfPsf] x'Fb} xf]O{g, b}nf] 9S9SofpFb},
cefuL x/]s k6s unt 9f]sf p3fl//Xof] .
sfuhsf] vf]:6f] km]l/b}+df d'6' km]l/Gg /}Ú5,
ptf b]z b'Vbf otf, b]a|] kf6f] d';fl//Xof] .
;fdGtLn] dl/d]6L, l;nfPYof] 6'qmf 6'qmf
;j{xf/f xfF;L xfF;L, To;}nfO{ pwfl//Xof] .
Ko'g] rfx x'Fb} xf]O{g, em/L 5Ng k;]sf] x'F,
bf]if p;s} xf] hf] d}lt/ e/L lunf; ;f/L/Xof] .
lht]Gb| dNn
tNsf]6, 8f]6L
xfn M l;8\gL, ci6«]lnof
;"rgf÷;Gb]z÷la1fkg
g;g]{ /f]u /f]syfd ;DjlGw hfgsf/L
SofG;/, d'6'/f]u, pRr /Qm rfk, dw'd]x -lrlg/f]u_, hL0f{ Zjf;k|Zjf; cj/f]w ;DjlGw /f]u h:tf g;g]{ /f]ux? nfUgjf6 jRgsf] nflu lgDg pkfox? ckgfcf}, bL3{ hLjg jfrf}+
¨ r'/f]6, lj8L, v}gL, u6\sf, ;"lt{ cflb slxNo} ;]jg gu/f} / Tofuf+} .
¨ /lS;, hfF8 h:tf dlb/fsf] xflgsf/s ;]jg gu/f}+ .
¨ z/L/ ;ls|o /fVg] dWod ls|ofsnfkx? h:t}M of]uf, lx88'n ug]{, bf}8g], ;fOsn rnfpg], kf}8L v]Ng], cflb xNsf kl;gf cfpg] u/L xKtfsf] slDtdf kfFr lbg;Dd sd;]sd #) ldg]6 lgoldt ?kdf u/f}+ .
¨ z/L/sf] tf}n jl9 ePdf 36fcf}+ / :j:y tf}n sfod /fvL df]6f]kgf x'g glbcf}+ .
¨ cGg, bfn, u]8fu'8L, b'w, blx, df5f, jf];f] gePsf] df;', c08f, xl/of] ;fu;JhL / kmnkm"n ;Gt'lnt ?kdf vfg] u/f}+ .
¨ b}lgs % u|fd eGbf sd g'g vfg] u/f+}, lrNnf] / jf];f] o'Qm vfg]s'/f sd vfcf}+ .
¨ sf]N8 l8«ª\S;, u'lnof k]o kbfy{, ld7fO{, rsn]6 h:tf vfg] s'/fx? sd vfg] .
¨ dfgl;s tgfj / l/; d'Qm /xf}+ .
¨ pRr /Qm rfk ePdf lgoldt hfFr / pkrf/ u/L lgoGq0f ug]{ .
¨ lgoldt ?kdf :jf:Yo k/LIf0f ug]{ u/f}+ .
lhNnf :jf:Yo sfof{no 8f]6L

jN8{ lehg cGt/fli6«o g]kfn 8f]6L, ;dfg kx'Fr lasf; s]Gb| -l;8_ g]kfn, lhNnf jfn sNof0f ;ldlt / laDa g]kfnL ;fKtflxsåf/f hf/L
afn ;+/If0f ;Gb]z
jfn ;+/If0f
afnaflnsfsf] zf/Ll/s, dfgl;s, ;+j]ufTds, ;fdflhs, g}lts tyf af}l4s ljsf;df uDeL/ gsf/fTds c;/ kfg]{ vfnsf sfo{ jf Jojxf/af6 pgLx¿nfO{ hf]ufpg' g} afn;+/If0f xf] . csf]{ zAbdf, afnaflnsfdfly x'g] ;a} vfnsf xflgx¿af6 pgLx¿nfO{ ;+/If0f ug{' afn;+/If0f xf] . afnaflnsfdfly x'g;Sg] xflg cGtu{t
!= e]befj,  @= b'Jo{jxf/,  #= oftgf jf lx+;f,   $= of}gzf]if0f,
%= a]rlavg / cf];f/k;f/, ^= k/Dk/fut xflgsf/s cEof;x¿,
&= a]jf:tf÷pk]Iff jf x]nr]j|\mofOF,   *= ckx/0f, /
(= cfly{s zf]if0f÷afn>d zf]if0f kb{5g\ .
¨ afn;+/If0f sfo{cGtu{t afnaflnsfdfly x'g] jf x'g ;Sg] xfgLx¿ Pjd\ pgLx¿nfO{ zf/Ll/s, dfgl;s, ;+j]ufTds, ;fdflhs, cfly{s nufotsf kIfx¿df kg{ ;Sg] ;a} vfnsf cf3ftx¿af6 hf]ufpg ul/g]
s_ hf]lvdsf] klxrfg, /f]syfd,
v_ kLl8t afnaflnsfsf] p4f/, :jf:Yo tyf dgf];fdflhs :ofxf/k'g:yf{kgf /
u_ kL8snfO{ sfg'gsf] bfo/fdf Nofpg]nufotsf sfo{x¿ kb{5g\ ¨ o;/L x]bf{ afnaflnsfdfly x'g] jf x'g;Sg] ;a} vfnsf lgof]lht tyf clgof]lht hf]lvd jf xflgaf6 hf]ufpg tyf syd\ sbflrt pgLx¿dfly To:tf 36gf, b'3{6gf ePdf To;af6 pgLx¿df kg{] c;/nfO{ sd ug{ / pgLx¿nfO{ kl/jf/ tyf ;dfhdf k'g:yf{kgf ug{ ul/g] nufotsf ;a} sfdnfO{ ;dli6ut ¿kdf afn;+/If0f eg]/ a'‰g ;lsG5 .
;Dk"0f{df xflb{s cg'/f]w
8f]6LnfO{ v'Nnf lb;fd'Qm If]q 3f]if0ff ug{ ;Dk"0f{ 8f]6Laf;L h'6f}+ .
– …8f]6Lsf] klxrfg, k"0f{ ;/;kmfO{ xfd|f] cleofgÚ nfO{ ;kmn kf/f}+ .
– ;/;kmfO{nfO{ xfdLn] klxnf] k|fyldstfdf /fVg'kb{5
– 3/af6 lgisg] kmf]xf]/ d}nfsf] lglZrt vf8n agffP/ Joj:yfkg ug]{ u/f}+  .
– ljBfnodfkm{t ;/;kmfO{sf] hgr]tgf ;d'bfodf lj:tf/ ug{'k5{ .
– zf}rfnodf dfq} lbzflkzfj ug{'kb{5 / vfgf vfg' cl3 xft /fd|f];Fu w'g'k5{ eGg] Go"gtd\ 1fg lbg'kb{5
– ;/;kmfO{af6 ljleGg /f]ux?af6 aRg ;lsG5 .
– ;/;kmfO{df cu|;/ x'g] JolQmnfO{ k|f]T;fxgsf] Joj:yf x'g'kb{5 .
– ;/;kmfO{ cefjdf nfUg] /f]u tyf hf]lvdaf/] ;a}n] cfˆgf] :t/af6 hgr]tgf km}nfpg' kb{5 .
;'=k= If]qLo cg'udg tyf
;'kl/j]If0f sfof{no  /fhk'/, 8f]6L
lzIfs cfjZostf ;DalGw ;"rgf
k|yd k6s ;"rgf k|sflzt ldlt M– @)&#÷@÷!&
8f]6L lhNnf af;'b]jL ufla; l:yt o; >L af;'b]j dfWoflds laBfno lemFufa:tLdf /x]sf] tklzn cg';f/sf] l/Qm lzIfs kbdf v'Nnf k|ltof]lutfåf/f c:yfoL kbk'lt{ ug'{ kg]{ ePsf]n] of]Uotf k'u]sf O{R5's g]kfnL gful/saf6 ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] !% lbgleq b/vf:t cfJxfg ul/Psf] 5 .
tkl;n
la1fkg g+= )@÷)&@÷)&#, 
kb M– lzIfs , 
;+Vof M  ! hgf,  
tx M lg=df=la=      
laifo M ;fdflhs lzIff, 
z}lIfs of]Uotf M– dfGotf k|fKt lzIf0f ;+:yfaf6 sDtLdf k|la0ftf k|df0fkq tx pQL0f{ u/]sf]÷tflnd k|fKt .
lsl;d M– s/f/,   
pd]/ M– !* jif{ k'/f eO{ $) ggf3]sf]
k/LIffsf] lsl;d M lnlvt tyf cGtjf{tf{, 
;Dks{ ldlt M @)&#÷@÷#@ ut]
k/LIff ldlt M lhNnf lzIff sfof{no;+u ;dGjo u/L ;Dks{ ldltdf hfgsf/L u/fO{g] 5 .
b/vf:t b:t'/ M #)))÷–
cfaZos sfuhftx? M–
– g]kfnL gful/stfsf] k|ltlnlk @ k|lt,
– z}lIfs of]Uotfsf k|df0f kqx?, @ k|lt
– tflnd k|fKt k|df0fkq k|ltlnlk @ k|lt
– x:tlnlvt lgj]bg
gf]6 M Dofb gf3L cfPsf / l/t gk'u]sf b/vf:t pk/ s'g} sf/jfxL x'g] 5}g . cg'ejL / :gftsf]Q/ pQL0f{ ePsf, dlxnf, blnt tyf ckfËtf ePsf JolQmx?nfO{ k|fylds lbO{g] 5 .
yk hfgsf/Lsf nflu ;Dk{s df]=g+= (&$())#@@% df ;Dk{s ug'{xf]nf
lhNnf c:ktfn, 8f]6Lsf] Psåf/ ;+s6 Joj:yfkg s]Gb|jf6 k|bfgul/g] ;]jfx?
:jf:Yo ;]jf
¨ lx+;f lkl8tsf] :jf:Yo ;DjlGw ljj/0f ;+sng, k/LIf0f tyf pkrf/, clen]vLs/0f, zf/Ll/s hfFr / gd'gf ;+sng ug]{
¨ zf/Ll/s rf]6k6ssf] pkrf/ tyf lrlsT;fhGo hfFr ug]{
¨ sfg'gL k|df0fsf nflu :jf:Yo, ljlw lj1fg tyf lrlsT;f ;DjlGw sfg'gL k/LIf0f ug]{÷u/fpg]
¨ of}g hGo ;+qmd0fsf] pkrf/ ug]{
¨ zf/Ll/s, dfgl;s Pj+ dgf];fdflhs ljdz{sf nflu l:qmlgª ug]{ / ;]jf k|bfg ug]{
¨ ue{ k/LIf0f tyf cfsl:ds ue{ lg/f]ws ;]jf k|bfg ug]{
¨ ;'/lIft ue{ktg ;]jf k|bfg ug]{
¨ x]kf6fO{l6; lj jf6 jrfj6 ug]{
¨ cfjZostf cg';f/sf] k|]if0f / cGo ;]jfx? pknJw u/fpg]
dgf];fdflhs k/fdz{
¨ n}+lus lx+;f lkl8t k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpg]
¨ cfjZostfsf cfwf/df lk8snfO{ ;d]t dgf];fdflhs ljdz{÷k/fdz{ ;]jf k|bfg ug]{
sfg'gL k/fdz{ / pkrf/
¨ cfjZostf cg';f/ lhNnf GofolwjQmf, kf/flnun, sfg'gL k/fdz{bftfsf] ;xof]ujf6 sfg'gL pkrf/sf] k|lqmof z'? u/fO{ cufl8 j9fpg ;xof]u k'¥ofpg]
¨ k'g:yf{kgf
¨ lx+;f lkl8t÷k|efljtnfO{ pkrf/kl5 yk k/fdz{ Pj+ cGo ;]jfsf nflu cNksflng cfjf; tyf vfgkfgsf] Joj:yf ;lxt ;'/lIft cNksflng ;]jf s]Gb|df /xg] Joj:yf ldnfO{g] 5 .
lhNnf :jf:Yosfof{no, 8f]6L

dfnkf]t sfof{no 8f]6Laf6 hf/L ul/Psf] xsbfjL ;DjlGw #% lbg] ;fj{hlgs ;"rgf
k|yd k6s ;"rgf k|sflzt ldlt M @)&#÷@÷^
lhNnf 8f]6L lb=l;=g=kf= j8f g+=% l:yt ls=g+=!!*@, !@)!, !@)$, !@)(, !@!$, !^&!, !^&& P]= j8f g+=^ ls=g+=!!^#, !&!%, %@^ / %$* sf] hUuf P]= j8f g+=% a:g] led jxfb'/ / euL ;fpFbsf] gfpFdf ;+o'Qm gfkgS;f eO{ hUufwgL k|df0f k'hf{ sfod ePsf]df hUufwgL euL ;fpFb gf]s/Lsf] l;nl;nfdf ef/t tkm{ uPsf]df ljut #% jif{ b]lv a]kQf eO{ ;Dks{df gcfPsf]n] vf]htnf; ubf{ ;d]t kQf gnfu]sf] x'Fbf pNn]lvt lb=l;=g=kf= j8f g+=% l:yt ls=g+= !!*@, !@)!, !@)$, !@)(, !@!$, !^&!, !^&& P]= j8f g+=^ ls=g+=!!^#, !&!%, %@^ / %$* sf] ;+o'Qm hUufdWo] euL ;fpFbsf] k'/} xslx:;f d]/f gfpFdf gfd;f/L u/L Psnf}6L sfod u/L kfpF egL lbkfon l;nu9L gu/kflnsf sfof{no 8f]6Lsf] r=g+=!^)( ldlt M– @)&#÷@÷# sf] a]kQf ePsf] ls6fgL l;kmfl/;, led jxfb'/ / euL ;fpFbsf] gfpFsf] ;+o'Qm hUufwgL k||df0f k'hf{, gftf k|dfl0ft, g]kfnL gf=k|=k, Plss[t ;DklQ s/ a'emfPsf] /l;b cfbL k|df0fx? ;fy} /fvL gfd;f/L ul/kfpF egL lh=8f]6L lb=l;=g=kf=j8f g+=% a:g] led jxfb'/ ;fpFbn] o; dfnkf]t sfof{no, 8f]6Ldf ldlt @)&#÷@÷$ df lgj]bg lbg' ePsf]n] pQm hUuf ;DjGwdf s'g} s;}sf] xsbfjL k'Ug] eP jf lgh euL ;fpFb a]kQf gePsf] eP, jf gfd;f/L ug{ gkg]{ s'g} sf/0f eP of] ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] af6fsf Dofb afx]s #%      -k}lt;_ lbgleq cfkm";Fu ePsf ;Ssn k|df0f ;fy sfof{nodf ph'/ bfjL ug{ cfpg' xf]nf cGoyf Dofbleq s'g} s;}sf] ph'/L bfjL gu/] lgodfg';f/ e} hfg] Joxf]/f o;} ;"rgfåf/f hfgsf/L u/fO{G5 .
dfnkf]t sfof{no 8f]6Laf6 hf/L ul/Psf] xsbfjL ;DjlGw #% lbg] ;fj{hlgs ;"rgf
 k|yd k6s ;"rgf k|sflzt ldltM @)&#÷@÷!$
lhNnf 8f]6L 8f}8 uf=lj=;=j8f g+=*l:yt ls=g+=#)# P]= j8f g+=( l:yt ls=g+=@&, %!, %@, (&, !@$, !*^, @#!, @^!, @^*, @(%, ##*, #&) / $^% sf] hUuf ;f]xL uf=lj=;=j8f g+=( a:g] dlGw/], lj? / jxfb'/ ;fpFbsf] gfpFdf gfkgS;f eO{ >]:tfk'hf{ sfod ePsf]df hUufwgL dlGw/] ;fpFbsf] ldlt M– @)%@÷!÷@# df / lghsf] klTg >Ldlt zdf{b]lj ;fpFbsf] ldlt M– @)^(÷@÷$ df d[To' eO{;s]sf]df lghx?jf6 ;Gtfg 5f]/f5f]/L sf]xL s]xL geO{ ck'tfnL k/]sf]n] lgh hUufwgL dlGw/] ;fpFbsf] z]ifkl5sf] xsbf/ xfdL b'O{ efO{ lj? eGg] lj/ jxfb' ;fpFb / jxfb'/] ;fpFb dfq ePsf]df lj? eGg] lj/ jxfb'/ ;fpFbn] cfk\mgf] k'/} xsef]u efO{ jxfb'/] ;fpFbsf gfpFdf 5f]8L lbPsf]n] d[ts dlGw/] ;fpFbsf] k'/} xslx:;f d]/f] gfpFdf gfd;f/L u/L kfpF ;fy} pNn]lvt hUufx?sf] hUufwgLdWo] 8f]6L 8f}8 3/ eO{ xfn lhNnf s~rgk'/ k/f;g uf=lj=;= j8f g+=( efg'jl:t a:g] lj/ jxfb'/ ;fpFbsf] pQm hUufwgL k|df0f k'hf{df gfd lj?, afa' kf}dn] ;fpFb ePsf] / lghn] k|fKt u/]sf] g]kfnL gful/stfsf] k|df0f kqdf gfd lj/ jxfb'/ ;fpFb afa' kf}dn ;fpFb eO{ hUufwgLsf] gfd / afa'sf] gfd km/s k/]sf]n] b'a} gfd u/]sf] JolQm km/s JolQm geO{ Pp6} JolQm lj? eGg] lj/ jxfb'/ ;fpFb g} ePsf] x'bfF ;f] ;d]t ;+;f]wg u/L g]kfnL gful/stfsf] k|df0f kq jdf]lhd sfod   u/L kfpF elg 8f}8 uf=lj=;= sfof{no 8f]6Lsf] r=g+=#%@ / #%# ldlt M– @)&#÷@÷!) sf] ls6fgL l;kmf/L; kq, dlGw/], lj? / jxfb'/ ;fpFbsf] hUufwlg k||df0f k'hf{, g]kfnL gf=k|=k, dfnkf]t a'emfPsf] /l;b cfbL k|df0fx? ;fy} /fvL hUufwlgsf] gfd / afa'sf] gfd ;+;f]wg ul/ gfd;f/L u/L kfpF elg lh=8f]6L 8f}8 uf=lj=;=j8f g+=( a:g] lj/ jxfb'/ ;fpFb / jxfb'/] ;fpFbn] o; dfnkf]t sfof{no, 8f]6Ldf ldlt @)&#÷@÷!! df lgj]bg lbg'ePsf]n] pQm hUuf ;DjGwdf s'g} s;}sf] xsbfjL k'Ug] eP jf lghx?sf] dfubflj jdf]lhd ;+;f]wg / gfd;f/L ug{ gkg]{ s'g} sf/0f eP of] ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] af6fsf Dofb afx]s #% -k}lt;_ lbgleq cfkm";Fu ePsf ;Ssn k|df0f ;fy sfof{nodf ph'/ bfjL ug{ cfpg' xf]nf cGoyf Dofb leq s'g} s;}sf] ph'/L bfjL gu/] lgodfg';f/ e} hfg] Joxf]/f o;} ;"rgfåf/f hfgsf/L u/fO{G5 .
dfnkf]t sfof{no 8f]6Laf6 hf/L ul/Psf] xsbfjL ;DjlGw #% lbg] ;fj{hlgs ;"rgf
k|yd k6s ;"rgf k|sflzt ldltM @)&#÷@÷%
lhNnf 8f]6L lthfnL uf=lj=;=j8f g+=% a:g] u0f]z ;fpFbsf] lthfnL uf=lj=;=j8f g+=% l:yt ls=g+=#@, !#@, !(#, @)$, $@@, $^^, $^^, %@@, %(#, &%*, &^@, &(^, *#@  / *^% sf] hUufx?sf] hUufwgL k|df0f k'hf{df gfd e"ld ;fpFb xfnsf] pd]/ *) jif{ ePsf] / lghsf] g]kfnL gful/stfsf] k|df0f kqdf gfd u0f]z ;fpFb xfnsf] pd]/ *@ jif{ eO{ hUufwgL k|df0f k'hf{df / g]kfnL gful/stfsf] k|df0f kqdf gfd / pd]/ km/s k/]sf]n] ;f] ;+;f]wg u/L pNn]lvt lthfnL uf=lj=;=j8f g+=% l:yt ls=g+=#@, !#@, !(#, @)$, $@@, $^^, $^^, %@@, %(#, &%*, &^@, &(^, *#@  / *^%  sf] hUufx?sf] hUufwgL k|df0f k'hf{df g]kfnL gful/stfsf] k|df0f kq adf]lhd x'g] u/L gfd / pd]/ ;+;f]wg u/L kfpF egL lthfnL uf=lj=;= sfof{no 8f]6Lsf] r=g+=!#% ldlt M– @)&#÷!÷@( sf] ls6fgL l;kmf/L; kq, e"ld ;fpFbsf] hUufwgL k||df0f k'hf{, g]kfnL gf=k|=k, dfnkf]t a'emfPsf] /l;b cfbL k|df0fx? ;fy} /fvL gfd ;+;f]wg ul/kfpF elg lh=8f]6L lthfnL uf=lj=;=j8f g+=% a:g] u0f]z ;fpFbn] o; dfnkf]t sfof{no, 8f]6Ldf ldlt @)&#÷!÷#) df lgj]bg lbg' ePsf]n] pQm hUuf ;DjGwdf s'g} s;}sf] xsbfjL k'Ug] eP jf lghsf] gfd ;+;f]wg ug{ gkg]{ s'g} sf/0f eP of] ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] af6fsf Dofb afx]s #% -k}lt;_ lbgleq cfkm";Fu ePsf ;Ssn k|df0f ;fy sfof{nodf ph'/ bfjL ug{ cfpg' xf]nf cGoyf Dofbleq s'g} s;}sf] ph'/L bfjL gu/] lgodfg';f/ e} hfg] Joxf]/f o;} ;"rgfåf/f hfgsf/L u/fO{G5 .