Tuesday, April 29, 2014

बिम्ब नेपाली साप्ताहिक, मिति २०७१ साल बैशाख १६ गते मंगलवार

cg'zf;g / g}ltstf laxLg JolQm kz' eGbf klg t'R5 x'G5 . o;}n] /fli6«o hLjgsf x/]s cfofdx?df pbfx/0fLo cg'zf;g / g}ltstf sfd ug{ cfh} b]lv cfkm}jf6 To;sf] z'?jft u/f}+ .
g]kfn ;/sf/
;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno
;"rgf ljefu
d'Vo ;dfrf/
Pdfcf]jfbLsf] 8f]6Lsf] t];|f] lhNnf ;Dd]ng ;DkGg
ækf6L{ k'g{lgdf0f{sf] P]ltxf;Ls sfo{ef/ k'/f u/f}F 8f]6L lhNnfsf] t]>f] lhNnf ;Dd]ng ;kmn kf/f}Fæ eGb} hf]/fondf zlgjf/ pb\3f6g ePsf] Plss[t g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -dfcf]jfbL_ 8f]6Lsf] lhNnf ;Dd]ng ;f]daf/ ;DkGg ePsf] 5 .
zlgaf/ pb\3f6g ePsf] lhNnf ;Dd]ngsf] pb\3f6g /fli6«o ;Dd]ng cfof]hs ;ldtL ;b:o tyf k'a{dGqL n]v/fh e§n] pb\3f6g u/]sf lyP . ;Dd]ngn] 8f]6L lhNnfsf] ;+u7gfTds tyf /fhlgtLs k|lta]bg kf/Lt, lhNnf sld6L ;b:o lgjf{rLt / /fli6«o ;Dd]ngsf nfuL k|ltgLwL 5gf}6 u/]sf] 5 . kbflwsf/Lx?sf] rog / lhNnf sld6Ldf dgf]lgt gjlgjf{lrt  Pdfcf]jfbLsf lhNnf sld6L ;b:ox?n] ug]{ cfof]hsx?n] hfgsf/L lbPsf 5g .
zflGtk|lqmof kl5 lhNnf ;b/d'sfd s]Gb|Lt ePsf] dfcf]jfbL 4G4sfnsf] ;dodf cfkm\gf] cfwf/If]q dfg]sf] lhNnfsf] hf]/fon If]qdf t];|f] lhNnf ;Dd]ngsf] cfof]hgf u/LPsf] xf] . ;Dd]ngn #* hgf lhNnf sld6L ;b:ox? ;j{;xdt?k rog 5g . %! hgfsf] lhNnf sld6L  ;b:o /xg]df afFsL !# hgf nfO{ dgf]lgt ug]{ 5g .
lhNnf sld6L ;b:ox?df lqnf]rg e§, df]xg ad, rGb|b]a cf]emf, hgf{bg hf]zL, lza l;x cf]nL, h+u la=s=, ldg axfb'/ 3lt{, 5aL cf]nL, b]lanfn v8sf, wgdfofF wfdL, sdn cf]nL, dx]Zj/ ef6, of]u]Gb| af]x/f, ;xb]a vflt, sdn u8l;nf, l;4/fh la=s=, k|]d s'Fa/, b]z axfb'/ g]kfnL, snfjlt cf]emf, v8s vlq, dg' g]kfnL, e/t af]x/f, an axfb'/ cf]nL, gGbnfn la=s=, 8Dd/ 3lt{, /d]z hf]zL, s0f{ df}gL, ;'o{ e'n, b]a axfb'/ af]x/f, 8an tfd|fsf/, nId0f of]uL, nf]s]Gb| clwsf/L , ldg axfb'/ v8sf, >Lv08f pkfWofo / tfk l;+x sn]nnfO{ lhNnf sld6L ;b:o rog u/LPsf] 5 .
Pdfcf]jfbLsf] la/f6gu/df x'g nfu]sf] /fli6«o ;Dd]ngsf nfuL k|ltgLwL 5gf}6 u/LPsf] 5 . ;Dd]ng k|ltgwLx?df l;4/fh ef6, df]xg ad, lqnf]rg e§, rGb|b]a cf]emf, lza l;+x cf]nL, hgfb{g hf]zL, h+u la=s=, ldg axfb'/ 3lt{, 5la cf]nL, wgdfofF 3lt{nfO{ /fli6«o ;Dd]ngsf k|ltlgwL rog u/]sf] 5 .
lhNnf ;Dd]ng k|ltlgwLn] lhNnf sld6L ;b:ox?sf] lgjf{rg ug]{ / lhNnf sld6L ;b:ox?n] kbflwsf/L rog ug]{ ePsf 5g . ;f]daf/ ;Dd]ng ;lsPsf] eP klg Pdfcf]jfbL 8f]6Ln] lhNnf g]t[Tj rog u/]sf] 5}g . Ps lbg l9nf] u/L ;DkGg ePsf] ;Dd]ngn] ;do cefasf sf/0f eGb} g]t[Tj rog gePsf] Pdfcf]jfbL 8f]6Ln] hfgsf/L lbPsf] 5 . ;|f]tsf cg';f/ Pdfcf]jfbLsf aGbzqdf lqnf]rg e§n] gofF k':tfnfO{ g]t[Tj x:tfGt/0f ug]{ eGb} #& hgf lhNnf sld6L ;b:odf cfkm\gf] gfd g/fvL aGb;qdf k|:t't ubf{ lqnf]rgsf] gfd lagf cfPsf] k|:tfa dfGo gx'g] eGb} xnn] c:f'O{sf/ u/]sf] lyof] .
;DkfbsLo
z'e sfdgf gu/kflnsfnfO{
8f]6L lhNnfdf /x]sf] Ps dfq lbkfon l;nu9L gu/kflnsfn] ;/;kmfO{ sf8{ ljt/0f ug]{ ePsf] 5 . ljleGg ;+rf/ dfWodx?df u|fld0f If]q v'Nnf lbzf d'Qm uflj; eGb} gu/If]qdf kmf]x/ kmf]x/ eGg] lzif{sx?sf ;dfrf/x?sf k|sfzg k|;f/0f x'g yfn] kl5 gu/kflnsfn] cfkm'nfO{ klg v'Nnf lbzf d'Qm If]qsf] ?kdf ljsf; ug{ pb]Zosf ;fy rlk{ lgdf{0f u/]sf JolQmx?nfO{ ;/;kmfO{ sf8{ ljt/0f ug]{ ePsf] xf] . gu/ If]qdf j;f]jf; ug]{x?sf nfuL dfq geO{ lhNnfsf ;Dk'0f{ JolQmx?sf nfuL of] v'zLsf] va/ klg xf] .
g]kfn ;/sf/n] g]kfnnfO{ g} v'Nnf lbzfd'Qm /fi6«sf] ?ksf 3f]if0ff ug]{ of]hgf agfO{ /x]sf a]nf gu/kflnsfn] klg cfkm\gf] cu|;/tf b]vfpg' /fd|f] ljifo kSs} xf] t/ lzIft JolQmx?sf] a;f]af; /xg] egL kl/efifLt ul/g] gu/If]q ;/;kmfO{ lt/ u|fld0f e]u eGbf k5f8L x'g' /fd|f] ;Gb]z eg] kSs} xf]O{g . l9n} eP klg gu/kflnsf] a'l4 knfPsf]sf] df wGojfb 5 .
uld{ofd ;Fu} ljleGg caz/jfbL /f]ux?sf] lzsf/x'g] gu/jf;Lx?n] ca s]lx ;dokl5 To;sf] lzsf/ eg] kSs} x'g' kg]{ 5}g . gu/If]qdf ;w} ;/;kmfO{ x'g]5, :jR5, :j:y gu/If]q aGg] 5 egL xfdLn] sfdgf ug'{ afx]s cGo s]lx ug{ ;lsb}g . lbkfon l;nu9L gu/kflnsfn] gdfg]sf] ePklg o; eGbf klxn] g} j8f g+= @ n] cfkm'nfO{ k'0f{ ?kdf lbzfd'Qm If]qsf] ?kdf 3f]if0ff ul/ ;s]sf] 5 . j8f g+= @ sf :yflgojf;LGbfx?sf] ;lqmotfdf j8f ;lrasf] lhDdf ;dfln /x]sf gu/kflnsfsf k|fljlws lbks/fh >]i7sf] /f]xa/df cfkm\gf] a8fnfO{ v'Nnf lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff u/]sf] lyof] . o;}ul/ ;Dk'0f{ a8fx?n] cf cfkm} v'Nnf lbzf d'Qm / k'0f{ ;/;kmfO{ If]qsf] ?kdf 3f]if0ff ug'{ h?/L /x]sf] 5 .
clxn] gu/n] z'? u/]sf] cleofg PSn}n] nfu]/ s]lx klg x'g ;Sb}g . gu/kflnsfn] :yflgo JolQmx?sf] ;xof]u / ;fy lnP/ gu/nfO{ l56f] eGbf l56f] v'nf lbzfd'Qm / ;/;kmfO{ If]qsf] ?kdf 3f]if0ff ug]{ cleofg lt/ nfUg' k5{ eGg] klg xf] . k|fo h;f] ljjfbdf tflg /xg] gu/kflnsfn] of] sfo{qmddf eg] cfkm'nfO{ ljjfb af6 arfpg s'g} s;/ 5f]8\g' x'b}g eGg] klg xf] .
;'b'/klZrdsf] cf:yfsL b]jL z}n]Zj/L dlGb/df x/]s !@ jif{df nfUg] s'De d]nf klg glhsb} 5 . h;df bz{g ug{sf nfuL l5d]ls d'n's ef/tsf eQmx?sf] klg ;xefuLtf /xg] u5{ To;nfO{ klg dWogh/ u/L gu/If]qnfO{ l5 kmf]x/ s:tf] g/fd|f] xf]O{g cfxf slt /fd|f] oxfF t kmf]x/ ug'{ x'b}g eGg] vfnsf] ;/;kmfO{ / hgtfx?sf] rfkx'g] If]qdf zf}rfnosf] Joj:yf ug]{ lt/ Wofg lbg' h?/L /x]sf] 5 . h;/L s]lx ;do klxn] gu/kflnsfn] s/bftf lzIff k|bfg u/]sf] 5 To;/L g} gu/kflnsfn] ;/;kmfO{ ;DjGwL lzIff klg lbg' k5{ eGg] xf] . l9n} eP klg a'l4 knfPsf] gu/kflnsfnfO{ awfO{sf ;fy} sfo{ ;kmntfsf nfuL dg} b]vL xflb{s z'esfdgf l56} gu/ If]q klg v'nf lbzfd'Qm agf];\ . :yflgojf;Lx?sf] klg a'l4 knfcf];\ .
yk ;dfrf/
kmi6fpb} uPsf] of}g Joj;fo /f]Sg] s;n]
g]kfnL ;dfhn] ;xh} gkrfpg] of}gsfo{n] olta]nf 8f]6Ldf ltj|tf lng yfn]sf] 5 . o;nfO{ /f]Sg] lhDdf kfPsf lgsfox? df}g eO{ x]/L /x]sf 5g\ .
;'b'/klZrdsf] kxf8L lhNnf xf] 8f]6L . 8f]6L eGg] ljQLs} ;'b'/klZrdsf] d'6' dflgg] vKt8 If]q / wfld{s dxf]Tj jf]s]sf] z}n]Zj/L If]qnfO{ lrGg] ul/G5 t/ cfh ef]nL ;dfhn] krfpg ufx«f] x'g] of}g Joj;fo hf] ;/sf/af6 klg aGb]h 5 To:tf] sfo{ ;b/d'sfd l;nu9L, ;b'/sf] If]lqo ;b/d'sfd lbkfon, 5ltjg uflj;sf] a'8f]/ ahf/ h:tf :yfgx?df v'Nn]ofd ?kdf eO{ /x]sf] 5 eGbf tkfO{x? 5Ss kg'{ xf]nf t/ o:t} x'Fb} uO{ /x]sf] 5 .
;b/d'sfd l;nu9Ldf /x]sf] lhNnf k|x/L sfof{nosf] Jof/]n cf;kf;df /x]sf] l6gsf 6x/fx?df lbp;} of}gsfo{ x'g] u/]sf] :yflgojf;Lx?sf] cf/f]k nufPsf 5g\ . cfh ef]nL ahf/df slx s;}n] s'/f ubf{ ;a} eGbf klxn] Jof/]n glhs /x]sf l6gsf 9fafx?sf] af/]df rrf{ x'g] u/]sf] 5 . Ps :yflgo o'jfn] gfd gv'nfpg] zt{df cfkm\gf] cg'ej o;/L atfP ædlb/f lkpgsf nfuL xf]6ndf hfg], xf]6ndf dlb/f ;]jg ub}{ xf]6n] ;fphL jf ;fpgL ;Fu s]6L ldnfO{ lbg cfu|x ug'{ k5{ . s]lx k};f lbPdf jf pgLx?nfO{ klg dlb/f lkpg lbP kl5 pgLx?n] g} kmf]g u/]/ s]6L af]nfO{ lbG5g\ / Tolx xf]6ndf sfd eO{ xfN5 lsg lrGtf ug]{ .æ pgn] eg] o:tf] sfo{df ;FnUg /x]sfdf sltko xf]6n ;+~rfnsx? cfkm} klg 5g\ . sltko Psn ?kdf Jofkf/ Joj;fo ug]{ dlxnfx?, >Ldfgsf] /f]huf/L eO{ 6f9f ePsf dlxnfx?, s'ntdf km;]sf dlxnfx?, /x]sf 5g\ . pgn] eg] cg';f/ of}g sfo{ u/] jfkt s;}n] b'O{ ;o b]vL kfFr ;o ?k}ofF ;Dd lng] / sltnfO{ dlb/f dfq lknfP klg x'g] atfPsf 5g\ . xf]6n ;+rfnsn] lbp;} xf]6n aGb u/L xf]6nsf] k5f8L lt/ /xg] 9f]sfaf6 cfat hfjt ug]{ u/L klg of}g sfo{ ug]{ u/fpg] u/]sf 5g\ . o:tf] sfo{df ljjflxt cljjflxt k'?ifx?sf ;fy} ls;f]//fj:yfsf o'jfx? klg  /x]sf] rrf{ x'g] u/]sf] 5 . 
o:t} If]lqo ;b/d'sfd lbkfon If]qdf /x]sf sltko xf]6nx?df s}nfnL, s~rgk'/ lhNnfaf6 3'Dg]gfddf cfpg]  u/]sf / Ps b'O{ /ft a;L of}g O{R5f k'/f eP kl5 lkmtf{ x'g] u/]sf ;d]t :yflgojfl;Gbfx? atfpG5g\ . To:t} 8f]6Lsf] 5ltjg uflj;df /x]sf] a'8f]/, u}/f jhf/ lt/ klg PrcfO{eL ;+qmldt dlxnfx? of}g sfo{df ;+nUg /x]sf / ltlgx?sf] lzsf/ oftfoft rfnsx? x'g] u/]sf] a'8/ If]qsf af;LGbfx? atfG5g\ . s]lx ;do klxn] 8f]6Ldf of}gsf af/]df s'/f ug{, PrcfO{eL P8\;sf af/]df s'/f ug{ ckm\7]/f] dfGg] dfGo ul/GYof] t/ cfh ef]nL s]lx JolQmx?n] eP klg o;/L v'Nn]ofd ?kdf of}g sfo{ ug{ yfn] kl5 ;j{;fwf/0fx?nfO{ ahf/ lx8\g, ofqf ug{ klg ckm\7]/f] x'g] u/]sf] 5 . o;sf nfuL sfg"gL pkrf/ ug]{ / /f]syfd ug]{ clwsf/ k|fKt lgsfo eg] df}g ?kdf /x]sf] 5 .
cfkm'n] klg To:tf] x'g] u/]sf] ;'Ggdf cfPsf] df cfkm'x? 5fgljgdf /x]sf] xf]6n Joj;foL ;+3 8f]6Lsf ;lra t]h 8'd|]n jtfpG5g\ . pgn] eg] –æ ;dfhn] krfpg} g;Sg] s'/f ug'{ sbfkL /fd|f] ljifox xf]O{g o;n] ubf{ ;dfhsf] dfq xf]O{g /fi6«sf] g} abgfd x'g] u5{ . o:tf] sfo{ slx s;}n] u5{ u/fpG5 eg] p;nfO{ sfg"gL ?kdf s8f eGbf s8f sfjf{lx u/fpg' kb{5 .æ laDa ;fKtflxs ;Fu yk s'/f ub}{ ;lra 8'd|]nn] eg] ætkfO{x?n] cWoog ug'{ ePsf] 5 s]lx ;do klxn]dfq lbkfons} Ps xf]6ndf s]6L dfG5] dflysf] ceb| Jojxf/ ePsf] ;Gbe{sf ;dfrf/ klg k|sfzg ePsf] lyof] . t/ kl5 s] eof] To;sf af/]df dnfO{ t]lt hfgsf/L eg] 5}g .æ lbkfon l;nu9Ldf sltko lszf]/ lszf]/Lx?sf] hf]8L b]vLg] qmd a9L /x]sfn] klg o:tf] a9L x'g] u/]sf] pgsf] a'emfO{ /x]sf] 5 . 
cfh ef]nL cfkm'n] klg of}g sfo{sf af/]sf s'/f ;'Gg] u/]sf] / To;df k|x/L k|zf;g g} df}g /x]sf]df cfkm' b'lvt ePsf] atfpg] ag pkef]Qmf dxf;+3 ls s]Gb|Lo ;lrjfno ;b:o ;d]t /x]sL dlxnf clwsf/sld{ d~h'dnf;Ln] laDa ;Fu s'/f ub}{ egLg\ –æo:tf] ;dfhnfO{ ;'Gg klg ufx«f] x'g] ljifosf af/]df slx s;}n] klg o:tf] sfo{ u/] eg] p;nfO{ s8f sfjf{lx dfq xf]O{g Joj;fo ;+rfng ug]{ xf]6n]x?sf] nfO{;]G; g} vf];Lg' k5{ .æ Ps dlxnfnfO{ nf]e nfnr b]vfpg] b]vL k'?ifsf] 3/af/ ljufg{ ;d]t g5f]8\g] dlxnfx?nfO{ :yflgo k|zf;gn] sfjf{lx ug'{ h?/L /x]sf] 5 cGotf ef]nL xfdL clwsf/ sld{x?sf] sfd k|lt g} k|Zg lrGx p7\g ;S5 . xfd|f] dfu klg ltgLx?sf] klxrfg ul/of];\ / sfjf{lx ul/of];\ . o:tf] s'sfo{sf jf/]df ;a}n] Ps ;fy cl3 a9\g' k5{ eGg] klg xf] . dnf;Lsf] egfO{ lyof] .  
slx PrcfO{eL ;+qmldt dlxnfx? t st} xf]6n ;+rfns dlxnfx? o:tf] sfo{df nfuL /x]sf 5g\ eg] st} >Ldfg hflu/sf] lznl;nfdf aflx/ uPsf t st} s'ntdf km;]sf dlxnfx?n] lbp;} of}g O{R5f k'/f ug]{ u/fpg] eO{ /x]sf] 5 . lhNnfdf /x]sf] k|x/L sfof{no glhs g} o:tf] eO{ /xbf eg] ;/f]sf/jfnf lgsfox? df}g ?kdf x]/L a;L /x]sf 5g\ x'g t lhNnfdf cg';Gwfsf sd{rf/L x? klg gePsf xf]O{g\ t/ pgLx?n] klg o;sf af/]df yfxf kfP/ klg yfxf g} gkfPsf] h:tf] ul/ /x]sf 5g\ xf]O{g eg] t To:tf] sfo{ ug]{ u/fpg] b'a}nfO{ sfg"gL 8fo/fdf Nofpg' kg]{ xf] t/ lsg NofO{Psf] 5}g Tof] hghgsf] k|Zg ;/f]sf/jfnf lgsfox?nfO{ . xfdLn] olt rxfG5f} sfg"gn] aGb]h u/]sf sfo{ aGb g} xf];\ zfGtL ;'/Iff sfod xf];\ .  

s/ lzIffdf sl/a 8]9nfv vr{
lbkfon l;nu9L gu/kflnsfn] gu/jfl;x?nfO{ s/bftf lzIff lbg] qmddf sl/a 8]9 nfv ?k}ofF vr{ ePsf] 5 .
gu/kflnsfdf /x]sf !$ j8fx? dWo] !, @, #, $, &, ( / !) ul/ ;ft cf]6f a8fx?df s/bftf lzIff ;DjGwL cled'lvs/0f u/]sf] xf] . sfo{qmdaf6 Ps ;o %) hgf pBf]uL, Jofkf/L :yflgoafl;Gbfx? nfefGjLt ePsf] gu/kflnsfn] hgfPsf] 5 . Ps ;o %) hgfnfO{ s/bftf lzIff lbgsf nfuL Ps nfv Pslt;xhf/ kfFr ;o bz ?k}ofF vr{ ePsf] xf] .
s/ lgoldt ?kdf ga'emfpg] u/]sf JolQmx?nfO{ nlIft ul/ ;+rfng ul/Psf] sfo{qmd nfebfos ag]sf] gu/kflnsfsf] a'emfO{ /x]sf] 5 . Plss[t ;DktLs/, Joj;foLs/, 3/s/ nufotsf lzif{sx?df vf;} hfgsf/L gkfPsf hgtfx?n] s/ lzIff kl5 ;f] ;DjGwdf hfgsf/L kfPsf] s/ k|d'v nf]s]Gb| hf]zL atfP . hf]zLn] eg]– ægkfnfO{ s/ ltg'{ k5{ eGg] af/]df s/bftfx? hfu?s ePsf] xfdLn] sfo{qmdsf] bf}/fgdf kfPsf 5f} . To;}n] ;xh} cg'dfg nufpg ;lsG5 o; jif{ b]vL gu/kflnsfsf] s/a[l4 x'g]5 . xfdLn] s/bfnf lzIff 6f]n6f]ndf k'¥ofpg' kg]{ xf] ;a} JolQmx?nfO{ s/bftf lzIffsf af/]df hfgsf/L lbg' kg]{ xf] t/ ah]6 l;ldt ePsf sf/0f xfdLn] ;a}nfO{ l;d6\g ;s]gf} Tof] ah]6sf] cefj xf] / xfd|f] klg sDhf]/L xf] eGg' k5{ t/ xfdL ;a}nfO{ s/bftf lzIff lbg] cleofgdf 5f} .æ hf]zLn] yk] clxn] s/ b:t'/ k'/fg} /x]sf] 5 pBf]uL, Jofkf/L, pBf]u jfl0fHo ;+3 ;a} ;/f]sf/jfnx?nfO{ /fvL s/sf af/]df 5nkmn ug'{ k5{ / Joj;foLx?sf] tYof+snfO{ cWojlw ub}{ ;km6j/sf] dfWod 4f/f s/ c;'nL k|lqmof z'? ug'{ k5{ .
8f]6L lhNnfdf s'g} 7'nf] snsf/vfgfx? pBf]uwGbfx? /x]sf 5}gg\ t/ klg o; If]qdf p7\g] sd /fh]Zjn] klg gu/ ljsf;df 6]jf k'¥ofpg] ePsfn] ;a} gful/sn] cfkm\gf] st{Jo 7fgL s/ ltg'{ k5{ eGg] xf] . gful/sn] lt/]sf] s/sf cfwf/df gu/If]qsf] ljsf; lgdf{0f klg x'g' h?/L /x]sf] 5 . csf{ lt/ gu/kflnsfn] k|x/L k|zf;gsf] ;xof]udf gu/If]qdf /x]sf pBf]uwGbf, snsf/vfgf, Jofkf/Joj;flox? btf{ eP gePsf] pgLx?sf] clwsf/Lstf /x] g/x]sf] af/]df eg] cWoog ug'{ h?/L 5 eg] btf{ gePsf] nfO{ s/sf] bfo/fdf Nofpg klg ;Sg' k5{ .

k|x/Lx?sf nflu jfn ;+/If0f tflnd
jfn jfnlsfx?sf ;jfn klxrfg u/L jfn ;+/If0fdf ;xof]u ug{ ;lqmo jgfpg k|x/L sd{rf/Lx?sf b'O{ lbg] tflnd cfh ;'? ePsf] 5 .
jfnjflnsfx?dfyL x'g] b'Jo{jxf/ cGTo u/L jfn clwsf/ ;+/If0fsf nflu k|x/L sd{rf/Lx? nfO{ yk ;lqmo jgfpg] p2]Zosf ;fy pQm tflnd cfof]hgf ul/Psf] cfof]hs ;+:yf ;dfg kx'Fr lasf; s]Gb| -l;8_ g]kfnsf cWoIf z]/jxfb'/ dNnn] hfgsf/L lbP . jN8{ lehg g]kfnsf] ;fem]bf/Ldf ;f] ;+:yfn] ;~rfng ul//x]sf] jfn ;+/If0f kl/of]hgf cGt/ut tflndsf] cfof]hgf ul/Psf] cWoIf dNnsf] egfO{ 5 . …xfdLn] o;cl3 ;~rf/sdL{x?sf nflu klg jfn ;+/If0f ;DjlGw tLg lbg] tflnd ;~rfng u/]sf lyof}+Ú dNnn] eg] …cj xfdL ufla; ;lrjx?, :jf:YosdL{x?, laBfno Joj:yfkg ;ldlt / lzIfsx?sf nflu klg jfn ;+/If0f ;DjlGw tflnd ;~rfng ug]{ tof/Ldf /x]sf 5f}+ .
tflndsf] pb\3f6g ub}{ 8f]6Lsf k|x/L k|d'v k|x/L pk/LIfs ef]hh+u zfxn] of] tflndn] k|x/L sd{rf/Lx?df yk ;lqmotf j9fpg] laZjf; JoQm u/] . …;w}+e/L 8\o'6Ldf vl6/xg] k|x/L sd{rf/Lx? nfO{ klg ;dofg's'n o:tf ;fdflhs If]qsf] 1fg lbg] tflndsf] vfFrf] 5Ú k|x/L pk/LIfs zfxn] eg] …of] tflndjf6 ;xeflu k|x/L sd{rf/Lx?df ;d'bfodf ;dGjo ug]{ Ifdtf a9\g] 5 .Ú lhNnf k|x/L sfof{no 8f]6L;+u ;xsfo{ u/L tflnd cfof]hgf u/]sf]df cfof]hs ;+:yfnfO{ wGojfb lbFb} k|p zfxn] cfufdL lbgx?df klg lhNnf k|x/L sfof{no ;j};+u ;xsfo{ u/]/ cuf8L j9\g] jtfP .
;f] tflnddf lhNnf leq /x]sf laleGg k|x/L rf}sLdf sfo{/t rf}sL O{Grfh{x? Ps k|x/L lg/LIfs, rf/ k|x/L gfoj lg/LIfs / cf7 k|x/L ;xfos lg/LIfs ;lxt @! hgfsf] ;xeflutf /x]sf] lhk|sf 8f]6Lsf k|x/L lg/LIfs p4jb]j e§n] hfgsf/L lbP .
tflnddf yk Ps lbg dfgl;s :jf:Yosf] ;DjGwdf 5nkmn ul/g] cfof]hs ;+:yfsf cWoIf dNnn] jtfP . ;+:yfn] o'gfO{6]8 ld;g 6' g]kfnsf] ;fem]bf/Ldf ;~rfng ul//x]sf] dfgl;s :jf:Yo kl/of]hgf cGt/ut Ps lbg dfgl;s :jf:Yosf] jf/]df ;d]t hfgsf/L u/fpg] cWoIf dNnsf] egfO{ 5 .

lbp;} sfof{nodf lgnrnlrq
;/sf/L sfof{no h;n] hgtfnfO{ ;]jf lbg' kg]{ xf] / ;]jf lbgs} nfuL eGb} ;/sf/n] O{G6/g]6 / aQL u/]sf] ;dodf O{Ge6/sf] Joj:yf ul/ lbPsf] 5 t/ sd{rf/Lx? ;]jf lbg] eGbf klg ;/sf/ jf6 k|ltaGwLt u/]sf] lgn rnlrqdf /Dg yfn]sf 5g\ .
lgn rnlrq pTkfbg ug{ / x]g{ k'0f{df jGw /x]sf] 5 t/ klg ;/sf/L sfof{nodf sd{rf/Lx? sfd gkfO{ 3fd tfKg] u5{g\ eGg] s'/fnfO{ k'0f{ ?kdf aGb ub}{ cfhef]nL ;/sf/L ;fdfu|Lsf] unt kmfO{bf p7fO{ /x]s] 5g\ . s]lx ;do klxn] lhNnf ljsf; ;ldltsf] Pp6f kmfF6df lgn rnlrq x]b}{ sd{rf/L eGg] lzif{sdf xfdLn] ;dfrf/ k|sfzg gu/]sf klg xf]O{gf} t/ xfh ef]nL sfd geP kl5 lbp;} sfof{no ;dodf lgn rnlrq Joj:yfkg ul/Psf] ljleGg j]j;fO{8x? vf]nL lgn rnlrq x]g{ lt/ nfuL /x]sf 5g\ . Psflt/ ljB't nf]8;]l8Ësf] ;d:ofn] ubf{ pBf]u snsf/vfgf aGb x'g], kqklqsf k|sfzgdf afwf x'g] u/]sf] 5 eg] csf{lt/ hgtfsf] sfd l;6f] 5l/nf] ?kdf ;DkGg xf];\ eGb} ;/sf/n] lbPsf] O{G6/g]6 / O{Ge6/sf] unt kmfO{bf p7fpg yfn]sf 5g\ .
aQL uof] ls O{Ge6/sf] dfWodaf6 sDKo'6/ vf]nL O{G6/g]6sf] ;'ljwf k|of]u ub}{ lgnrnlrq v'nL xfN5 eg] ;]jf lng cfPsf hgtfx? 6'n'6'n' x]/]/ a;L /xG5g\ . ;]jf lng cfpg] JolQmx?nfO{ klg s;/L yfxf x'G5 ls ;/sf/L sd{rf/Ln] sfd ug'{sf] ;f6f] lgn rnlrq x]b}{5g\ eg]/ . l;wf x]bf{ sfof{nosf] sfddf Jo:y b]vLP klg pgLx? cs}{ sfddf g} Jo:y x'g] u/]sf 5g\ . o;sf ljifodf g sfof{no k|d'vnfO{ yfxf x'G5 g cGo s'g} ;/f]sf/jfnf lgsfon] g} o;sf af/]df Wofg lbO{ /fv]sf 5g\ .
;/sf/L tna vfg] / ;/sf/L ;fdfu|Lsf] unt kmfO{bf p7fpg]x?sf] klxrfg ul/ sfg"g g} pn+3g ug]{x? dfyL sfjf{lxsf] k|lqmof yfngL ug'{ cToGt h?/L /x]sf] 5 . lj1fgn] u/]sf] ljsf;sf] ;lx k|of]u xf];\ / ;a}n] cfkm\gf] st{JonfO{ ge'n'g\ eGg] dfq xf] . lgn rnlrqsf sf/0f ;dfhdf s'g} klg g/fd|f] 3[l0ftsfo{ gxf];\ eGg] dfq xfd|f] a'emfO{ xf] . o;sf af/]df clwsf/ k|fKt lhNnf k|zf;g sfof{non] dl;gf] ?kdf cWoog cg';Gwfg u/f];\ eGg] dfq xf] . 
;dfj]zL ePg o'lgog
g]kfn lghfdlt sd{rf/L o'lgogsf] 8f]6L lhNnf clwj]zg ;f]djf/ l;nu9Ldf ;DkGg eP klg ;ldlt k'0f{ ?kdf ;dfa];L ag]sf] 5}g .
æ/fi6«;]jf, lgZkIftf, t7:ytf / sd{rf/L Pstfæ eGg] d'n gf/fsf ;fy b'O{ lbg ;Dd rn]sf] claw]zgn] k'gM  k/dfgGb e§sf] cWoIftfdf !% ;b:oLo lhNnf sfo{ ;ldlt rog u/]sf] eP klg g]kfn ;/sf/sf] lgodfg';f/ x'g' kg]{ ;dfj]zL sf]6f eg] k'/f ePsf] 5}g . lgod cg';f/ ## k|ltzt dlxnfsf] ;xefuLtf x'g' kg]{ xf] t/ !% ;b:oLo ;ldltdf Ps hgf dlxnfsf] ;xefuLtf 5}g . To:t} blnt ;d'bfosf] ;xefuLtf klg ;"Godf g} /x]sf] 5 . lgjf{lrt x'g] cGo kbfwLsf/Lx?df pkfWoIf sdn l;F hf]/f / rGb| jxfb'/ s7fot, ;lra nfn jxfb'/ jf]u6L, ;x;lra cd.lbk dxTj, sf]iffWoIfdf huggfy e§, ;b:ox?df dx]Gb| jxfb'/ atfo/, b|f]0ffrfo{ cj:yL, uf]kfn jxfb'/ /f]sfof, nf]s jxfb'/ s7fot, ob'gfy hf]zL, /tg jxfb'/ s7fot, gf/b lu/L, lb3{ l;F xdnf / xl/ k|;fb ef6 h};L /x]sf 5g\ . 
lhNnf sfo{;ldlt lg/lj/f]w ?kdf lgjf{lrt ePsf] eP klg kfFr s]lGb|o k|ltlglw x'g' kg]{df ^ hgfsf] pDd]bjf/L k/] kl5 s]lGb|o k|ltlglwsf] eg] lgjf{rfg ePsf] lyof] . lgjf{rfgsf] kl/0ffd cg';f/ wd{ jxfb'/ b]pjf, /flha/fh hf]zL, sdn l;F lji6, s[i0f axfb'/ s7fot / /fd:jfy{ ofba lgjf{lrt ePsf 5g\ eg] dx]Gb| zfxn] xf/ Joxf]/]sf 5g\ . sd{rf/Lsf] xs lxtsf nfuL lqmoflzn /x]sf] o'lgog h:tf] ;+u7gn] g]kfn ;/sf/n] cf/If0f u/]cg';f/ dlxnf, blnt, ckfË h:tf ;d'bfosf] Ps hgfsf] ;xefuLtf gx'g'n] klg s;/L xs lxtsf] nfuL o'lgog nfuL /x]sf] 5 eGg] af/]df ;xh} cg'dfg nufpg ;lsG5 . g t lhNnf sfo{;ldlt g t s]Gb|Lo k|ltlglw g} s'g} :yfgd klg cf/If0f l;6 sfod ePg of] b'vb s'/f xf] sd{rf/L hutsf nfuL .
sfo{qmdsf] pb\3f6g zqdf jf]Nb} sfo{qmdsf k|d'v cltly ;d]t /x]sf ;+ljwfg ;ef ;b:o lj/ jxfb'/ anfo/n] jgn]v jf/fkf6f uflj; hf]8\g] kSsL k'n lgdf{0f ug]{ atfPsf 5g\ . ;8\sn] g5f]Psf] 5kfnL uflj;df ;8\s k'¥ofpg], dxfb]j:yfg / sf8fdf08f} uflj;df l;FrfO{ s'nf] lgdf{0f ug]{ pb\3f]if u/]sf] eP klg cfh eGbf em08} lj; jif{ klxn] lhNnf ljsf; ;ldlt 8f]6Lsf] nufgL lgdf{0f yfngL ePsf] jgn]v, jf/kf6 hf]8\g] k'n clxn] klg k'/f x'g ;s]sf] 5}g ca slxn] ;Dd kSsL k'n aGg] 5 / :yflgojf;LGbfn] /fxft kfpg] 5g\ Tof] x]g{ afsL 5 . xfd|f] eGg' t olt dfq xf] hgtfsf nfuL ljsf; xf];\, ;]jfu|fxLx? nfO{ s'g} klg sd{rf/Ln] b'v glbO{g\ ;/sf/ lgwf{/0f u/]sf] cf/If0f sf]6fsf] ;Ddfg xf];\ a; olt g} .
kfgLsf] xfxfsf/ lbkfon If]qdf
;'b'/klZrdsf] If]lqo ;b/d'sfd lbkfon If]qdf vfg]kfgLsf] xfxfsf/ eO{ /x]sf] 5 .
lbkfon If]qdf /x]sf xf]6n Joj;foLx?n] xf]6ndf a:g] kfx'gfx?sf nfuL vfg]kfgL :yflgo ;jf/L ;fwfgsf] ;xof]udf Nofpg' kg]{ afWotf a9L /x]sf] xf]6n Joj;foL ;+3 8f]6Lsf ;lra t]h 8'd|]nn] atfPsf 5g\ .
uld{ofddf g]kfns} cTolws uld{ x'g] If]qsf] ?kd /x]sf] lbkfon If]qdf vfg]kfgLsf] xfxfsf/ x'bf ;d]t lhDd]jf/L kfPsf] lbkfon l;nu9L gu/kflnsf, lbkfon vfg]kfgL pkef]Qm ;ldlt slx s;}n] klg kfgL Nofpg] lt/ Wofg lbPsf 5}gg\ .
;'b'/klZrdsf If]lqo sfof{nox? /x]sf] /fhk'/, jhf/ If]q /x]sf] lkkNnf, k'/fgf]j:tL lbkfon / Pk]{6 If]qdf kfgLsf] ;d:of b]vf k/]sf] xf] . s/f}8f}sf] /sd vr{ ul/ l5d]ls uflj; skNn]lv jf6 cfpg] kfgL aGw ePkl5 ;]tLglbsf] kfgLnfO{ lkpg] kfgLsf] ?kdf ufl8sf] dfWood jf6 jf]sfO{ xf]6n ;+rfng ug'{ k/]sf] xf] .
uld{ofd ;+u} lhNnf ;b/d'sfd l;nu9Ldf klg kfgLsf] ;d:of b]vLg] u/]sf]df o; jif{ eg] s]lx ;'wf/ ePsf] 5 . kfgLsf] d'xfg ;'s]sf sf/0f pkef]QmfnfO{ rfx] htL kfgL cfkm'x?n] pknAw u/fpg g;s]sf] eP klg sdsd} ?kdf eP klg cfkm'x?n] kfgL k'¥ofpg] pb]Zosf ;fy cl3 a9L /x]sf] l;nu9L vfg]kfgL ;/;kmfO{ pkef]Qmf ;ldltsf sfof{no k|d'v /fd wfdLn] atfPsf 5g\ . h] xf];\ hgtfn] kfgL vfg kfpg\  eGg] dfq xfd|f] rxfgf xf] .  
5f]6s/L ;dfrf/
u};;sf] ;fwf/0f;ef
8f]6L lhNnfdf lqmoflzn /x]sf u}/;/sf/L ;+:yfx?sf] 5ftf ;+u7g u}/;/sf/L ;+:yf dxf;+3 8f]6L zfvfsf] ;fwf/0f ;ef x'g] ePsf] 5 .
8f]6L lhNnfdf lhNnf k|zf;g sfof{nodf btf{ /x]sf kfFr ;o eGbf a9L u}/ ;/sf/L ;+:yfx? dWo] lqmoflzn /x]sf !% b]vL @) sf] ;+Vofdf dfq /x]sf] eP klg cfkm'x?sf] ;b:otf k|fKt u/]sf ;Dk'0f{ ;+:yfx?nfO{ ;b:osf] ?kdf lnO{ cl3 a9L /x]sf] u}/ ;/sf/L ;+:yf dxf;+3 8f]6L zfvfn] Ps jif{sf nfuL cfkm\gf] lglt tyf sfo{qmd to ug]{5 .
k|fo o; lhNnfdf sfd ug{sf nfuL cfpg' cGt/fli6«o u}/ ;/sf/L ;+:yfx?sfn] dxf;+3 ;+u ;dGjo gu/]/} cfkm\gf] sfo{ c3f9L a9fpg] u/]sf] egL k6s k6s ljjfb x'g] u/]sf] 5 . o;} ;fwf/0f ;efjf6 To:tf] ljjfbdf sld Nofpg] of]hgf klg kf; ul/of];\ eGg] klg xf] .
8f]6L lhNnfdf cfO{ ;fem]bf/sf] vf]hL ug]{ cGt/fli6«o u}/ ;/sf/L;+:yfx? nfO{ cfkm'x?n] sfd ug{ kfpg' k5{ csf]{ u};;nfO{ sd lbg' x'Gg eg] ljrf/ clxn] xfjL alg /x]sf] 5 To;sf af/]df klg ;fw/0f ;efn] ;f]Rg' h?/L /x]sf] 5 . ;fem]bf/L k|lqmofdf hfbf k|fo u};; 5gf} eO{ ;s]kl5 d'4f xfNg] kl/kfl6sf] ljsf; eO{ /x]sf] 5 8f]6Ldf To;sf af/]df klg 8f]6L dxf;+3n] a'em\g' k5{ / ;a}nfO{ ;fydf lnO{ s;} ;Fu klg ;f}g]gL Jojxfg gul/ cl3 a9\g' k5{ . o;sf jf/]df g]t[Tjn] a'emL cfufdL aif{sf] of]hgfdf o:tfs'/fdf Wofg hfa;\ ;kmntfsf] z'esfdgf .
v]n tyd ko{6g ;dfrf/
cf]em]ndf /x]sf] e'ld/fhsf] di6fdf8'
Pp6f km/s klxrfg /x]sf] e'ldsf/df08f} di6 df8' k|rf/ k|;f/sf] cefjdf k5f8L k/]sf] 5 .
8f]6L lhNnf ;b/d'sfd b]vL sl/a $ 306fsf] k}bn ofqf jf Ps 306fsf] :yflgo oftfoftsf] ;xof]udf e'ld/fhdf08f} uflj;sf] lz/ efudf /x]sf] >Ldi6f b]jtfsf] dlGb/df k'Ug ;lsG5 hnfO{ :yflgo efiffdf di6df8' eGg] ul/G5 . ;'b'/klZrdsf /x]sf] k|s[lts ;DkbfsL wgL dflgg] cf:yfsL b]vL a8Ldflnsf afh'/f lhNnfdf /x]sf] eP klg e'ld/fhdf08f}sf] ;f] If]qaf6 dflnsf dGbL/ /x]sf] r'r'/f] lxdfnL kxf8sf] bz{g ;lhn} ug{ ;lsG5 . !% lbgsf] ofqf to ul/ hfg' kg]{ dflnsf hfg g;Sg] JolQmx?sf] jfO{gf s'nsf/sf] ;xof]uaf6 ;f] If]q jf6 g} dflnsfsf] bz{g ug{ ;Sb5g\ .
g]kfndf /f0ff zf;g /x]sf ;dodf !((& ;fndf ;+:s[t lzIff lbg] egL ef/t jf6 cfPsf Ps of]uLn] >Ldi6 b]jtfsf] dlGb/ d'gL vf]n]sf] ljBfnon klg ;f] If]qdf xfn klg ;+rfngdf /x]sf] 5 . kl5 @))$ ;fn kl5 ;+:s[t lzIff eGbf klg cfw'lgs lzIff lbb} cfPsf] ;f] ljBfno di6 b]jtfsf] dlGb/ kl/if/df g} /x]sf] 5 . dlGb/sf] dflyNnf] h+undf ltgcf]6f kfgLsf kf]v/Lx? /x]sf 5g\ . dgn] lrtfPsf] kmn k|fKt x'g] hgljZjf; ul/Psf] pQm dlGb/df k'/fgf d'lt{sf/x?n] 9'Ëfdf s'b]/ agfPsf d'lt{x?, tt;dosf] snfs[lt{x?sf] ;f] If]qdf b]Vg kfO{G5 . k|rf/ k|;f/sf] cefjdf k5f8L k8]sf] pQm dlGb/sf] lh0f{bf/sf nfuL egL o;} jif{ dfq g]kfn ;/sf/sf] k/fTjlts ljefu af6 s]lx /sd cfPsf] 5 To;n] ;f] If]qsf] ljsf; lgdf{0fdf vr{ ug]{ of]hgf :yflgo jf;LGbfx?n] ul/ /x]sf] eP klg jh]6 sd x'g] jtfO{ /x]sf 5g\ .
jfXd0f / blnt hftLx?sf] j;f]jf; /x]sf] kmn]8L eGg] ufFpdf Ps hgf j|fXd0fn] ufO{ kfn]sf lyP . ;f] ufO{n] 3/df b'w glbg] ufO{sf] y'g / srf}8f] x]bf{ w]/} b'w b]vLg] eP kl5 Ps lbg ;f] a|fXd0f ufO{sf] r]jf ub}{ xfn di6 dlG/ /x]sf] :yfgdf k'Ubf ufO{sf] y'gjf6 b'w cfkm} e'O{df vl; /x]sf] b]Vbf ;f] :yfgdf s] 5 egL vgL vf]Hbf lznf eO{Psf] / ;f] lznf dxfb]jsf] ?kdf ePsf]n] >L d06 b]jtf xf] egL k'hf cfhf ug{ yfn]sf] lsDjbGtL /x]sf] di6d8' nfO{ ;f] If]qdf /xg] hf]zL, e§ a|fXd0f hftLx?n] cfkm\gf] s'n b]jtfsf] ?kdf k'hfcfh ub}{ cfO{ /x]sf 5g\ . x/]s jif{ sflt{s z'Sn bzdL, Psfblz/ bf]jfbzLsf lbg ;f] If]qdf ljz]if k'hf x'g] ub{5 .
:j0f{ lhTg] 8f]6Lsf jf]u6LnfO{ awfO{
u/] s] x'b}g caz/ kfPsf 5}gf} ca;/ kfP xfdL of] b]zsf nfuL s]lx u/L b]vfpg] If]dtf /fV5f} eGg] ;fxf; b]vfPsf 5g\ 8f]6]nL v]nf8L s/fFt]sf v]nf8L g/]z jf]u6Ln] .
s]lx lbg klxn] dfq 8f]6L lhNnfsf] k|ltlglwTj ub}{ /fi6"klt /lgË l;N8sf nfuL If]lqo:t/sf] s/fFt] v]ndf ;xefuL ePsf %@ s]hL ;d'xsf jf]u6Ln] cfkm\gf] pTs[i6 v]n k|b{zg ub}{ Ps jfO{sf ;fy s}nfnL, s~rgk'/ / bfr'{nf lhNnfx?sf v]nf8Lx?nfO{ x/fpb} lhNnfsf nfuL :j0f{ kbs lbnfpb} /fli6«o v]nsf nfuL ;'b'/klZrdaf6 k|ltlglwTj u/]sf lyP . lxhf] ;f]daf/ dfq bz/y /+uzfnfdf ePsf] /fli6«o /fi6«klt /lgË l;N8 cGt/ut ePsf v]nx?df dWodf~rn, k'jf{~rn / ;'b'/klZrd s} v]nf8Lx?nfO{ x/fpb} sd pDd]/ ;d'xdf ;'b'/sf] ;ft kxf8L lhNnfx? dWo]df 8f]6Lsf] v]nf8L jf]u6Ln] :j0f{ kbs lnPsf 5g\ . x'g t pgn] ;'b'/klZrdsf] k}ltlglTa ub}{ /fli6«o v]ndf k|a]z u/]sf x'g\ t/ klg 8f]6L >f]t;fwg ljgf :yflgo ?kdf u/]sf] tof/Lsf cfwf/df :j0f{ kbs Nofpg' cfd 8f]6Laf;L s} ue{sf] s'/f xf] . lhNnfdf >f]t ;fwfg 5}g lhNnfaf6 k|ltlglwTj ug]{ g]tfx?n] klg 8f]6]nL v]n hutsf] ljsf;nfO{ s'g} of]hgf agfpb}{g t/ klg 8f]6]nL v]nf8Lx?n] v]Ng 5f]8\sf 5}gg\ . lhNnfsf] klxrfg lgdf{0f ug]{ Pp6f gofF O{ltxf; sf]g]{ sfo{ jf6 slxn] klg k5f8L k/]sf 5}gg\ . Pp6f v]n d}bfg klg gePsf] 8f]6L lhNnf af6 cfkm\gf] v]n If]qdf ljsf; ug]{ 5f]/f 5f]/Lx?nfO{ 8f]6Lsf] df6f]n] ;w} ;Ddg g} ug]{ 5 ug'{ klg k5{ .
;'b'/klZrd:tl/o v]ndf 8f]6L lhNnfn] Ps :j0f{ b'O{ /ht / ltg sf:oF ul/ 5 kbs Nofpg ;kmn ePsf] lyof] eg] /fli6«o :t/sf] v]ndf jf]u6Ln] :j0f{ NofP kl5 ;fkm v]nsf nfuL pgsf] jf6f] v'nf ePsf] :yflgo k|lzIfs k|sfz lji6n] laDa ;Fu s'/f ub}{ atfPsf 5g\ . xfd|f] jf]u6LnfO{ awfO{ clg z'esfdgf . 

rnlrq÷dgf]/~hg
gf6s / rnlrq d]/f] k]zf xf]
bofxfª /fO{, cleg]tf
    ef]hk'/sf] vfjf eGg] 7fpFdf hlGdPsf bofxfª /fO{ ;fdfGo kl/jf/df x's]{sf x'g\ . @)%* ;fnlt/ cWoogsf nflu sf7df8f}+ lelqPsf /fO{sf] k9\g] OR5f cw'/}  /x]klg pgL lj:tf/} gf6slt/ df]l8P . ;j{k|yd pgn] j[4sf] rl/qdf clego u/] . To;kl5 pgnfO{ 6]lnl;l/on bngdf clego ug]{ k|:tfj cfof] . gf6sdf ;lqmo x'Fb} cfPsf]n] Tolxj]nf pgnfO{ rnlrqdf clego ug]{ k|:tfj klg cfof] . rnlrq bf;9'+ufaf6 rrf{ sdfPsf /fO{n] xfOj], d]/f] nj :6f]/L, n'6df clego ul/;s]sf 5g\, pgL;Fu ul/Psf] s'/fsfgL M
n lxhf]cfh s] df Jo:t x'g'x'G5 <
— k|foh;f] l;g]dfdf g} Jo:t 5' . clxn] …km]l:6anÚ klg rln/x]sf] 5 .
n s:tf] …km]l:6anÚ rln/x]sf] 5 <
— x/]s b'O{ jif{df u'?s'nsf] cfof]hgfdf x'g] sf7df8f}+ cGt/f{li6«o gf6s dxf]T;j xf] . of] dxf]T;j clxn] d08nf gf6s 3/df rln/x]sf] 5 .
n tkfOF clxn] rnlrq If]qdf cfkm'nfO{ s;/L kl/lrt u/fpFb} cfO/xg' ePsf] 5 <
— d cfkm'nfO{ Pp6f ;kmn cleg]tfsf] ?kdf lrgfpg rfxG5' .
n n'6kl5 s'g rnlrqdf clego ug]{ cj;/ kfpg' eof] <
— 58\s], awzfnf nufotsf rnlrq 5g\ .
n Pskl5 csf]{ rnlrqdf km8\sf] dfb}{ cfpg] cj;/ kfpg' eof] k]|d k|:tfj t w]/} cfpF5g\ xf]nf lg <
— rnlrqdf clego ug]{ k|]d k|:tfjsf] nflu x}g, sfdsf] nflu xf] . Tof] km/s   s'/f xf] To:tf] k|]d k|:tfj cfPsf] 5}g .
n nfdf] ;do gf6sdf clego u/]kl5 rnlrqdf k|j]z ug'{eof], s'gdf clego ug{ ;lhnf] <
— ;lhnf] jf ufx|f] eGbf klg b'j} p:t} xf] . t/ d'Vos'/f eGg'kbf{ gf6saf6 rnlrqdf l;w} cfPsf] eGbf klg gf6s / rnlrq b'j}df d}n] sfd ub}{ cfO{/x]sf] 5' . gf6saf6 rnlrqdf cfPsf] eGg] ljlQs} gf6snfO{ 5f]8]/ cfPh:tf] x'G5 .
n clxn];Dd clego u/]sf rnlrqdWo] s'g e"ldsfn] tkfOFnfO{ ;Gt'li6 lbPsf] 5 <
— z'?sf] rnlrq æbf;9'+ufÆ .
n gf6s / rnlrq If]qdf nfu]/ lhljsf]kfh{g ug{ ;lsG5 t <
— Tof] cfkm\gf] afFRg] z}nLdf e/ x'G5 . dnfO{ rflxF ;lhnf] g} 5 . ;Gt'i6 lng] glng] eGg] s'/f km/s 5 .
n gf6s / rnlrq afx]s s] ug'{x'G5 <
— d]/f] b'j} k]zf olx xf] eGbf klg x'G5 .
n sltn] t snfsf/n] eg]hlt kfl/>lds lbFb}gg\ /] lg, o; ljifodf tkfOF s] eGg'x'G5 <
— pgLx?df e/ kg]{ s'/f xf] . oxfF cfkm'n] /f]h]sf] kfl/>lds slt x'G5 eGbfklg Pp6f rnlrqsf] …s:6Ú x]/]/ lng] s'/f x'G5 .
n rnlrq If]qdf b]Vg' ePsf] ljs[lt s]xL 5 <
— sltko rnlrq xr'jfsf e/df aGg] u5{g\ . rnlrq eg]sf] Pp6f Joj;fo h:t} xf] . ca o;nfO{ s;/L s'g lx;fan] Joj;fosf] ?kdf nfg'k5{ eGg] s'/f yfxf gkfpg]x? klg 5g\ .
n o;nfO{ ljs[lt eGg ldN5 t <
— ljs[lt eGbf klg Pp6f unt ljrf/ xf] .
n tkfOFnfO{ uf]km\n]sf] e"ldsfaf6 bz{sn] lrGb} cfO/x]sf 5g\ . of] gfdn] lbg vf]h]sf] ;Gb]z s] xf] lg <
— ;Gb]z eGbf klg of] Pp6f ;dfhleq b]lvg] rl/qnfO{ ldNg] gfd h:t} xf] .
n rnlrqafx]s dgf]/~hgsf nflu c? s] ug'x'G5 <
— s'g} a]nf l;g]df x]5{', lstfa k9\g] u5'{ .
n s:tf lstfa k9\g dg nfU5 <, — syf, sljtfx? .
n uLt sltsf] ;'lgG5 <, — xNsfkm'Nsf .
n s:tf uLt ;'lgG5 <, — Tof] rflxF d'8df e/ kg]{ s'/f xf] .
n tkfOFnfO{ ;]S;L nfUg] g]kfnL s'g} b'O{ ;]nLa|]6L <, —piff /hs, em/gf ah|frfo{ .
n ljjfx ug'{eof] <, — eO{;Sof] .
n nj ls P/]Gh <, — njkl5 P/]Gh .
n njkl5 ljjfx ug]{ k|:tfj s;n] /fVof] <, — cfkm}+n] .
n k|]d s] xf] <
dflg;sf] Pscsf{ aLrsf] ;b\efjsf] cg'e"lt .

n]v
kf6L{ut / JolQmut :jfy{ eGbf ;+ljwfg 7'nf]
;ltz u'?Ë
s'g} klg b]zsf] d"n sfg'g g} ;+ljwfg x'G5 . d"n sfg'g eGgfn] b]z / hgtfsf] lxtsf nfuL lgdf{0f ePsf] h:tfj]h xf] . h;df d'n'sdf /x]sf sfg"gx?sf] g]t[Tj ub{5, sfg"g lgdf{0fsf] d'Vo >f]t klg x'G5 . ;+ljwfg cfcfkm\g} tl/sjf6 lgdf{0f ug]{ kl/kfl6 /x]sf] eP klg g]kfnsf] ;Gbe{df ;a} hfthftL wd{ lnË a0f{ ;d'bfo x/]s If]qsf] k|ltlglwTj u/fpb} klxnf] k6s @)^$ ;fndf ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rg eP kl5 To;n] ;fy{stf gkfP kl5 clxn] km]/L bf];|f] k6s ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rg ePsf] 5 . g]kfndf ;+ljwfg lgdf{0f k|lqmof ;+ljwfg ;ef g} d'Vo e'ldsf /xg] 5 .
x/]sn] dfGg] b]zsf] sfg"g lgdf{0f x'g' k5{ / ;+ljwfg;efn] ;a}n] dfGg] ;a}sf] lawfg jgfpg' k5{ eGg] xf] . ;+ljwfgn] b]zsf] gLlt lgod agfp5 . s] ug'{ x'G5 s] ug'{x'Gg eGg] clwsf/ tyf ;hfo xfdLnfO{ ;+ljwfgn] k|bfg u5{ . g]kfnsf] Oltxf;df ;j{k|yd lj=;+=@)^$ r}q @* ut] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg eof] t/ la8Dagf g} eGg'k5{ ;+ljwfgsf] lgdf{0f lagf ;+ljwfg;ef lj36g x'g k"Uof] . glthf xfdL 5 jif{ cl3sf] ;dodf kms{g afWo eof}, Pp6f ;+ljwfg kfpgnfO{ . lj=;+=@)^$ ;fndf ePsf] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgdf g]kfnL gful/sn] /fv]sf] ck]Iff cg'?k ;+ljwfg lgdf{0f geP/ ;+ljwfg;ef g} lj36g eO{ @)&) d+l;/ $ ut] km]/L ;+ljwfg;efsf] bf];|f] lgjf{rg ePsf] 5 . nfdf] ;do vr]{/ klg ;+ljwfg lgdf{0f x'g g;Sbf hgtf dfq xf]Og g]kfnsf k|d'v /fhgLlts bnx?sf] eljio klg ;+sf:kb / cGwsf/do ePsf] 5 . /fhtLlts bnx?sf] OHht g} bfpdf nfu]sf] 5 .
/fhlglts bnx? dfq cfk\mg} :jfy{ l;4sf nflu ;+ljwfg lgdf{0fnfO{ /fhgLlt ug]{ k|d"v d'2f agfO{ b]zsf] 9's'6L l/Qfpb} b]znfO{ vf]qmf] kfl//x]sf 5g\ . clxn] dfq cfP/ hgtfx?n] b]zdf ;+ljwfg lgdf{0fsf] gfddf cfly{s :jfy{ k'/f g]tfx?n] ul/ /x]sf] a'em\g yfn]sf 5g\ . h'g s'/f hgtfsf nfuL slxn] klg ;+}o x'g ;Sb}g / d'n'ssf nfuL Tof] s'/f /fd|f] klg xf]O{g .  
;+ljwfg;efsf] k|fyldstf eg]sf] klxnf s'/f] t ;+ljwfg agfpg' g} xf] . gq gful/sn] ^)! ;ef;bx?nfO{ r'g]/ k7fPsf] s] sfd . ;+ljwfg;efsf] klxnf] lgjf{rgdf b]zsf] sl/j ;f9] gf} cj{ ?kofF vr{ x'bfF klg  ;+ljwfg;efn] ;+ljwfg lbg ;s]g . ;ef;bx?n] cfk\mgf] dg d'6fjnfO{ Tofu]/ zflGt, ;befj, efO{rf/fnO{ c+ufn]/ gofF ;+ljwfg lgdf{0f ug{ tk{m gnfuL k'/fgf] ;+ljwfgsf] dbe]b tyf d:of}bfnfO{ s]nfP/ To;df ePsf ljjfbnfO{ lems]/ ;+ljwfg lgdf{0fsf] sfo{ k|lt uDeL/ e} ;f]Rg] xf]nf ls < o:tf] x'g ;s]g eg] xfd|f] b]zdf jfXo x:tIf]k a9b} hfG5 . oxfF efO{ k'm6] ujf/ n'6] eg] e}m+ x'G5 . clg eljiodf xfd|f] b]z ljZj dfglrqaf6} lanfpg s] a]/ . To;}n] a]n}df ;f]Rg' h?/L 5 .
;aeGbf k|d'v ljifo ;+ljwfg;efsf] ;b:o x'gsf nflu rflxg] of]Uotf Ps 7f]; ;xL of]Uotfsf ;fy} :jR5 rl/q, cg'ejL, ;+ljwfg ;DaGwL ljifo, If]qdf ljz]if cg'ej j6'n]sf g}ltsjfg JolQm x'g'k5{ t/ oxf l7s o;sf] ljkl/t ePsf] 5 . klxnf] ;+ljwfg;efdf ;+ljwfg lgdf{0fsf nflu sltko JolQm cgk9, :jR5 rl/q gePsf, ;+ljwfgsf] ; cIf/ klg ga'e]msfx? klg ;ef;b ePsf lyP . b]zsf] gLlt lgdf{0f ug]{ sfg'g agfpg] dfu{bz{g ug]{ tL ;ef;b sltsf] of]Uo lyP, of] /fhgLlt bnx?n] cfk\mgf] :Jffy{nfO{ dfq j9fjf lbPsf sf/0f ljutdf ;+ljwfg lgdf{0f x'g g;s]sf] xf] eGg] s'/f klxn] g} hgtf ;fd' k|i6« b]lvPsf] 5 . ;ef;bdf r'lgPsf JolQmx? dWo] slt hgf ;+ljwfg  jf/] hfgsf/ lyP eGg] s'/f klg dxTjk'0f{ kIf lyof] . clxn] k]m/L ;+ljwfg;efsf] u7g ePsf] 5 .
casf] ;+ljwfg lgdf{0f ug{ xfdLn] r'g]sf xfd|f] efUo /]vf sf]g]{x?n] s]lx s'/fdf Wofg lbg] xf] eg] hgtfn] ;+ljwfg kfpg] cfzf ug{ ;lsG5 .
!= JolQmut tyf kf6L{ut :Jffy{ TofuL ;+ljwfg lgdf{0f k|lqmofdf ;a}n] Ps} ;f]r / ;f]/df h'6\g h?/L 5 .
@= ;+ljwfg;efsf] sfd, st{Jo, clwsf/ /fd|f] ;Fu a'em\b} ;a}nfO{ ;Djf]wg ug]{ ;+ljwfg lgdf{0f ug{ lt/ Wofg lbg h?/L 5 .
#= cfGbf]ng aGb, x8\tfn, 6Lsf l6K0fLsf] cGTo u/L ;a} kf6L{ ;+ljwfg lgdf{0fdf h'6'g'k5{  .
$= klxnf] ;+ljwfg;ef h:t} of] bf];|f] ;+ljwfg;efdf ;do j9fpg], yKg], sfo{ gu/L l56f] 5l/tf] / kfPsf] ;dosf] k'0f{ ;sf/fTds ;b'kof]u u/L ;+ljwfg lgdf{0f ug]{ sfo{df nfUg' k5{ .
%= Ps kIfnfO{ a9L k|fyldstf / csf]{ kIfnfO{ sd k|fyldstf lbg] h:tf sfo{ TofuL x/]s kIfnfO{ plts} k|fyldstfsf ;fy ;a} If]qnfO{ ;sf/fTdstf ;fy ;d]l6Psf] ;+ljwfg lgdf{0f sfo{ ;'Jojl:yt ;jf]{kof]uL x'g' kb{5 .
^= ;+ljwfg 5f]6f], ;/n, tyf :ki6 x'g'kb{5 .
  xfn} dfq ;DkGg ePsf] ;+ljwfg;efsf] bf];|f] lgjf{rg af6 s;}sf] klg k'0f{ ax'dt cfpg ;s]g / ldlnh'nL ;/sf/ u7g ug'{kg]{ bnx?sf] afWotf eof] . csf]{ tk{m ;+ljwfg lgdf{0f ug{ ax'dt ;+Vofn] dfq gk'Ug] eof] . To; sf/0f ;xdtLo ;+ljwfg lgdf{0f ug'{ ckl/xfo{ 5 hgtfn] lbPsf] DofG8]6 klg Tolx xf] . lgjf{rgdf efu lnOPsf / glnOPsf ;a}nfO{ ;d]6]/ ;a} hfthftL, ju{, lnË, If]q, wd{, k]zf cflb ;Dk'0f{ kIfsf] lxt x'g] ;a}nfO{ ;Djf]wg ug]{ /fHo xf];\ of xfkm\g} sf/0fn] xf];\ k5f8L k/]sf xf];\ of kfl/Psf g} lsg gxf];\ ;a}nfO{ cl3 a9fpg] ;a}sf] lxtdf /xg] ;a}nfO{ dfGo x'g] ;+ljwfg lgdf{0f ug'{ lgtfGt h?/L 5 .  To;}u/L lgjf{rgdf efulnPsf / w]/} ;ef;b lht]sfn] efu glnOPsfx?nfO{ klg ;dfj]z ug{ h?/L 5 . ;+ljwfg ;a}sf] ;femf b:tfj]h xf] / of] b]zsf] ;'g}nf] eljioosf] k|f?k vfsf klg xf] . To;}n] ;a} /fhgLlts bnx?n] cfh b]znfO{ lgsfz lbg' h?/L 5 . cfk\mgf] / kf6L{sf] :Jffy{ eGbf b]zsf] ;d:of ;dfwfg tk{m Wofg lbg cfjZos 5, / o:tf] :jfy{ 5f]8L /fhg}lts bnx?n] cfuf8L a9] dfq ;+ljwfg agfpg ;lsPnf of] g]kfnsf /fhgLlts bnx?n] x]Ssf /fVg h?/L 5 .

ko{6ssf] kvf{Odf ;'Gb/ vKt8
ldng kl/of/
k|s[ltn] lbPsf] t/ /fHon] a]jf:tf u/]sf] ;'b"/ klZrds} e':j0f{sf] ?kdf kl/lrt vKt8 plrt k|rf/ k|;f/sf] cefasf sf/0f cf]em]ndf k/]sf] 5 . lab]zL ko{6sx? vKt8df sd} cfpg] u5{g\ . ;/sf/n] !) nfv lab]zL ko{6s g]kfn leqfpg] nIf;lxt ko{6g aif{ @)!! ;DkGg u/L ;s]sf] 5 t/ k|fs[lts ;f}Gbo{ tyf h}ljs lalawtfn] el/k"0f{ vKt8 If]qnfO{ eg] ko{6g aif{n] s'g} k|efa kfg{ ;s]g\ . vKt8 If]q ko{6lso uGtJo :yn dfq geP/ vKt8 afafsf] s'6L ePsf sf/0f wfld{s lx;fan] dxTjk"0f{ 5 . 8f]6L,c5fd,aemf+u / afh'/fsf] ;+ud:yn vKt8sf] lqa]0fLdf cal:yt lqa]0fL dlGb/ / j/k/ @@ j6f kf6g /x]sf 5g\ . k|fs[lts ;|f]t / ;fwgn] el/k"0f{ ePsf sf/0f ko{6lso uGtJo :ynsf] 7'n} ;Defjgf /x]sf] vKt8 ;/sf/L a]jf:tfsf sf/0f cf]em]ndf k/]sf] xf] . vKt8 /fli6"o lgs'~hleq /x]sf ;f] If]qdf k'Ugsf nflu 8f]6L,c5fd,aemf+u / afh'/faf6 k}bn Ps lbg nfU5 . k|fs[lts dgf]/d dfq geP/ vKt8 k'Ugsf nflu af6f]df laleGg hftsf km'nx? / af]6la?jfsf sf/0f klg vKt8 ofqf lgs}  /f]df~rsf/L x'g] ub{5 . ;/sf/L a]jf:tf / pbfl;gtfsf sf/0f ;'b"/sf] ;'Gb/ vKt8 oltv]/ cfkmgf] ;'Gb/tf x]l/lbg] ko{6ssf] kvf{Odf 5 . e':ju{sf] gfdn] ;d]t lrlgg] vKt8 kbofqfsf nflu dfq geP/ vKt8 afafn] %) aif{ tk:of u/]sf] 1fge'ld ePsfn] klg wfld{s ?kdf k|l;4 5 . ;u/dfyf,cGgk"0f{ / df5fk'R5]{ lxdfn x]g{ k}bn ofqfsf nflu lab]zL ko{6sx? lbgx' g]kfn cfpg] u5{g\ t/ vKt8 lxd >[vnf dfq geP/ y/Ly/L km'nsf] elh{g Nof08 x'bf klg ;/sf/n] plrt k|rf/ ug{ g;Sbf of] If]q cf]em]ndf k/]sf] 5 . g]kfnsf y'k|} :yfgdf dgf]/d b[Zosf] canf]sg Pj+ cg'ea ug{sf nflu aif]{gL xhf/f} lab]zL ko{6s nfvf} vr]{/ g]kfn cfp5g\ . cem kl5Nnf aif{x?df afx|o ko{6ssf nflu dfq geP/ cfGtl/s ko{6ssf nflu /f]df~rsf/L kbofqf / k|s[ltsf dgf]/d b[Zofjnf]sgsf nflu g]kfn k|l;4 x'b} uPsf] 5 . /fHosf] slxNo} b[li6 gk'u]sf] cyf{t ;'b"/sf] gfdn] lrlgg] u/]sf] ;'b"/ klZrdsf] klxrfg gkfPsf] ;'Gb/ If]q xf] vKt8 . oxf cd"No dl0fx? n's]sf 5g\ . aif{sf] ^ dlxgf lxp kg]{ vKt8 If]q ;Dk"0f{ lxGb'x?sf] kljq tLy{:yfg dflgG5 . o;nfO{ :sGwk'/f0fdf lvr/fb|L kj{t elgPsf] 5 . oxfsf] vKt8 afafsf] s'6L, lqa]0fL gbL,vfk/ bx, lzjdlGb/, ;x;|ln+u,u0f]z dlGb/,gfu9'+uf,s]bf/9'+ufh:tf wfld{s :ynx? lgs} k|Voft 5g\ . k'/f0f cg';f/ dxfb]jn] vKt8sf] hl8a'6Lsf] k|of]u u/L la/fdL lgsf] kfg]{ u/]sfn] pgnfO{ a}Bgfy elgG5 . vKt8df nfUg] ljljw ;f+:s[lts d]nfx? ;lbof}+b]vL k|rlnt / k|Voft 5g\ . h]7 z'SnkIfsf] u+uf b;x/f ltlydf oxf x/]s aif{ 7"nf] d]nf nfUg] u5{ . xhf/f}+ tLy{ofqL / cfGtl/s ko{6s oxfF k'U5g\ / lqa]0fL glbdf :gfg ug'{sf ;fy} ;'b"/klZrds} k|lz4 x'8\s] gfr x]g'{sf ;fy} b]p8f v]n]/ /dfpg] u5{g\ . vKt8df htftt} nfdf clg y'Dsf ePsf] xl/of kmf6 . kmf6e/L kl;{og sfk]{6 cf]5\ofPem} y/Ly/Lsf km'nx? tLdfyL pl8/x]sf /+uLla/+uL k'tnL . rf/}lt/ sndL u/]em} nfUg] 3gf h+un . h+unleq gf} j6} /+usf nfnLu'/f; . 3gf h+unleq ;'uGw km}nfpg] hl8a'6L / xl/of 3f;] d}bfg . xl/of 3f;df plkm| /x]sf b]lvg] xl/of] 5]kf/f] clg la:tf/} aUg] lqa]0fL vf]nf / vf]nfdf aemfªL kf -Eofu'tf_ df};d klg s:tf] /dfO{nf] . l5gd} aiff{t . l5gd} lxp . s]xLa]/d} p8fpnfem} xfjfx'/L t s]xLa]/d} l5lKkbf] 3fd . lqa]0fLb]vL pQ/lt/ /x]sf] vKt8 afafsf] s'6L 5]pd}em} nfUg] ;w} xf;L /xg] bfr'{nfsf] clk / aemf+usf] ;}kfn lxdfn . k|fs[lts ;f}Gbo{n] k"0f{ 5 vKt8 o;nfO{ k|s[ltsf] :ju{eGbf klg km/s kb}{g . ;'b"/klZrdsf] ;]tL c~rnsf rf/ kxf8L lhNnf 8f]6L, c5fd, aemf+u / afh'/fsf] ;+ud:yn xf] vKt8 . vKt8 /fli6«o lgs'~hsf sd{rf/Lsf cg';f/ h}ljs lalawtfn] el/k'0f{ vKt8 x]g{ sf]xL klg cfPsf 5}gg\ . x]g{ / cg';Gwfg ug{ w]/} laifo 5g\ vKt8df . ;/sf/L :t/af6 Aofks k|rf/ ug{ ;s] vKt8df aif]{gL 3'Dg cWoog ug{ xhf/f} ko{6sx? cfpg] sd{rf/Lx? atfp5g\ . ;d'b| ;txaf6 @ xhf/ & ;ob]vL # xhf/ @ ;o @& ld6/;Ddsf] prfO{df @ ;o @% ju{lsnf]ld6/ If]qkmn cf]u6]sf] vKt8 /fli6«o lgs'~h ljZjd} clt b'n{e ynyn] 3f;] d}bfgo'Qm hldg xf] . oxf ;fgf 7'nfu/L @$ eGbf a9L kf6g -kmf6_ 5g\ . ;'b"/klZrdsf kxf8L lhNnf 8f]6L, c5fd, aemf+u / afh'/fsf] ;+ud:yn vKt8 k|s[ltsf] n's]sf] :ju{ xf] . o;nfO{ la=;+=@)$! ;fnb]vL /fli6«o lgs'~hdf kl/0ft ul/Psf] xf] . pQ/df bfr'{nfsf] ckL / aemf+usf] ;}kfn lxdfnsf] dgf]/d b[Zo,cd"No hl8a'6L / /+uLla/+uL km"n km'Ng] af]6la?jf,;kmf g/d kl;{og sfk]{6 la5fO{Pem}+ nfUg] d}bfg,hxf v'§fn] 6]Sbf klg lau|G5 ls h:tf] cg'e'lt x'G5 . o:tf km"na'§] d}bfgdf l;+ufl/Psf au+}rf,htftt} k|fs[lts ;'Gb/tf emNsG5 . p:t} nfUg] hldgdf 6]Sbf st} /f]df~rsf/L bnbn e]l6G5 . gfu9'+uf / af3a'§] lguf+n] emf8L l5bf{ cs}{ b'lgofdf k;]sf] efg x'G5 . vKt8df k|fs[lts ;f}Gbo{tf,k|lzb wfld{s:yn / dgf]/d lxd >[+vnfsf b[Zo glhs}af6 b]lvPklg lgs} sd ko{6s k'u]sf 5g\ . lgs'~h :yfkgfkl5 vKt8df sl/a # ;o hgf dfq lab]zL ko{6s k'u]sf] tYof+s 5 lgs'~h;+u . )$# ;fndf klxnf] k6s kf]li6ª eP/ cfPkl5 k6s k6s u/L !% aif{ vKt8df a;] ;Dejt M yf]/} ko{6s k'u]sf] lgs'~h vKt8 g} xf]nf ut aif{ vKt8 d]nf x]g{ uPsf a]nf vKt8 /fli6«o lgs'~hsf ;+/If0f clws[t gf/fo0f ?kfv]tLn] atfPsf lyP . ,To;}n] of] If]q elh{g 5 . ;f}Gbo{sf lx;fan] s'df/L g} ePklg vKt8df aif{sf] Ps b'O{ hgf afx]s vf;} lab]zL ko{6s cfPsf 5}gg\ . vKt8 t s]an uf]7fnfsf] rl/r/gdf dfq l;ldt 5 . k|fs[lts gfu9'+uf,s]bf/9'+uf,k'/fgf d7dlGb/,afua'6\6] lg+ufnf],kfrcf}n], aemfªL kfb]vL xl/of] 5]kf/f];Dd kfO{g] vKt8n] ltyf{n'b]vL cg';Gwfg ug]{;DdnfO{ nf]Eofpg ;S5 . 8fkm]sf]6,3f]8fbfpg] kf6g / vfk/ bxdf k'u]/ k|fs[lts cfgGb lng] s'/f t vKt8sf] laz]iftfg} xf] . To;}df k|Voft vKt8 afafn] %) aif{;Dd tk:of u/]sf] s'6L ;d]t /x]sf] e'lddf ko{6ssf] rf;f] lsg uPg < vKt8sf] k|rf/ k|;f/ gx'g' tyf o;n] ;+rf/ dfWooddf plrt :yfg gkfPsfn] klg ;'Gb/ vKt8 clxn] cfkm'nfO{ x]/Llbg] ko{6ssf] kvf{O{df /x]sf] 5 . s]Gb|Lo:t/af6 vKt8sf] k|rf/ k|;f/ ul/g nfu]sf] klg em08} 8]9 bzs gf3L;Sof] t/ vKt8sf gfddf tLgn] sdfpg' l;afP s]xL ug{ ;s]gg\  . clxn] vKt8sf] ljsf; ug]{ pb]Zon] ;/sf/L:t/af6} vKt8 If]q ko{6g ljsf; ;ldlt u7g ePsf] 5 . Tof] ;ldlt klg clxn] laafbsf] 3]/fdf kl/ cVtLof/sf] cg';Gwfgdf 5 . o; cl3 dw]zL hgclwsf/ kmf]/d tkm{sf ;ldltsf cWoIf s0f{ axfb'/ s];L / sfo{sf/L lgb]{zs u0f]z l;+xn] cgfaZos sd{rf/L egf{  u/]sf] / dgf]dfgL ah]6 lalgof]hg u/]sf] eGb} ;ldltsf ;b:ox?n] cVtLof/df ph'/L u/]kl5 of] clVtof/sf] lgu/fgLdf k/]sf] xf] . clVtof/df ph'/L k/]kl5 sl/a 8]9 aif{ sfof{nosf] sfdsfh ;d]t 7Kk lyof] . ;/sf/L:t/af6 dfq geO{ :yfgLo txaf6 ;d]t aif{sf] Ps k6s u+uf bzx/f d]nf afx]s vKt8sf] dxTj a9fpg] ultlalw x'g ;s]sf] 5}g\ . vKt8 dfgaa:tL eGbf 6f9f 5 . vKt8sf rf/}lt/ 8f]6L, c5fd, aemf+u / afh'/fsf dfG5]x?sf] ufO{ uf]7 5 . uf]7fnfx? lgs'~hdf k'lh{ sf6]/ a}zfv dlxgf b]vL c;f]h dlxgf;Dd ufO{,e};L / kf7f afv|fsf] r/gsf nfuL oxf a:g] u5{g\ . # xhf/ @ ;o ld6/ prfO{df /x]sf] vKt8df cTolws lr;f] x'G5 . kf6gx? lxpn] ;]tfDd] x'G5g\ . uf]7fnfx? sflt{sb]vL vKt8nfO{ 5f]8]/ 3/3/ hfG5g\ . h;sf sf/0f vKt8 If]q / dfga ;d'bfoaLr a]nf avt afx]s bf]xf]/f] ;+jfb x'g kfPsf] 5}g\ . aif{sf] Ps k6s h]7df kg]{ u+uf bzx/fdf lqa]0fLdf d]nf nfUg] u5{ . d]nfdf 8f]6L,c5fd,aemf+u / afh'/fsf dlxnf k'?if cfpg] u5{g\ . d]nfdf b]p8f v]Ng afx]s :yfgLo afl;Gbf vKt8df k'Ub}gg\ . ha ls vKt8 afafn] %) aif{;Dd tk:of u/]/ hLjgf]kof]uL k':ts n]v]sf] 7fp klg oxL xf] . ;fgf] xfjfsf] emf]sdf klg ;';]/f xfn]em} ug]{ /fgL ;Nnfx,afr,gf} /+lu nfnLu'/f;,v;|f]p,n]s ;Nnf],nf]7 ;Nnfsf ?vsf] cfgGb lng] sf]xL 5}g\ . $ /}yfg] ;lxt ! ;o #% lsl;dsf km"n km'Ng] of] If]q k|fs[lts O{ltxf;sf] ;+u|xfno / hLljt au}rf xf] . g]kfndf kfO{g] & ;o d'Vo hl8a'6LdWo] @ ;o @$ k|hfltsf hl8a'6L o;} If]qdf kfO{G5 . k|s[ltsf] of] cgf}+7f] ;+u|xfnodf % ;o ^& k|hftLsf jg:klt / ljleGg @ ;o &) hftsf r/fr'?+uL 5g\ . v;|]Eofu'tf / aemf+u] kfxf u/L b'O{ k|hftLsf /}yfg] peor/ af3a'§] lguf+nf] kfO{g] of] g]kfnsf] Ps dfq /fli6"o lgs'~h xf] . laZjs} b'n{e hftLsf] xl/of] 5]kf/f] kfO{g] oxf @@ kf6g / %@ emf]tL 5g\ . of] ! ;o &% k|hftLsf r/fn] aRrf sf]/Ng] 7fp klg xf] . of] If]q s:t'/L / lxd lrt'jfsf] klg af;:yfg xf] . jf:tjdf of] ;fgf] /fli6"o lgs'~h cd"No hl8a'6L / hLjhGt' ;+u|xfno xf] vKt8 afaf hLlat /xbf;Dd /fhf aL/]Gb| l;w} x]lnsK6/df h+unaLrsf] afafsf] s'6Ldf k'Uy] . sf7df08f}, g]kfnu+h / wgu9Laf6 l;w} a; r9]/ 8f]6Lsf] ;b/d'sfd l;nu9L k'luG5 . l;nu9Laf6 Ps lbgsf] lx8fO{df lgs'~hsf] k|j]z4f/ cyf{t lgs'~h ;'/Iffy{ v6]sf] g]kfnL ;]gfsf] zDz]/ u'Ndsf] r]skf]i6 lem+u|fgf af; a;]/ ef]lnkN6 vKt8 k'Ug ;lsG5 . lem+u|fgfb]vL b]lvg yfN5g\ dgf]/d b[Zo . clg laZjd} b'n{e xl/of /+usf 5]kf/fx? . Toxfaf6 3gf h+un}h+un kfr 306f lx8]kl5 aLrkfgLdf a:g'k5{ . larkfgLdf Pp6f ;fgf] xf]6n 5 . ToxL xf]6ndf vKt8df kfO{g] lg+ufnfsf] 6';fsf] t/sf/L / nf]sn kf7fsf] df;' vfg kfO{G5 . csf]{ lbg a'sL bx cyf{t vKt8sf] klxnf] kf6g -kmfF6_ x'b} a]n}df lqa]0fL k'luG5 . Toxf ltg j6f vf]nfsf] ;+uddf lqa]0fL dlGb/ 5 . lqa]0fL dlGb/af6 lx8fO{ z'? u/]kl5 vKt8sf k|Voft dflgg] u0f]z dlGb/, 3f]8fbfpg] kf6g, ;x;| ln+u, gfu9'+uf, s]bf/9'+uf tyf vKt8 afafsf] cf>d:yn x]g{ kfO{G5 . vKt8df b'O{ j6f ;fgf xf]6n 5g\ . lt xf]6nx? vKt8 d]nfdf dfq v'N5g\ . oxf af; a:gsf nfuL rf/ j6f wd{zfnf 5g\ . vKt8 If]q ko{6g ljsf; ;ldltn] aLrkfgL / lgs'~h sfof{no glhs ko{6s a:g] @ j6f 3/ agfPsf] 5 . afsL lgdf{0fflwg ca:yfdf 5g\ . vKt8 If]q ko{6g ljsf; ;ldltsf] ljjfb clVtof/;Dd k'u]kl5 ah]6 lgsf;f /f]lsbf b'O{ aif{b]vL lgdf{0f cw'/} 5 . vKt8 k|s[ltsf] :ju{ Pj+ kljq eP klg vfgf a:gsf] plrt ;'lawf gePs} sf/0f ko{6ssf] kvfO{df 5 .   
vKt8 s;/L k'Ug]
sf7df08f} wgu9L xjfO{ hxfh
sf7df08f}+ g]kfnu+h xjfO{ hxfh
g]kfnu+h wgu9L xjfO{ hxfh
g]kfnu+h cQ/Lof !%^ lsnf]dL6/ df]6/af6f]               -sfnf]kq] ;8s_
cQ/Lof l;nu9L -8f]6L ;b/d'sfd_ !&) lsnf]dL6/ df]6/af6f] -sfnf]kq] ;8s_
wgu9L l;nu9L !(% lsnf]dL6/ -sfnf]kq] ;8s_
l;nu9L lemu|fgf #% lsnf]dL6/ -sRrL ;8s_
lemufgf aLrkfgL $ 306f psfnf] k}bn ofqf
aLrkfgL vKt8 d]nf :yn lqa]0fL glb # 306f ;dy/ k}bn ofqf
-:yflgo:y/df clxn] vKt8 ;Dd k'Ugsf nfuL :yflgo dfu{bz{sx?sf] klg Joj:yf x'g ;Sg] / dfyLNnf] If]qdf vfga:gsf nfuL ;d:of x'g] eP kl5 pgLx?n] ;a} k|aGw ldnfO{ lbg] sfo{ ev/} ;'? ePsf] 5 _

df]km;n kqsfl/tf
kqsf/ eg]/ eGg klg nfh} x'g] cj:yf 5
lxdf r]Dh'ª -;Dkfbs_
hglaZjf; ;fKtflxs, wgs'6f
Þ tkfO+{sf] k'/f kl/ro kfpF g <
Ö lxdf r]Dhf]ª, wgs'6fjf6 k|sf;g x'g] hglaZjf; ;fKtflxssL ;Dkfbs x'F .
Þ kqsfl/tf k]zfg} lsg /f]Hg' eof] <
Ö cfjfhljlxgsf] cfjfh j'nGb ug]{ / csf]{ eg]sf] kfl/jfl/s sf/0f klg xf] .
Þ s:tf] vfnsf] kqsfl/tf ug{ ?rfpg' x'G5 <
Ö ljz]if u/]/ jfnjflnsf / dlxnfsf] dfgj clwsf/ ;DaGwL ;dfrf/x? n]Vg dg nfU5 .
Þ tkfO{nfO{ kqsfl/tf k]zfdf nfu] slt ;do eof] <
Ö k'/f k'/L * jif{ eof] .
Þ Ps dlxnf eP/ klg ;lqmo ?kdf kqsfl/tf ub}{ x'g'x'G5, kqsfl/tf k]zfdf nfu]/ ;Gt'i6 x'g'x'G5 t <
Ö dfgjhflt k"0f{ ;Gt'i6 t 5}g t}klg cfkm'n] u/]sf] sfdn] ;kmntf kfPsf] a]nfdf ;Gt'i6 x'G5' .
Þ kqsf/ eP/ cfO{kg]{ ;d:ofx? t Psflt/ xf]nfg g}, dlxnf kqsf/ ePsf sf/0f klg yk ;d:ofx? 5g ls <
Ö ;d:of w]/} 5g\ . dlxnf kqsf/ x'Fbfsf] lk8f g} csf]{ x'Fbf] /x]5 . sfdsf] t]x]/f] lhDd]jf/L jxg ug'{kg]{ ePsf]n] ;d:of w]/} 5g\ .
Þ tkfOn] ;~rfng ul//x]sf] hglaZjf; ;fKtflxs klqsf s;/L rln/x]s]f 5 <
Ö h]gt]g rln/x]sf] 5 . cfkm\gf] lhNnf xf] lrghfgsf] lx;fjn] klg s]xL ;xof]u k|fKt x'G5 t/ o;nfO{ lb3{sflng agfpg ufx|f] ePsf] 5 . w]/} ljB'tLo ldl8ofx?sf] sf/0f clns lj1fkgdf ;d:of cfO{/x]sf] 5 .
Þ nfdf] ;do;Dd df]km;n kqsfl/tf ul//xg' ePsf] 5, s;/L x]g'{ x'G5 df];kmn kqsfl/tf hutnfO{  <
Ö df]km;nsf] kqsfl/tf cGo If]qsf] eGbf s8f kl/>d ug'{kg]{ jfWotf 5 eg] oftfoftsf] ;]jf;'ljwf gx'Fbf emg} sl7g k/]sf] 5 . olb kqsfl/tf l6sfpgsf] nflu /fHon] klg s]xL cGo If]qsf] lx;fjdf ;]jf;'ljwf pknAw u/fpg' k5{ of t ljs]lGb|s[t lj1fkg gLlt Nofpg' k5{ .
Þ Dff]km;ndf kqsfl/tf ug{ slQsf] ;d:of b]Vg' x'G5 <
Ö ;d:of t htftt} xf]nfg\ t}klg clns kxf8L If]q ef}uf]lns ljs6tfsf] sf/0f klg ;d:of 5 .
Þ df]km;n kqsfl/tfsf d'Vo r'gf}tLx? s] s] b]Vg' ePsf] 5 <
Ö oftfoftsf] ;d:of . b'/b/fhsf hgtfn] kqsfl/tfsf] dd{ ga'em\g' . cfly{s ;+s6 . /fHosf] gLltdf Ps?ktf x'g' .
Þ df]km;n kqsfl/tfsf ;d:of ;dfwfgsf nflu g]kfn ;/sf/n] s:tf lsl;dsf sfo{qmdx? Nofpg' knf{ <
Ö g]]kfn ;/sf/n] t d}n] dfly eg] em} ls t ljs]lGb|s[t lj1fkg gLlt Nofpg' k¥of] . xf]Og eg] df]km;nsf kqsfl/tfnfO{ pkTosfsf] b[li6sf]0fdf /fVg' x'Fb}g .
Þ df]km;n kqsf/sf ;d:of ;dfwfgsf nflu g]kfn kqsf/ dxf;+3n] s:tf] e'ldsf v]n]sf] b]Vg'x'G5 <
Ö vf;} e"ldsf v]n]sf] kfOb}g . lsg eg] xfdL ;a} dfgj hflt :jfyL{ xfF} . kqsf/ dxf;+3 Ps pkTosf s]lGb|t 5 hf] df]km;nsf] kqsfl/tfsf] ;d:of p;n] a'em]s} x'Fb}g / cfFvf km'6]sf] uf]?n] hlxn] xl/of] b]V5 eg] em} kqsf/ dxf;+3sf] e"ldsf klg em08} To:t} g} 5 eGbf km/s gk{nf .
Þ kqsfl/tfdf nfu]/ slQsf] k};f sdfpg' eof] <
Ö k};fsf] gfddf lh/f] Jofn]G; 5 .
Þ dgf]/~hg ug{] ;do slQsf] 5 tkfO{;+u <
Ö hLjgdf oltsf jif{ ljtfP h'g kqsfl/tfdf k|j]z u/]kl5sf lbgdf dgf]/~hg eGg] s'/f ;fob cfPsf] 5}g h:tf] nfU5 .
Þ clxn] kqsf/x? abgfldt eO{/x]sf 5g, s]6L 3'dfpg], hfF8 vfP/ emu8f ug]{, sfof{nodf 3'; dfUg] sfddf kqsf/x? ;+nUg 5g eGg] cf/f]k nfUg] u/]sf] 5, s] eGg'x'G5 <
Ö jf:tjdf of] ;xL xf] . cfhsf] kqsfl/tf ;fRr} kqsf/ eg]/ eGg klg nfh} x'g] cj:yf cfPsf] 5 .
Þ kqsfl/tfsf] ;fgdf tkfO{ slQsf] ug'{ x'G5 cdof{lbt lqmofsnfkx? <
Ö d}n] of] sfo{df ;+nUg ePsf] x'Gy] eg] ;fob cfh d]/f] 7fpF ufpFdf d]/f] gfdn] lrlgg] lyOg   xf]nf .

;flxTo÷;[hgf
ofb cfO{ /xg]5 ltd|f] atf; /x'Gh]n
dfofF u5{ of] wlt{ cfsfz /x'Gh]n
sxLn] 3fd kflg  sxLn] atf; ;+u}
ltdLnfO{ vf]lh /xg]5' zf; /x'Gh]n
;flyefO{ cfkmGtn] ltd|} gfdn] af]nfp5g
of] ;[i6Ldf d]/f] nf; /x'Gh]n
zfob zflGtn] afFRg lbb}g xf]nf ltdLnfO{ gL
bl/b| l5tLh 3fon abdf; /x'Gh]n
                                l5tLh af]x/f -3fon_
                            8f]6L nfgf $ ;'g8f
                        la=P8 k|yd aif{ 8f]6L SofDk;
b]p8f lut
km'n /fd|f] u'nfkmsf] x'g' km'Ng lbg' s]t'
gofF gofF kfn'jf knfGgf a;Gtsf Ct'
h]7 a}Zffv udL{x'gL d+l;/ k'if hf8f]
slt ;do klv{g' xf] lax] u? rf8f]
/fdn] lrg]sf wf/f ;'gsL 6'6L ;f+un
;'jf nfO{ ;Dem]sf a]nf dg x'G5 kfun
xfª\u' /fd|f] lkknsf] kft /fd|f] s]nLsf]
olt dfofF Sof nfUbf] xf] csf{sL r]nLsf]
xfjf lng' lkknsf] a/sf 5fFofn]
k9g] dg nfUb}g afh t]/f dfofFn]
l;nu9Ldf nf]8;]Ë lah'nL tf/n]
lbgsf lbg} s'/f x'gf kmf]gsf ;f/n]
sfkmn l6kL 5fk/fdL c};]n' b'gfdL
d]/f] dfofF /fvL /fv]O{ sn]hL s'gfdL
dfofFsL dx'tf/L 5}g l/;sf] af 5}g
of] d]/f dgsf] Aoyf s;}nfO{ yfxf 5}g
                                      t]h axfb'/ la=s=
                    \ltvfQ/ ufla; j8f g+= # afuahf/ ;}g

   gxf//} eP klg
gxf//} eP klg d]/f] xf/ eof]
ljgfs;'/ grfx]/} jf/ eof]
;'Gb}g ljGtL kTy/ e}uf] b]ptf
x[bosf] jl/kl/ l;pF8Lsf] af/ eof]
grDsb} tf/fnfO{ v:g' kbf{
efUo ;DemL r'k nfUg' ;f/ eof]
htftt} ;}tfgem} eof] xfjf
w'nf]sf s0f klg df}ifd kfO{ kf/ eof]
v08x/ jlg;s] d'6' leqleq}
pl8;s]sf] df}/Lsf] kmut 3f/ eof]
;Eotfsf] vf]n leq dfgjtfsf] xTof x'g]
lgbf]{ifnfO{ hLjg cfh v's'/Lsf] wf/ eof]
                                                 x]dGtL hf]zL
                                            dgx? lhTg ;s]============
                                                uhn ;+u|xjf6
wgL jfpsL 5f]/Ln], lju|]sL lt df]/Ln]
dg rf]/L nUof] d]/f], lju|]sL df]/Ln]
kfun jgfO{ 5f8L uof}, jUof] cfF;'sf] wf/f
PSn} j:g' kg]{ /}5, sf]lx 5}g d]/f] ;xf/f
lgi7'/L sfnL df]/L 5f]8L, hfg] ltgL uf]/L
PSn} j:5' d clxn], e]6\g cfp ltdL ef]nL
wgL jfpsL 5f]/Ln]
dg rf]/L nUof] d]/f]
ltd|f] jfpnfO{ ;DemfO{ /fVg'
d Nofpnf ljx]sf] 3f]8f]
cGhfg
l;nu9L–@
afn ;+/If0f ;Gb]z
jN8{ lehg cGt/fli6«o g]kfn 8f]6L, ;dfg kx'Fr lasf; s]Gb| -l;8_ g]kfn, lhNnf jfn sNof0f ;ldlt / laDa g]kfnL ;fKtflxsåf/f hf/L
afn ;+/If0f ;Gb]z
gful/s ;dfh;Fu sfo{ ubf{ Wofg lbg'kg{] s]xL s'/fx¿
– s;n], sxfF / s] ul//x]sf] 5 eGg] gS;fª\sg ug{'xf];\ . o;af6 ljleGg If]qdf s–s;nfO{ ;+nUg u/fpg] eGg] :ki6 x'G5 .
– gful/s ;dfh cToGt ljljwtfo'St tyf k|foM c;+ul7t x'G5 eGg] s'/fdf ;r]t x'g'xf];\ .
– ljleGg ;d"xx¿sf ljleGg :jfy{x¿ x'G5g\ eGg] Vofn /fVg'xf];\ . ljleGg ;d"xx¿sf] c8fg, k|fyldstf / sfo{ljlw kQf nufpg'xf];\ . ? gful/s ;dfhdf ePsf k|efjzfnL / rdTsf/L g]tfx¿ kQf nufpg'xf];\ h;sf] d2tn] ;/sf/L ;/f]sf/jfnfx¿ / ;d'bfox¿sf dtx¿nfO{ k|efljt kfg{ ;lsof];\ .
– ;f´f ;jfnx¿df gful/s ;dfh ;d"xx¿ aLr ;Dks{ lj:tf/ ug{ ;xof]u ug{'xf];\ / ;+o'St cleofgx¿ jf sfo{j|mdx¿ ;~rfng ug{'xf];\ .
– gful/s ;dfh ;d"xx¿ aLr afn ;+/If0f ;DaGwL ;r]tgf clej[l4 ug{'xf];\ . pgLx¿nfO{ cleofgx¿ / sfo{j|mdx¿df ;xefuL x'g clek|]l/t ug{'xf];\ .
– pko'Sttf cg';f/ gful/s ;dfh ;d"xx¿;Fu afnaflnsfx¿sf] ;Dks{ sfod u/fpg'xf];\, h:t} M afn Snan] :yfgLo /]l8of] :6];g;Fu ldn]/ afn clwsf/ ;DaGwL ;fKtflxs sfo{j|md lgdf{0f ug{ ;S5g\ .
– lj:t[t k|efj l;h{gf ug{sf nflu gful/s ;dfh;Fu ;dGjo sfod ug{'xf];\ .
– gful/s ;dfh ;d"xx¿;Fu sfddf bf]xf]/f]kg x6fpg'xf];\ .
– gful/s ;dfh ;d"xx¿sf] /fhgLlts k"jf{u|x / ;Dks{x¿ x'g ;Sg] s'/faf/] ;r]t x'g'xf];\ . cfk"m t6:y /xg'xf];\, tkfO{+sf] Psdfq p2]Zo afn ;+/If0f xf] .
– ;d'bfodf cfwfl/t ;+:yfx¿nfO{ cfrf/ ;+lxtf ljsf; ug{ clek|]l/t ug{'xf];\ h;af6 pgLx¿sf sfo{n] afnaflnsfnfO{ s'g} xflg gk'uf];\ .
hgr]tgf lj|mofsnfkdf ;8s gf6s, kf]:6/, b]p8f, bf]xf]/L / ;f+:s[lts uLt / gfr sfo{j|mdx¿ h:tf ;fj{hlgs cleofgx¿ x'g ;S5g\ . o;sf ;fy}, clx+;fTds cg'zf;g k|a4{g ug{sf nflu cfdfa'afx¿;Fu e]63f6 h:tf cgf}krfl/s sfo{j|mdx¿ klg x'g ;S5g\ .
hgr]tgf lj|mofsnfk ;'? ug{' cufl8 of]hgf agfpg' cfjZos 5 M
– tkfO{+n] s]lGb|t ug{ nfUg'ePsf] afn ;+/If0fsf ;jfnx¿ s] s] x'g\ <
– tkfO{+n] s:tf wf/0ff, 1fg / Jojxf/ kl/jt{g ug{ vf]Hg'ePsf] xf] <
–– tkfO{+sf] d'Vo ;Gb]z s] x'g]5 <
– tkfO{+sf] nlIft ;d"x s'g xf] < -h:t} M ljBfnoaf6 jl~rt afnaflnsfx¿, cleefjsx¿, 3/]n' afn >ldssf /f]huf/ bftfx¿ cflb_ .
– tkfO{+n] s'g lj|mofsnfkx¿ jf s:tf sfo{x¿ ug{' x'g]5 < hgr]tgf cleofgx¿af6 ;d'bfonfO{ kl/rfng u/]/ M
– afnaflnsfx¿n] ef]Ug' kl//x]sf afn ;+/If0fsf] ;/f]sf/sf ;jfnx¿ klxrfg u/fpg ;lsG5
– k|efjsf/L afn ;+/If0fsf nflu ;d'bfosf /0fgLltx¿df ;'wf/ u/fpg ;lsG5 .
– afn ;+/If0fsf] ;/f]sf/sf ;jfnx¿sf] /f]syfd tyf ;Daf]wgsf nflu afnaflnsfx¿ / cleefjsx¿nfO{ 6]jf / ;xof]u lbnfpg ;lsG5 .