Monday, December 29, 2014

बिम्ब नेपाली साप्ताहिक, मिति २०७१ साल पुष १५ गते मंगलवार

/fli6«o laB't ;d:ofsf] lg/fs/0f sf nflu ;/sf/L sfof{nox?n]g} laB't vktsf] nflu ldtJolotf ug]{ sbdx? rfn' /fvL    ;j{;fwf/0fx?nfO{ ;"–;'lrt u/fcf}+
g]kfn ;/sf/
;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno
;"rgf ljefu
d'Vo ;dfrf/
;j}sf] dg lhTg ;kmn 8f=;[hgf
æ:jf:YosdL{n] /fd|f] Jojxf/ u/] cfwf /f]u t To;} lgsf] x'G5 eGg] ;'g]sf] lyPF, xf] /x]5 . lo 8fS6gL{sf]  Jojxf/ w]/} /fd|f] 5 .Æ
8f]6L e'ld/fhdf08f}+ ufla;–@ sf %) jifL{o ehg lasn] 8f]6L c:ktfndf klxn] eGbf w]/} /fd|f] kl/tj{g ePsf] dx;'; u/] . pgn] c:ktfndf sfo{/t lrlsT;s 8f= ;[hgf uf}rgn] la/fdLx?;+u ug]{ Jojxf/ cleefjssf] h:tf] /x]sf] jtfP .
o:t} larf/ JoQm ul5{g 8f]6L lbkfon l;nu9L gu/kflnsf–!# ls $# jifL{of kf/jtL las . æc:ktfndf 8fS6/ gx'g] ePsf sf/0f xfdL 88]Nw'/fsf] l6d c:ktfn jf 8f]6L lbkfondf /x]sf] ;'–h'Ë c:ktfn hfg] ub{Yof}+Æ kf/jtLn] elgg\ ælo 8fS6gL{ cfPkl5 xfd|f] /fd|f] O{nfh eO{/x]sf] 5 .Æ
nfdf] ;do;Dd :jf:Yo ;xfos / ;xfos :jf:Yo sfo{stf{x?n] rnfpg' kg]{ cj:yf cfPsf] 8f]6L c:ktfndf kl5Nnf] ;oddf eg] kfFr 8fS6/ /x]sf 5g . h;df b'O{ hgf Pdl8hLkL / tLg hgf PdlalaP; /x]sf 5g . h;dWo 8f=;[hgf clxn] ;]jfu|fxLx?sf] hglha|f]df leh]sf] gfd jg]sf] 5 .
jfUn'Ë uxsf]6df hGd eO{ xfn sf7df08f}+ j:b} cfPsL ;[hgfn] lgs ;fO{dg gfds u}/;/sf/L ;+:yfsf] ;xof]udf Pl8lhkL txsf] sf]if{ ul/g\ . sf]if{ ;lsPkl5 b'u{d lhNnfdf uP/ sDtLdf tLg jif{ sfd ug'{ kg]{ ;t{ ;lxt @* dlxgf cuf8L ;[hgfn] 8f]6Ldf kfO{nf /flvg\ . æ;'?df t jfWofTds ?kdf cfpg' k/]sf] lyof], cln uf¥xf] klg dx;'; ePsf] lyof]Æ ;[hgf elG5g æt/ sfd ub}{ hfFbf d}n] 8f]6Ldf cfP/ w]/} s'/f l;Sg] df}sf kfPF .Æ
8f=;[hgf;+u !* dlxgfsL 5f]/L l5g\ . la/fdLnfO{ ;]jf k|jfx ug{ s'g} sl7gfO{ gxf]; eg]/ pgn] 5f]/Lsf nflu 5'§} x]/fn'sf] ;d]t Joj:yf u/]sL l5g\ . ædnfO{ sfd ug{df 5f]/L eP/ klg vf;} cK7]/f] ePsf] 5}gÆ ;[hgf elG5g\ æ5f]/Lsf] x]/rfxsf nflu d}n] Pshgf jlxgLnfO{ ;+u} /fv]sL 5' .Æ laxfg} p7]/ b}lgs lgTo sd{ ;lS5g\ pgL . To;kl5 pgL c:ktfndf egf{ eO{ pkrf/   u/fO{/x]sf la/fdLx?sf] hfFrdf vl6G5g\ . To;kl5 jlx/+u ;]jf, lel8of] PS;/], k|of]uzfnfsf]    l/kf]6{ hfFr, o:t}df lbg laT5 ;[hgfsf] .
lgs ;fO{dgsf] ;xof]udf 8f]6L lhNnf c:ktfndf s/Lj tLg jif{cl3 hl6n k|;'tL ;]jf -zNolqmofjf6 aRrf hGdfpg]_ ;]jf ;d]t ;'? ePsf] 5 . pQm ;]jfjf6 xfn;Dd Ps ;o ## hgf dlxnfn] ;]jf lnPsf 5g . ;]jf lng]x?df 8f]6L, c5fd / jfh'/f lhNnfsf ;d]t /x]sf 8f=;[hgf jtfpFl5g .
tLg jif{sf nflu 8f]6L cfPsL ;[hgfsf] cj 8f]6L j:g] cjwL hDdfhDdL * dlxgfdfq} /x]sf] 5, pgL 8f]6L ;w}+ cfkm\gf] :d/0fdf /xg] jtfpFl5g . æd}n] 8f]6L cfP/ sfd ubf{ w]/} cg'ej klg u/]sL 5' / oxfFsf hgtfsf] w]/} dfof klg kfPsL 5'Æ ;[hgfn] elgg\ æ;w}e/L 8f]6Ld} al;/fV5' t d eGg ;lSbg t/ 8f]6L d]/f] :d/0fdf /xg]5 .Æ 8f]6Ldf a:bf cfkm'n] w]/} /fd|f] sfd ug]{ ;f]r jgfPsf] ePklg cfkm'n] k|bfg u/]sf] ;]jfk|lt pgL k"0f{ ;Gt'i6 eg] 5}gg\, elG5g\ æPSn}n] ;j} sfd ug{ g;lsbf] /x]5 .Æ clxn] c:ktfndf ;j}eGbf a9L ;d:of eg]sf] ;/;kmfO{sf] ePsf] jtfpFb} pgL elG5g\ æTof] lhDd]jf/L kfPsfx?nfO{ sfd nufpg w]/} uf¥xf] x'Fbf] /x]5 .Æ
w]/} k|of; ubf{ub}{ klg ut jif{ hl6n k|;'tL ;d:of lnP/ pkrf/sf nflu c:ktfn cfPsL Ps dlxnfsf] Hofg jrfpg g;Sbf ;j}eGbf a9L b'MvL ePsf] ;[hgf jtfpFl5g\ . pgL elG5g\ æl9nf] u/L cfpg'eof], w]/} k|of; ul/of] t/ ;Dej ePg .Æ 6fokmfo8 lau|]/ lbdfudf ;d]t c;/ k/L dfgl;s ;Gt'ng ;d]t lau|]sf sn]gfsf rf/ jifL{o jfns jdjxfb'/ ;fpFbsf] ;kmn pkrf/n] eg] ;[hgfnfO{ emg pT;fxL jgfof] . æxfdLn] t oxfF pkrf/ ug{ ;lsGg eg]/ g]kfnu~h hfg cleefjsnfO{ ;'emfj lbO{;s]sf lyof}+Æ ;[hgfn] elgg\ æt/ cleefjsx?n] cfly{s cefjsf] sf/0f b]vfpFb} g]kfnu~h hfg g;Sg] jtfPkl5 d}n] ot} l/:sdf pkrf/ ;'? u/], ;kmn klg ePF .Æ
/fli6«o k|hftGq kf6L{ g]kfnsf lhNnf sfo{jxfs cWoIf jxfb'/ l;+ v8\sf klg 8f=;[hgfn] /fd|f] sfd ul//x]sf] jtfpF5g . æpxfFn] /fd|f] ;]jf lbO{/xg' ePsf] 5 t/ pxfFnfO{ c?n] ;xof]u u/]sf 5}gg\Æ v8\sfn] eg] æ;j} ldn]/ sfd ug]{ dfG5]nfO{ ;xof]u ug'{k5{ .Æ e/v/} dfq 8f]6L c:ktfn lasf; ;ldltsf] cWoIfdf lgo'Qm ePsf z+s/bLk d8} klg 8f= ;[hgfn] /fd|f] sfd ul//x]sf] ;'g]sf] jtfpFb} cfkm\gf] sfo{sfndf /fd|f] sfd ug]{ :jf:YosdL{nfO{ yk pT;flxt ug]{ jtfpF5g .
;[hgfsf] sfdk|lt ;Gt'i6 b]lvG5g 8f]6L c:ktfndf sfo{/t cGo :jf:YosdL{x? klg . nfdf] ;dob]lv lhNnf c:ktfndf sfo{/t :jf:YosdL{ z+s/ zfxL eG5g\ æ8f=;[hgfn] /fd|f] ;]jf lbO{/xg' ePsf] 5 .Æ o:t} cg'ej ;'gfpF5g csf{ :jf:YosdL{ t]hlaqmd zfxL  klg .
/fd|f] :jf:Yo ;]jf k|bfg u/]sf] eGb} 8f=;[hgfnfO{ lhNnf lasf; ;ldltsf] !* cf}+ kl/ifb\n] ut jif{ k'/:s[t ;d]t u/]sf] lyof] . 
;DkfbsLo
s] eO{/x]5 8f]6L lhNnfdf Û
e};Ln] tl;{P/ uf8Ldf 7Ss/ lbFbf k|d'v lhNnf clwsf/Ln] cf7 xhf/ ?k}ofF e};L dflnsjf6 hl/dfgf u/fPsf] eGb} Jofks ?kdf cfnf]rgf eO{/x]sf] s'/f ;]nfpg gkfpFb} cfO{tjf/ 8f]6L lhNnf k|zf;g sfof{nodf csf]{ Pp6f /f]rs 36gf eof] . lgod lakl/t sfd ePsf]n] tTsfn 5fgljg u/L kfpF elg lhNnf k|zf;g sfof{no 8f]6Ldf lnlvt lgj]bg nu]/ uPsf Ps ;]jfu|fxLsf] lgj]bg lgldQ k|d'v lhNnf clwsf/Ln] Roft] .
pgn] klxn] cfkm}n] pQm lgj]bgdf æcfjZos sf/jfxL ug]{Æ elg kmfF6df tf]s nufP, kl5 km]/L pQm lgj]bg ;DjlGwt kmfF6df n}hfFb} u/]sf] lgj]bs;+u lkmtf{ dfuL Roft] /] . olb pQm lgj]bg btf{ ug{ jf u/fpg gldNg] xf] eg] klxn] cfjZos sf/jfxL ug]{ eg]/ lsg tf]s nufO{of] < tf]s nufPsf] lgj]bg km]/L lkmtf{ dfu]/ lsg Rofltof] < s/Lj tLg ldg]6sf] cGt/df s] To:tf] gofF sfg'g lgdf{0f u¥of] lhNnf k|zf;g sfof{non] <
lhNnf k|zf;g sfof{no lhNnfsf ;j} ;]jfk|bfos lgsfox?sf] klg cleefjs lgsfo xf] . pQm sfof{nosf k|d'v cyf{t k|d'v lhNnf clwsf/L lhNnfs} k|zf;sLo k|d'v x'g eGg] s'/fdf s;}sf] klg ladlt 5}g . t/, hgtfsf] cleefjsf] ?kdf sfd ug]{ lhDd]jf/L kfPsf] lgsfosf k|d'vjf6} sfg'g lakl/t sfo{ x'g yfn]kl5 hgtfn] clg s:sf] e/ kg]{ < lgj]bsn] lbPsf] hfgsf/L cg';f/ Ps hgfn] dfq} lgj]bg lbg kfpFb}g /] . clgoldttf eof], e|i6frf/ eof], ca}wflgs ultlalwx? eP eGg] laifodf slt hgfn] lgj]bg lbP dfGg] x'g] eGg] laifodf s'g} klg sfg'gdf pNn]v u/]sf] b]lvFb}g .
laifo h] ;'s} xf]nf, laifodfyL k|j]z u/]/ ax; ug]{ kf6f] 5'§} xf]nf . pQm laifodf s'g tx;Ddsf] 5nkmn ePsf] 5, cj o;df yk 5nkmn ug'{ cfjZos xf] jf xf]O{g eGg] laifodf ;DjlGwt ;/f]sf/jfnfx?nfO{g} hfgsf/L x'g] s'/f xf] . t/ s'g} ;]jfu|fxLn] s'g} laifodf ;DjlGwt sfof{nodf l/tk"j{s lgj]bg nu]/ uPdf pQm lgj]bg btf{ u/fpg' ;DjlGw sfof{nosf]  lhDd]jf/L xf] . olb l/tk"j{ssf] lgj]bg cfPsf] 5}g eg] ;DjlGwt ;]jfu|fxLnfO{ l/tk"j{ssf] lgj]bg Nofpg elgG5 g ls p;n] n]v]sf] lgj]bgdf klxn] tf]s nufP/ clg RofTg] sfd x'G5 . l/tk"j{s lbPsf] lgj]bg pk/ s'g} sf/jfxL ug'{ gkg]{ xf] ;DjlGwt lgj]bsnfO{ o; laifodf of] of] sf/0fn] cfjZos cfjZos sf/jfxL ug{' gkg]{ eg]/ hfgsf/L u/fpg' kg]{ klg ;DjlGwt lgsfos{ lhDd]jf/L xf] .
sfg'g lgdf{0f ug]{ lhDdf Joj:yflksfsf] xf], pQm lgod sfof{Gjog ug]{ lhDdf sfo{kflnsfsf] xf] . sfo{kflnsfleq          ;/sf/n] ;]jf k|bfg ug{sf nflu tf]s]sf ;j} ;]jfk|bfos lgsfox?sf] 5'§f5'§} lhDd]jf/L tf]lsPsf] 5 . pQm lhDd]jf/L  k'/f ug'{ ;DjlGwt ;j}sf] lhDd]jf/L xf] . sfg'gn] tf]s]sf] lhDd]jf/L k'/f ug]{ s'/f s;}sf] d'v x]/]/ jf s;}sf] cfb]zdf km/s x'g] s'/f xf]O{g . ;j{;fwf/0fnfO{ sfg'gsf] lstfj kN6fP/ b]vfpg]x?n] cfkm\gf] lhDd]jf/L s] xf] eGg] jf/]sf klg sfg'g k9]sf 5}gg\ eGg] cf/f]k nufpg vf]lhPsf] klg xf]O{g oxfF . eGg s] dfq vf]lhPsf] xf] eg] s'g} klg ;]jfu|fxLn] lbPsf] lgj]bg s'g} klg JolQmnfO{ RofTg] clwsf/ s'g} klg sfg'gn] lbPsf] 5}g .
of] lhNnfsf] b'ef{Uo egf}+ jf lhNnfsf cu'jfx?sf] sdhf]/L . /fhgLlts sfo{stf{x?nfO{ ;/sf/L sd{rf/Ln] v'Nofd ;+u} r'gfj n8\g r'gf}tL lbG5g, sf]xL jf]Nb}gg\, laleGg 7fpFdf e|i6frf/ ePsf] vj/ cfpF5, s;}nfO{ jf:tf 5}g . x'Fbfx'Fbf t lgj]bg ;d]t Rofltg yfn] km]/L klg s;}n] jf:tf u/]gg\ . o:tf] cj:yfdf æof] lhNnfdf s] eO{/x]sf] 5 <Æ eGg] k|Zg p7\g yfn]sf] 5 . 
yk ;dfrf/
ePg 8f]6L lhNnf v'nf lbFzfd'Qm
ut zlgjf/ cyf{t k'if !@ ut] ug]{ 8f]6L lhNnfnfO{ v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug]{ k"j{ 3f]lift nIf t'lxPsf] 5 . tf]lsPs} ;dodf 8f]6L lhNnf v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff x'g ;s]g .
;g @)!! df tof/ ul/Psf] lhNnf :t/Lo vfg]kfgL, :jf:Yo tyf ;/;kmfO{ /0fgLlts of]hgf -@)!!-!%_ cg';f/ o; lhNnfnfO{ ;g @)!% ;Dddf v'nf lbFzfd'Qm lhNnf 3f]if0ff ul/;Sg] nIf /flvPsf] ePklg ut c;f]h ! / @ ut] lhNnf ;b/d'sfd l;nu9Ldf cfof]hgf ul/Psf] lhNnf :t/Lo ;/;kmfO{ ;Dd]ngn] k'if !@ ut] lhNnfnfO{ v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug]{ k|ltj4tf ul/Psf] lyof] .
;/;kmfO{ ;Dd]ng ePsf] ;dodf lhNnfsf %) j6f ufla;x?dWo] @& j6f ufla;x? dfq v'nf lbzfFd'Qm ufla; 3f]if0ff ePsf lyP . !$ j8f ePsf] lbkfon l;nu9L gu/kflnsfsf] j8f g+= @ dfq v'nf lbFzfd'Qm 3f]if0ff ePsf] cj:yfdf tLg dlxgfsf] ;dofjwL /fvL tf]lsPsf] ldlt t'lxPsf] 5 . lhNnfdf clxn];Dd hDdf ## ufla;x?dfq v'nf lbFzfd'Qm ufla; 3f]if0ff ePsf 5g eg] !& ufla; slxn] 3f]if0ff x'g] eGg];Dd to ePsf] 5}g .
lbkfon l;nu9L gu/kflnsfn] lhNnf ;b/d'sfd s} j8fx?nfO{ ;d]t v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug{ ;s]sf] cj:yf 5}g . zf}rfno lgdf{0f ug{sf nflu gu/jf;Lx?nfO{ bjfj lbO{/x]sf] jtfpFb} lbkfon l;nu9L gu/kflnsfsf ;fd'bflos lasf; clws[t /d]zrGb| hf]zL eG5g\ æzf}rfno lgdf{0f gug]{ ;]jfu|fxLnfO{ gu/kflnsfn] s'g} klg ;]jf ;'lawfg glbg] ;"rgf ;d]t  hf/L u/]sf 5f}+, t/ klg zf}rfno jgfpb}gg\ .Æ klxn]sf] eGbf s]xL ;'wf/ ePsf] hf]zLsf] egfO{ 5 .
8f}8 ufla;sf ;lrj nfnjxfb'/ jf]u6L eG5g æof] dlxgfleq xfdL 8f}8 ufla;nfO{ v'nf lbFzfd'Qm ufla; 3f]if0ff ug]{ k|of; ub}{5f}+ .Æ :yfgLo lasf; clwsf/L ;?jf eO{/fVg] ePsf sf/0f klg lhNnfdf ;/;kmfO{ cleofgn] ult lng g;s]sf] jtfpFb} jf]u6Ln] ;j}n] cf–cfkm\gf] If]qjf6 ;xof]u u/] r}q d;fGtleq lhNnfnfO{ v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug{ ;lsg] laZjf; JoQm u/] .
;j}sf] ;xof]u ePdf r}q d;fGt;Dd lhNnfnfO{ v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0f ug{ ;lsg] lgldQ :yfgLo lasf; clwsf/L r'8fd0fL hf]zL jtfpF5g . æ;do Psbd} 5f]6f] ePsf sf/0f k'if !@ ut] ug]{ of]hgf ;kmn x'g ;s]gÆ lgldQ :yflac hf]zLn] eg] ær}q d;fGt;Dd 3f]if0ff ug]{ u/L ;j}n] ;xof]u ul/lbg' k¥of] .Æ
/0fgLlts of]hgf cg';f/ ;g @)!! df ^ ufla;, @)!@ df !), @)!# df !@ / ;g @)!$ df !$ ufla;nfO{ v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug]{ nIf /flvPsf] lyof] t/ pQm nIf cg';f/ laut jif{x?df klg lhNnfdf sfd x'g ;s]g . To:t} ;g @)!% df ( ufla; / lbkfon l;nu9L gu/kflnsfnfO{ 3f]if0ff ug]{ sfo{qmd /x]sf]df @)!$ sf] cGTo;Dd cfO{k'Ubf cem} !& ufla; v'nf lbFzfd'Qm x'g jfFsL /x]sf 5g eg] gu/kflnsfsf !# j8fx? .
ufpF lasf; ;ldltsf ;lrjx?n] laleGg sfo{df Jo:t x'g' kg]{, lhNnfdf vfg]kfgLsf] ;d:of, hgtfdf r]tgfsf] cefj h:tf sf/0fx?n] ;dod} v'nf lbFzfd'Qm x'g g;s]sf] hfgsf/x? jtfpF5g .
;]jfu|fxLsf] lgj]bg lgldQ k|lhcn] Roft]
lawfg lakl/t sfd ePsf] eGb} lhNnf k|zf;g sfof{no 8f]6Ldf Ps ;]jfu|fxLn] lbPsf] lgj]bg 8f]6Lsf lgldQ k|d'v lhNnf clwsf/L hgs/fh zdf{n] Roft]sf 5g .
lqa]0fL ldl8of g]6js{ 8f]6L gfds u}/;/sf/L ;+:yfn] ax'dt ;b:ox?sf] cg'kl:ylt– df gofF sfo{;ldlt u7g tyf cGo dxTjk"0f{ lg0f{o u/]sf] eGb} uu'8f ufla;–^ sf lht axfb'/ rGbn] lhNnf k|zf;g sfof{nodf lbPsf] ph'/L zdf{n] Roft]sf x'g . æklxnf pxfFn] lga]bgdf tf]s nufpg' eof], d btf{ kmfF6df hfFb} ubf{ lkmtf{ af]nfP/ lga]bg Rofltof]Æ lgj]bs rGbn] eg] æo; laifodf Pshgfn] dfq lgj]bg lbP/ sfd 5}g eGb} pgn] lgj]bg Roft]sf x'g .Æ
cfkm'n] lga]bg Roft]sf] lgldQ k|d'v lhNnf clwsf/L zdf{n] klg :jLsf/ u/]sf 5g . æof] laifodf klxn] b]lvg} lajfb lyof]Æ zdf{n] eg] æd}n] e]nfdf ;xeflu gePsf cGo JolQmx?sf] ;d]t x:tfIf/ u/fP/ csf]{ lgj]bg Nofpg' xf]nf eg]/ kmsf{Psf] x'F .Æ cfkm'n] unt lgotn] lgj]bg gRoft]sf] jtfpFb} zdf{ eG5g æo; laifonfO{ ;~rf/sdL{ ;fyLx?n] unt ?kdf a'em\g' ePg .Æ
lqa]0fL ld8Lof g]6js{ 8f]6Ln] k6s–k6s lawfg lak/Lt sfd ub}{ cfPsf] eGb} @)&! efb| !# ut]sf lbg lhNnf k|zf;g sfof{nodf ph'/L k/]sf] lyof] . ph'/Lkl5 k|zf;gsf] /f]xa/df efb| #) ut] a:g] elgPsf] a}7s j;]g . lqa]0fL ld8Lof g]6j{ssf @& hgf ;b:odWo] & hgfsf] dfq} pkl:ytLdf d+l;/ !) ut] e]nf ;DkGg ePsf] eGbn} gofF sfo{ ;ldtL u7g tyf ;+:yfsf] Aoa:yfkgsf] ;Dk"0f{ lhDd]jf/L ;+:yfsf tTsfnLg pkfWoIf laqmd ;fpFbnfO{ x:tfGt/0f ul/Psf] lyof] .
lga]bs rGbn] nufgL cfkm'x?sf] ePsf] bfjL ub]{ eg] ænufgL xfdLn] ug]{ lg0f{o c?n] ug]{ clg ltg} AolQmnfO{ k|zf;gn] ;xof]u ug]{, of] sxfFsf] Gofo xf] <Æ d+l;/ !) ut]sf] e]nfdf cfkm' klg ;xeflut ePsf] jtfpFb} g]6js{sf k"j{ ;lrj la/]Gb| rGbn] eg] æe]nfdf sfo{;ldlt rog ug]{ laifodf 5nkmn ;d]t ePsf] lyPg .Æ clxn] pQm e]nfsf] lg0f{o k'l:tsfdf sfo{;ldlt ;d]t u7g ePsf]k|lt cfkm'nfO{ crDd nfu]sf] la/]Gb|sf] egfO{ 5 .
lgldQ k|d'v lhNnf clwsf/L zdf{n] eg] æg]6js{sf] lajfb nfdf] ;dob]lv rn]sf] 5 / w]/} dfG5]x? c;Gt'i6 b]lvP, To;}n] ;fd'lxs lga]bg lnP/ cfpg eg]sf] x'F .Æ lgj]bgdf klxn] cfjZos sf/jfxL ug]{ eGg] tf]s nflu;s]sf sf/0f pQm lgj]bg Roft]sf] zdf{n] hfgsf/L lbP . pgn] eg] æd}n] s'g} unt lgotn] lgj]bg Roft]sf] xf]O{g .Æ
lawfg lakl/t ePsf] e]nfsf] #% lbgleq lhNnf k|zf;g sfof{nodf lgj]bg lbg vf]h]sf] atfpFb} lgj]bs rGbn] eg] æzdf{n] unt lgot /fv]/} pQm lgj]bg Roft]sf x'g .Æ o; d'4fdf zdf{ Pstlkm{ ?kdf nfu]sf] lgj]bs rGbsf] cf/f]k 5 .
sfof{nodf ;]jf lng cfPsf ;j{;fwf/0fx?nfO{ sfg'gsf] lstfj vf]n]/ b]vfpFb} cfPsf lgldQ k|lhc zdf{ cfkm}n] ;]jfu|fxLsf] lgj]bg Roft]kl5 rGb yk dfsf{df k/]sf 5g .
lgldQsf] e/d} rN5g\ sfof{no
gfoj ;'Aaf lgldQ If]qLo k|zf;g
If]qLo k|zf;g sfof{no lbkfondf clxn] gfoj ;'Aaf eQmaxfb'/ k'g lgldQ sfof{no k|d'v 5g\ . jl/otfqmdsf lx;fan] gfoa ;'Aaf kb kfFFrf} :yfgdf kb{5 .
If]qLo k|zf;g sfof{nosf] al/otfqmdsf cfwf/df klxnf], bf];|f], t];|f] / rf}yf] :yfgdf qmdzM k|zf;s, ;x–k|zf;s, pk–k|zf;s / zfvf clws[t /xG5g\ . cf7 dlxgfotf of] If]q pk–k|zf;sb]lv gfoj ;'Aafn] g} sfof{no k|d'vsf] lhDd]jf/L ;Dxfln/x]sf 5g\ . ut r}tdf tTsfnLg If]qLo k|zf;s /fhs'df/ dNn pk/fi6«klt sfof{nodf ;?jf ePotf of] If]q k|zf;sljxLg 5 . To;otf pk–k|zf;s rGb|k|;fb u}/]n] lgldQ k|d'vsf] lhDd]jf/L ;DxfNb} cfPsf lyP . pgL ut d+l;/ * ut] u'NdL ;?jf ePkl5 If]qLo k|zf;ssf]   lhDd]jf/L gfoj ;'Jjfdf ;/]sf] 5 . 
sfof{nosf] cg'udg / lgodg k|s[of k|efjsf/L x'g g;Sbf sfof{nosf] cj:yf ;d]t eb|uf]n ag]sf] 5 . b}lgs sfo{ ;~rfngdf sl7gfO{ pTkGg ePsf] sd{rf/L atfpF5g\ . ækq Jojxf/ dfq} x'g] u/]sf] 5,Æ lgldQ k|d'v eQmaxfb'/ k'gn] eg] æsd{rf/Ln] tna klg lng kfPsf 5}gg\ .Æ tna v'jfpg] clVtof/L gxF'bf sd{rf/Ln] tna gkfPsf] pgsf] egfO 5 . If]qLo k|zf;g sfof{no If]qe/sf sfof{nosf] lgodg ug{] lgsfo xf] . æ;x–;lrj txsf sd{rf/L If]qLo sfof{no k|d'v ePsfn] tL sfof{nodf lgodg / lgb{]zg ug{ ;lsPsf] 5}g\Æ lgldQ k|d'v k'gn] eg] . pgn] If]qLo :t/sf dxTjk"0f{ uf]i7Ldf klg guPsf] atfP . æ## hgf b/aGbL ePsf] sfof{nodf ^ hgfdfq} xflh/ eO/x]sf 5g\Æ pgn] eg], æs]Gb|n] k7fPsf   sd{rf/L ;d]t pt}af6 cGoq sfh ldnfpF5g\ .Æ ;/sf/n] o;If]qsf k|zf;g k7fpg rf;f] glbPsf] k|zf;g sfof{nosf sd{rf/Lsf] cf/f]k 5 .
sf+u|];sf g]tf kbd/fh hf]zLn] o;If]qdf k|zf;s k7fpgsf nflu kf6L{af6 kxn ul/g] atfP . æcf7–cf7 dlxgf;Dd k|zf;sljxLg x'g' b'vb s'/f xf], o;af/] ;/sf/sf] Wofg hfg' h?/L 5,Æ pgn] eg] . ;'b"/klZrd If]qdf nfdf] ;dob]lv eO/x]sf] k|zf;gljxLgtfsf] cj:yfnfO{ Wofgdf /flv s]Gb|Lo g]t[Tjsf] Wofgfsif{0f ul//x]sf] Pdfn]sf lhNnf cWoIf rqm dNn atfpF5g\ .
If]qLo x'nfs lgb{]zgfno lbkfondf k|d'v gcfPsf] dlxgf+} eO;Sof] . o:t} ;'b"/klZrd /fli6«o cg';Gwfg lgb{]zgfno, If]qLo k|x/L sfof{nodf klg k|d'v 5}gg\ . tL sfof{no lgldQs} e/df rn]sf 5g\ . k|zf;s gx'Fbf o;If]qdf sd{rf/L lgoldt ga:g]      u/]sf] sd{rf/L :jLsf5{g\ . æk|zf;s g} gePkl5 sd{rf/Lsf] dgk/L rn]sf] 5Æ Ps sd{rf/Ln] eg] . /fHon] ;'b"/klZrd If]qnfO{ x]g{] b[li6sf]0f cem} kl/jt{g x'g g;s]sf sf/0f of] If]q nfdf] ;dob]lv k|zf;sljxLg ag]sf] ljBfyL{ g]tf atfpF5g\ .
æ/fHon] ;'b"/klZrdk|lt ug{] x]kfxf k|j[lt o;}af6 k|i6 x'G5Æ g]kfn ljBfyL{ ;+3sf lhNnf g]tf bLks af]u6Ln] eg] . If]qLo k|zf;s gx'Fbf nfdf] ;dob]lv k'g/fj]bg Gofo If]q ;dGjo ;ldltsf] k"0f{ a}7s a:g g;s]sf] k'g/fj]bg cbfnt lbkfon atfpF5 . ;'b"/klZrdsf] If]qLo ;b/d'sfd 8f]6Ldf /x]klg oxfFsf s]xL If]qLo sfof{no clxn] wgu9L / dx]Gb|gu/df ;~rflnt 5g\ . sfo{ ;~rfng ;xh gx'g] eGb} wgu9L / dx]Gb|gu/af6 sfof{no ;~rfng ul/Psf] sd{rf/Lx? atfpF5g\ . /fhgLlts bn / k|zf;gn] rf;f] glbFbf tL sfof{no lbkfonaf6 ;~rfng x'g g;s]sf] :yfgLosf] cf/f]k 5 . sd{rf/L lgoldt ga:g] u/]sf sf/0f o;If]qdf ljsf; ;d]t k|efljt ePsf] :yfgLo atfpF5g\ . o;If]qdf vl6g] sd{rf/L æ;hfoÆ sf] dfgl;stf af]s]sf sf/0f lgoldt ga:g] u/]sf] / sfhdf cGoq} hfg] u/]sf] hfgsf/x¿ atfpF5g\ .

!$ hgfnfO{ s's'/n] 6f]Sof]
Ps} ufpFdf, Ps} lbg, Pp6} s's'/n] !$ hgfnfO{ 6f]s]sf] ;dfrf/ k|fKt ePsf] 5 .
8f]6Lsf] jf/kf6f ufla;–( dNnf];ftdf z'qmjf/ Ps jf}nfx s's'/n] !$ hgfnfO{ 6f]s]sf] :yfgLo gfyjxfb'/ jf]x/fn] hfgsf/L lbPsf 5g . jf}nfx s's'/n] dflg;sf ;fy;fy} j:t'efp / 3/kfn'jf s's'/nfO{ ;d]t 6f]s]sf sf/0f ufpFdf /]ljh km}lng] qf; /x]sf] jf]x/fsf] egfO{ 5 . ufpFsf clwsf+; dlxnfx? / jfnjflnsfx? s's'/sf] 6f]sfO{df k/]sf pgn] hfgsf/L lbPsf 5g .
s's'/sf] 6f]sfO{jf6 :yfgLo kbdf s'df/L jf]x/f, ;f]ef /fO{, l6sL /fjn / u'x]Zj/L 7s'Nnf /x]sf 5g . o:t} uf]dtL s'df/L jf]x/f, lx/f jf]x/f, t]hL jf]x/f nufotsf /x]sf 5g .
s's'/sf] 6f]sfO{kl5 /]ljh la?4sf] klxnf] vf]k nufpg 8f]6L c:ktfn k'u]sf lal8tx?n] o;kl5sf vf]kx? ufpFd} n}hfg' kg]{ dfu u/]sf 5g . cfly{s cefj ePsf] / s's'/sf] 6f]sfO{jf6 clwsf+; dlxnf / jfnjflnsfx? lkl8t ePsf sf/0f pgLx?nfO{ ufpFd} vf]k nufO{g' kg]{ :yfgLojf;Lx?sf] dfu 5 . æe/;s xfdLnfO{ ufpFd} vf]k nufO{g' k¥of] geP af/kf6f :jf:Yo rf}sLdf vf]ksf] nflu Joj:yf ul/lbg' k¥of]Æ jf]x/fn] eg] ædlxnf / jfnjflnsfx?nfO{ lhNnf ;b/d'sfd hfg lgs} ;d:of k/]sf] 5 .

blnt leq} rNb}gg\ /f]6L / a]6L
æblntleq} /f]6L / a]6L rNb}gg\, u}/ blntleq} a]6L rNb}gÆ of] 8f]6]nL ;dfhsf] jf:tlastf xf] . hftLo 5'jf5't blnt / u}/blntsf lardf 5 eGg] laifo nfdf] ;do b]lv rrf{sf] laifo ePklg blnt ;fd'bfoleq} ePsf] hftLo lae]b / u}/blnt ;fd'bfoleq /x]sf] hftLo lae]bnfO{ x]g'{ kg]{ b]lvG5 .
lhNnf ;b/d'sfd l;nu9Ldf blnt dlxnf ;+3 km]8f] gfds Ps u}/;/sf/L ;+:yfn] cfof]hgf u/]sf] cGt/lqmof sfo{qmdsf ;xefuLx?n] ;f] s'/f atfPsf x'g . km]8f]n] æ;du| lasf;sf] ca/f]w hftLo tyf n}+lËs lae]bÆ eGg] d'n gf/fsf ;fy g]kfndf blnt dlxnfsf] ;xeflutf clea[l4 kl/of]hgf cGt/ut Ps lbg] 5nkmn sfo{qmdsf ;xefuLn] blnt ;fd'bfo / u}/ blnt ;fd'bfox?sf lardf hftLo lae]b /x]sf] atfPsf x'g .
blnt / u}/ blntsf lardf x'g] hftLo lae]b tyf 5'jf5'tsf ;jfndf sfd ug]{ y'k||} u}/ ;/sf/L ;+:yf lqmoflzn eP klg blnt leq} /x]sf] lae]b / u}/ blntx?leq /x]sf] lae]bsf laifonfO{ s]Gb|df /fv]/ sfd ug]{ ;+:yf 5}g .
;'b"/klZrddf blnt ;fd'bfodf klg blntleq kg]]{ hftLx?sf lardf clxn] klg lax] rNb}g, vfgf klg rNb}g / kfgL eg]{ wf/f]x? ;d]t km/s 5g blntleq} klg tNnf] / dNnf] hftL /x]sf 5g . u}/blnt ;d'bfodf vfgf / kfgL ;a}sf] rNg] ePklg lax]jf/Ldf eg] dflyNnf] hft / tNnf] hft eGb} lae]b x'g] u/]sf] 5 .
hftLo 5'jf5't dfq} xf]O{g hftLo lae]b klg 7'nf] ;d:ofsf ?kdf /x]sf] 5 . lhNnf ag sfof{no 8f]6Lsf clws[t k'ik atf{}nfn] eg] æblnt ;fd'bfoleq} klg hftLo lae]b 5 cfkm}leqsf] hftLo lae]b cGTosf nfuL nfUg' k5{ .Æ 
hftLo 5'jf5't tyf lae]b dflyNnf hftLx?af6 ;'? ePsf] d'Qm xlnof ;dfh 8f]6LsL cWoIf l;tf lasn] atfO{g . pgn] elgg\ ædflyNnf elgPsf hftLx?n]g} tNnf] dNnf] hft eGg] agfPsf x'g Tof] clxn] klg sfPd} 5 .Æ
blntleq dfq} geP/ u}/ blntsf lardf klg hftLo lae]b /x]sf] clwaQmf z+s/bLk d8}n] atfP . pgn] eg] æblntx? h:t} u}/blnt ;fd'bfosf lardf klg hftLo lae]b\ 5  .Æ

c1ft ;d"xåf/f laBfnodf cfqmd0f
a}t8Lsf] tNnf] ;f]/f8 If]qdf kg{] dfxfsfnL uflj;df lxhf] c1ft ;d'xn] tf]8kmf]8\ / cfuhlg u/]sf 5g\ .
dfxfsfnL uflj;–# df kg{] b]ynf dfljdf lxhf] c1ft ;d'xn] ljBfnosf] sfo{no tf]8kmf]8 ug{'sf ;fy} cfuhlg ;d]t u/]sf 5g\ . c1ft ;d'xn] ljBfnosf] sfof{no /x]sf] sf]7f tf]8kmf]8 u/L b/fhleq /x]sf sfuhftx?df cfuf] nufPsf] b]ynf dfljsf k|wfgfWofks z'qaxfb'/ rGbn] hfgsf/L lbPsf 5g .
rGbsf cg';f/ c1ft ;d'xn] u/]sf] cfuhlgaf6 s';L{ 6]jnx? hNg'sf ;fy} sIff !) sf] /lhi6«];g kmf/d klg hn]/ gi6 ePsf 5g\ .
To:t} n'6kf6 tyf cfuhlg ug]{ pQm lu/f]xn] sfof{nodf /x]sf Ps yfg sDKo"6/, Ps yfg lk|G6/, Ps yfg kmf]6f]skL d]l;g / Ps yfg kmf]g ;]6klg nu]/ ljBfno glhs}sf] vf]nfdf kmfn]/ uPsf] k|c rGbn] jtfP .
cfh laxfgdfq cfunflusf] va/ kfPkl5 k|wfgfWofks rGbn] dfxfsfnL k|x/L rf}sLdf va/ u/]sf lyP . t/ k|x/L 6fnL 36gf:yndf l9nf] k'u]sfn] slt Iflteof] eGg] af/]df eg] Plsg hfgsf/L cfpg ;s]sf] 5}g\ .

k|]; rf}tf/Lsf] e]nf aemfªdf
8f]6L lhNnf clwj]zg !( ut] x'g]
k|]; rf}tf/L g]kfnsf] ;]tL c~rn e]nf k;L{ !& ut] aemfªdf x'g] ePsf] 5 . 8f]6L lhNnf clwj]zg k'if !( ut] x'g] ePsf] 5 .
æk|]; rf}tf/Lsf] cfAxfg, k"0f{ k|]; :jtGqtf ;lxtsf] gofF ;+ljwfgÆ eGg] d"n gf/fsf ;fy cfof]hgf x'g nfu]sf] pQm c~rn e]nfdf g]skf Pdfn]sf s]Gb|Lo ;lrj of]uz e6\6/fO{ k|d'v cltly /xg] sfo{qmd /x]sf] ;+u7gsf ;]tL c~rn ;lrj l8njxfb'/ l;+xn]  hfgsf/L lbPsf 5g . e]nfdf k|]; rf}tf/L g]kfn g]kfnsf s]Gb|Lo cWoIf /fh]Gb| cof{n ljlzi6 cltly /xg]5g\ .
k|]; rf}tf/L g]kfn ;]tL c~rnn] cfof]hg ug{ nfu]sf] pQm e]nfdf ;]tL c~rnsf kfFr lhNnfsf lhNnf cWoIfx?, ;]tL c~rn sld6Lsf ;b:ox?, k|]; rf}tf/L g]kfnsf cu'jf kqsf/ nufotsf] ;xeflutf x'g] 5 . c~rn e]nfn] >dhLjL kqsf/ P]g, ;+u7g ;'b[9Ls/0f nufotsf dxTjk"0f{ ljifodf 5nkmn ug]{ k|]; rf}tf/L g]kfn ;]tL c~rn cWoIf x]ds0f{ ljsn] atfP .
;+u7gsf] t]>f] 8f]6L lhNnf clwj]zg k'if !( ut] 8f]6L lhNnf ;b/d'sfddf x'g] lhNnf ;+of]hs emns kfnLn] hfgsf/L lbPsf 5g . clwj]zgdf ;+u7gsf s]Gb|Lo cWoIf /fh]Gb| cof{n k|d'v cltly /xg] kfnLn] hfgsf/L lbP . clwj]zgsf] tof/L Jofks ?kdf eO{/x]sf] ;+u7gn]   hfgsf/L lbPsf] 5 .

5f]6s/L ;dfrf/
lthfnL / n8fu8f
v'nflbFzfd'Qm
ut ;ftf #@ cf} ufla;sf] ?kdf lthfnL / ## cf}+ ufla;sf] ?kdf n8fu8f ufla; v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ePsf 5g .
k'if !@ ut] lhNnfnfO{ g} v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug]{ nIf ePsf] ePklg k'if !! ut] n8fu8f ufla;nfO{ ## cf}+ ufla;sf] ?kdf v'nflbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff ul/Psf] 5 .
8f]6Lsf lgldQ :yfgLo lasf; clwsf/L r'8fd0fL hf]zLn] Ps ;df/f]xsf aLr k'if !) ut] lthfnL ufla;nfO{ v'nf lbFzfd'Qm ufla; 3f]if0ff u/]sf x'g . o:t} If]qLo cg'udg tyf ;'k/Lj]If0f sfof{nosf k|d'v >j0f pkfWofon] k'if !! ut] n8fu8f ufla;nfO{ v'nf lbFzfd'Qm If]q 3f]if0ff u/]sf x'g .

lhNnfn] y'Gof], kg/fj]bgn] 5f]8\of]
lhNnf cbfntjf6 k'k{Ifsf nflu y'gfdf /fVg cfb]z ul/Psf Ps Hofgd'4f cf/f]kLnfO{ k'g/fj]bg cbfnt lbkfonjf6 ;fwf/0f tf/]vdf   l/xf ug{ cfb]z ul/Psf] 5 .
8f}8 ufla;–! sf df]xg l;+xsf] xTofsf] cf/f]kdf k'nfdLnfO{ k'k{Ifsf nflu y'gfdf /fVg lhNnf cbfntsf Gofoflwz wgl;+ wfdLsf] O{hnf;n] cfb]z u/]sf] lyof] . pQm cfb]z k'g/fj]bg cbfntsf d'Vo Gofoflwz bLks s'df/ sfsL{ / Gofoflwz g/jxfb'/ zfxLsf] ;+o'Qm O{hnf;n] pN6fPsf] 5 .

v]n ;dfrf/
elnjn k|ltof]lutf ;'?
lhNnfs} ;jf{lws k'/:sf/ /fzL ePsf] :juL{o s]z/l;+x P]tjfnsf] :d[ltdf cfO{tjf/b]lv v'Nnf elnjn k|ltof]lutf ;'? ePsf] 5 . gj o'jf–o'jtL ;+3 5fË? Jof+;sf] cfhf]hgfdf bf];|f] k6s ;~rfng ePsf] k|ltof]lutfdf bfr{'nfsf !* tyf b'O{j6f ef/tsf u/L hDdf @) 6Ldsf] ;xeflutf /x]sf] 5 .
Ps jif{ cuf8L x[bo3ftsf sf/0f d[To' ePsf 5fË?sf :yfgLo o'jf s]z/l;+xsf] :d[ltdf gj o'jf–o'jtL ;+3 5fª?n] v'Nnf elnjn k|ltof]lutf ;~rfng ub{} cfPsf] xf] . bfr{'nfsf k|d'v lhNnf clwsf/L k|]dl;x s'Fj/n] k|ltof]lutfsf] pb\3f6g u/]sf 5g . pb\3f6g v]n g]kfn k|x/L / /fKnf æ;LÆ sf aLr ePsf] lyof] . k|x/Ln] /fKnf …;LÚ nfO{ #—) sf] ;f]emf] ;]6df k/flht u/]sf] 5, eg] bf];|f] v]n sf]6 e;{]h t';/kfgL aLr ;DkGg ePsf] 5 . pQm :kwf{df t';/kfgL ljhoL ePsf] 5 . o:t} gj k|ltef kf]S;] e;{]h ;N6«:6 aLr ePsf] v]ndf kf]S;] / /fKnf …PÚ e;{]h / ;f}hGo ;dfh ;'g;]/f aLrsf] k|lt:kwf{df /fKnf …PÚ l6d ljhoL ePsf] 5 .
 cfh 5fª? …;LÚ / 5fª? aL, wf/r'nfsf] lttLofn l6d / wfkGof/f, wf/r'nfsf] rf}+bf; / nS;]/L, gd'gf pdflj …PÚ / kmf/f l6d aLr ljxfg (M#) ah]b]lv k|lt:kwf{ x'g]5 . k|ltof]lutfsf ;j} v]nx? gscfp6 r/0fdf v]nfO{g] cfof]hsn] hgfPsf] 5 . …tLg lbg;Dd rNg] k|ltof]lutfdf k|yd, x'g] 6LdnfO{ #! xhf/ ! ;o %, l4tLon] !% xhf/ ! ;o % tyf t[tLo x'g] l6dn] & xhf/ ! ;o % ?k}ofF gubsf ;fy} lzN8, k|df0fkq / d]8n kfpg]5g\ . k|ltof]lutfsf] pb\3f6g sfo{qmddf ljljw ;fF:s[lts sfo{qmd k|bz{g ul/Psf] lyof] .
g]skf Pdfn]sf lhNnf sld6L ;b:o z]/l;+x wfdLn] ;~rfng u/]sf] pb\3f6g sfo{qmddf gj o"jf–o"jtL ;+3sf cdgl;+x af]x/fn] :jfut dgtAo /fv]sf lyP . sfo{qmddf ldq /fi6« ef/tsf] /+ª sNof0f ;+:yfsf dxf;lrj lbjfgl;+x kltofn nufotsf] ;xeflutf /x]sf] lyof] . k|ltof]lutfdf elnjnsf k"j{ /fli6«o v]nf8L k|]dl;+x P]/L / ef]h/fh hf]zL /]k|mLsf] e'ldsfdf /x]sf 5g\ .
lhNnfs} ;jf{lws wg/f;Lsf] k|ltof]lutf ;~rfng ePkl5 lhNnf aflx/sf v]nf8Lx? al9 cfslif{t ePsf elnjnsf k"j{ /fli6«o v]nf8L tyf k|ltof]lutfsf /]lk|m ef]h/fh hf]zLn] atfP .

dlxnf elnjnsf] tof/L k'/f
?kGb]xLdf klxnf]k6s x'g nfu]sf] !( cf}+ /fli6«o dlxnf elnan k|ltof]lutfsf] tof/L k"/f ePsf] 5 .
lhNnf elnan ;+3 ?kGb]xL / ¿kGb]xL pBf]u ;+3sf] ;+o'Qm cfof]hgfdf x'g nfu]sf] k|ltof]lutfdf l6d 5gf]6, k|ltof]lutf tflnsf, v]nd}bfg tof/L nufotsf sfd ;lsPsf 5g\ .
/fli6«o cf}Bf]lus k|bz{gL s[lif tyf ko{6g dxf]T;jleq k|ltof]lutf ef]nL cyf{t k'; !^ ut]b]lv ;'? x'g]5 . k|ltof]lutfdf kfFr lasf; If]qjf6 k|lt lasf; If]q Ps ;d"xsf b/n] kfFr ;d"xn] efu lng]5g . o:t} tLg ljefuLo ;d"x / Ps ljZjljBfnosf] ;d"x u/L ( l6dn] k|ltof]lutfdf k|lt:kwf{ ug{] cfof]hsx?n] hfgsf/L lbPsf 5g . g]kfnL ;]gf / ljZjljBfnosf dlxnf 6f]nLn] k|ltof]lutfdf klxnf] k6s ;xeflutf hgfpg nfu]sf x'g\ .
elnan v]nk|lt ;j{;fwf/0fsf] ?lr hufO{ v]ns'bsf] lj:tf/sf nflu dxf]T;jleq k|ltof]lutf cfof]hgf ug{ nfu]sf] lhNnf elnan ;+3sf cWoIf lji0f's'df/ >]i7n] atfP . o;cl3sf] cf}Bf]lus k|bz{gLdf @ j6f c~rn :t/Lo elnan k|ltof]lutf ;~rfng u/]sf] jtfpFb} cWoIf >]i7n] pQm cg'ejsf cfwf/df of] k6s /fli6«o :t/s} k|ltof]lutf cfof]hgf ug{ nfluPsf] hfgsf/L lbP .
/fli6«o :t/sf] dlxnf elnjn k|ltof]lutfdf klxnf] x'g] l6dn] %! xhf/ gub k'/:sf/ kfpg]5 . o:t} bf];|f] x'g] ;d"xn] #! xhf/ / t];|f]n] @! xhf/ k'/:sf/ kfpg]5g\ . k|ltof]lutfdf pTs[i6 v]n k|bz{g ug{] z6/, l8km]G;/, Ans/, ;le{; / :kfOs/ v]nf8LnfO{ k'/:s[t ul/g]5 . k|ltof]lutf k'if !( ut];Dd ;~rfng x'g]5 . k|ltof]lutfsf nflu   sl/a !% nfv vr{ x'g] cfof]hssf] cg'dfg 5 . /fli6«o:t/sf] dlxnf elnjn k|ltof]lutf eJotfsf ;fy ;DkGg ug{sf nflu ;j}n] ;xof]u ul/lbg x'g cfof]hsx?n] cg'/f]w u/]sf 5g .

rnlrq÷dgf]/~hg ;dfrf/
a}t8Ldf ;fF:s[lts dxf]T;j x'g]
;du| a}t8Lsf] ko{6sLo ljsf; / :yfgLo snf ;+:s[ltsf] ljsf; ug{ a}t8Ldf a}t8L ;fF:s[lts dxf]T;j x'g] ePsf] 5 .
b]zsf rlr{t snfsf/x?sf] pkl:yltdf a}t8Lsf ljleGg ltg 7fFpx?df ;fF:s[lts dxf]T;jsf] cfof]hgf ug{ nfluPsf] xf] . pBf]u afl0fHo ;+3 a}t8Lsf] cfof]hgf tyf g]kfn kqsf/ dxf;+3sf] ;dGjodf pQm dxf]T;j x'g nfu]sf] pBf]u afl0fHo ;+3 a}t8Lsf cWoIf g/axfb'/ rGbn] atfP .
dxf]T;j a}t8Lsf] bz/yrGb v]n d}bfg ;'Gb/vfnLdf df3 @$ / @% ut], d]nf}nL dlGb/sf] d}bfgdf @& / @* ut] / >Ls[i0f pdflj v]nd}bfg kf6gdf kmfNu'g ! / @ ut] nfUg] Joj:yfks Pjd s/Ldf Do'lhs Oe]G6sf lgb{]zs sdn lhl;n] atfP . a}t8Lsf] ;Dk"0f{ ko6sLo ;fF:s[lts ljsf; tyf cfGtl/s Jofkf/ k|j4g ug{] p2]Zon] dxf]T;j cfof]hgf ug{ nfu]sf] a}t8L ;fF:s[lts dxf]T;jsf ;+of]hs cd/  e§/fO{n] atfP . dxf]T;sf] l6s6af6 p7]sf] !) k|ltzt /sd :yfgLo :t/sf] ko{6g ljsf;sf nflu vr{ ul/g] pgn] jtfP .
cfof]hssf cg';f/ ldl8of kf6g/df /]l8of] ;gz]/, /]l8of] ;f}uft, /]l8of] lgËnfz}lg / a}t8L ;Gb]z, ;f}uft va/, klZrd lgu/fgL nufotsf klqsfx? /x]sf] atfO{Psf] 5 . dxf]T;jdf dfxfgfos /fh]z xdfn, gfos e'jg s]zL, xfF:o snfsf/ sdn ufFpn], dfUg] a'9f, /fdhL vfF8 nufotsf y'k|} snfsf/x?n] k|:t'lt b]vfpg] sfo{qmd /x]sf] lalxaf/ kqsf/ ;Dd]ng dfkm{t ;fj{hlgs ul/Psf] 5 .

æ/S;Ædf ;f}/d–cs]iffsf] rrf{
cfpFbf] z'qmaf/ k|bz{gdf cfpg] tof/Ldf /x]sf] rnlrq ælhGbuL /S;Æ;+u} snfsf/x? ;f}/d–cs]iffsf] k|]d rrf{ x'g yfn]sf] 5 .
lgb]{zs lgs]z v8\sf /x]sf] of] rnlrqdf lgb]{zs ;lxt clwsf+; rnlrqsdL{x? l;g]If]qsf gofF cg'xf/ x'g . rnlrqsf d'Vo snfsf/x? cs]iff lai6, ;f}/d/fh t'nfw/, ;f]gd kflv|g klg g]kfnL rnlrqsf nflu gofF x'g\ . ;f}/d, cs]iff / ;f]gd ltg} hgf Do"lhs lel8of]df rn]sf cg'xf/ x'g\ .
rnlrq ælhGbuL /S;Æ sf d'Vo snfsf/ cs]iff / ;f}/dsf] k|]d k|;+un]  klg l;g] If]qsf ;fy;fy} ;~rf/ If]qdf klg Jofks rrf{ kfO/x]sf] 5 . rnlrq b'lgofFsf nflu gofF cg'xf/ oL b'O{ snfsf/sf] k|]d rr{fn] xn;Dd tfG5 of tfGb}g x]g{ afFsL 5 . of] hf]8Ln] bz{sx?nfO{ slQsf] dgf]/~hg lbg ;S5 eGg] s'/fsf nflu eg] z'qmjf/;Dd kv{g} kg]{ cj:yf 5 . Do'lhs lel8of]af6 rnlrq If]qdf k|j]z u/]sfx?sf nflu rnlrq æhGbuL /S;Æ k/LIff h:t} b]lvPsf] 5 . s] bz{sn] lel8of] jf 6]lnlehgdf rlr{t ag]sf cg'xf/nfO{ 7'nf] kbf{df klg ?rfpnfg\ < ælhGbuL /S;Æ sf] ;kmntfn] oxL s'/fsf] hjfkm lbg]5 .
rnlrqsf] k|rf/sf nflu olta]nf o;sf] 6f]nL sf7df08f}+sf ljleGg sn]hdf k'lu/x]sf] 5 . sn]h k|rf/n] g]kfnL rnlrqnfO{ kmfObf ePsf pbfx/0f eg] lgSs} sd 5g\ .

n]v
o;sf/0fn] ;+lawfg;ef ædtfb]zÆ
kf]i6jxfb'/ a:g]t
d s] :ki6 ug{ rfxG5' eg] ;+ljwfg;efsf] lgj{frgsf lglDt eg]/ xfd|f b; xhf/ eGbf a9L of]4fx?sf] /ut au]sf] 5 . ;+ljwfg;efsf] gf/f cufl8 ;fg{'cl3 @)%& ;fn;Dd x]¥of}+ eg] d'l:snn] b'O{ xhf/ g]kfnLsf] Hofg uPsf] lyof] . xfdLn] ;+ljwfg;efsf] lgj{frg dfkm{t cu|ufdL kl/jt{gsf] gf/f cufl8 ;f/]kl5 k|d'v ;+;bjfbLx?sf] g]t[Tjdf ;aeGbf a9L xTof ul/Psf] 5 . xfdL ;+ljwfg;efsf] lj/f]wL x'g;Sg] / h;n] ;+ljwfg;efsf lj?4 /utsf] vf]nf aufof] tL rflxF ;+ljwfg;efsf] kIfkftL < o:tf] klg x'G5 b'lgofFdf < —k|r08
@)^$ ;fpg @( ut] dfcf]jfbL d'vkq æhgfb]zÆ nfO{ lbPsf] cGt/jftf{df k|r08n] ;+ljwfg;efk|lt k|lta4tf bf]xf]¥ofpFb} of] egfO{ /fv]sf lyP . jf:tjdf dfcf]jfbLsf] !) jif{] æhgo'4Æ n] g]kfndf ckTofl/nf] 9+un] ;+ljwfg;efsf] dfunfO{ oyfy{df kl/0ft ul/lbof] . ;+ljwfg;efdf dfcf]jfbL k|lta4 b]lvGYof] . t/, ;+ljwfg;ef dfkm{t ;+ljwfgsf] lgd{f0fk|lt dfcf]jfbLn] lnPsf] gLlt / ;+ljwfg;efnfO{ bjfadf /fVg lnPsf] cfdx8\tfn / lj/f]w;efn] pQm kf6L{n] ;+ljwfg;ef dfkm{t s] rfx]sf] lyof] / s] rfxG5g\ eGg] k|Zg hGdfPsf] 5 . k|r08n] eg] em}+ æb'lgofFÆ df gx'g] s'/f ePsf] 5 . ;+ljwfg;ef dfcf]jfbLsf nflu æhfaf] dtfb]zÆ ePsf] 5 . s] eof] dfcf]jfbLnfO{ < o; k|Zgsf] hjfkmsf nflu 5fkfdf/sf] /0fgLlt / So'afnL qmflGtsf] df]8]nnfO{ x]/f}+ .              
;g\ %) sf] bzsdf ;kmn Sof:6«f] So'afnL qmflGtnfO{ Nofl6g cd]l/sL b]zx?df qmflGtsf] df]8]nsf ?kdf k|rf/ ul/of] . cGo b]zsf o'4df 5fkfdf/x?sf] ;+Vof / ;}Go ;fdYo{ tTsfnLg So'afsf] eGbf s}of}+ u'0ff a9L lyof], t/ clwsf+z 5fkfdf/ o'4x? c;kmn /x] .
cg';Gwfgst{fx? eG5Gf\, So'jfsf ;}lgs tfgfzfx afl6:6fsf] ;Qfdf cfPsf] lju|x;Fu} Sof:6«f]n] cfˆgf] ;dy{gdf dWod juL{o ;dy{g k|flKtsf] nflu ldl8of / cGo dfWodåf/f /rgf u/]sf] cfˆgf] JolQmTj So'afnL qmflGtsf] ;kmntfsf] /fh lyof] . x'g klg Sof:6«f]n] cfkm"nfO{ So'jfdf æk|ltlglwd"ns k|hftGqsf] k'g:yf{kgfsfÆ nflu nl8/x]sf] 5fkfdf/ g]tfsf] ?kdf lrlqt ul//x] .
æj'h{'jf k|hftGqjfbL Sof:6«f]Æ eg]/ a'lemPsf g]tf Sof:6«f] 5fkfdf/ o'4sf] ;kmntfkl5 dfq ædfs{\;jfbL Sof:6«f]Æ sf] ?kdf pbo eP .Æ dfS;{afbL Sof:6«f]sf]Æ gSsn u/]/ ;'? ul/Psf cGo b]zsf 5fkfdf/ o'4n] dWod ju{nfO{ kl/rfng ug{ / pgLx?sf] ;dy{g k|fKt ug{ ;s]gg\ .
dWod ju{sf] kl/rfng / ;dy{g k|flKtsf] nflu 5fkfdf/x?n] cfˆgf b'O{j6f tl:j/x? lgd{f0f u5{g\ . kf6L{sf] cfGtl/s gLltx?sf b:tfj]h uf]Ko g} /xG5g eg] j'h{jf ;dy{gsf] nflu ul/g] b:tfj]h ldl8ofåf/f aflx/ NofOG5 . 5fkfdf/ kf6L{sf] of] /0fgLltn] dWod ju{ kl/rfngsf nflu dfq xf]Og kf6L{n] cfufdL lbgx?df lng] gLltx?df nrsbf/ aGg 7fpF lbG5 . oxL cfGtl/s / afXo gLltsf] lj/f]wfef;aLr 5fkfdf/ o'4 ul//x]sf] tfTsfnLg g]skf dfcf]jfbL kf6L{leq ;+ljwfg;efsf] dfu hlGdof] .
/fhf dx]G›n] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg gu/L u/]sf] ;+;b\sf] lgjf{rg / @)!& ;fndf ;Qfsf] afu8f]/ cfˆgf] xftdf lnPkl5 ef/tsf] b/e+ufdf a;]sf] sDo'lg:6 kf6L{sf] Kn]gddf g]tf df]xgljqmd l;+xn] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgnfO{ kf6L{sf] dfusf] ?kdf     p7fP . cNkdtsf l;+xsf] of] dfu t tfTsfnLg kf6L{n] dfg]g t/ g]kfndf pu|jfdkGyL wf/sf u'? l;+xåf/f bLlIft dfcf]jfbL / ljrf/wf/f dfGg] kf6L{x?n] o;nfO{ æk|rf/fTdsÆ dfusf] ?kdf p7fO{ /x] .
l;+xs} cg'ofoLsf] ?kdf sDo'lg:6 /fhgLlt yfn]sf dfcf]jfbL g]tf afa'/fd e§/fO{n] @)%@ ;fndf ;/sf/nfO{ a'emfPsf] dfudf æ/fhfsf] ljz]ifflwsf/ s6f}tLÆ / æhg–u0ftGqsf k|ltlglwåf/f ;+ljwfg lgd{f0fÆ x'g'kg{] pNn]v 5 . æhgo'4Æ sf nflu j'h{jf ;dy{g h'6fpg] lhDdf kfPsf e§/fO{n] dfcf]jfbdf cfwfl/t ts{ lbP–t]>f] ljZjdf j'h{jf qmflGt, j'h{jf :jo+n] ug{ g;Sg] x'Fbf o;sf] lhDdf klg ;j{xf/fsfs} sfFwdf cfof] / j'h{jf ju{ o;af6 cflQg' kg{] s'g} sf/0f 5}g .  e§/fO{sf cg';f/ æj'h{jf k|hftGqsf] ;a} eGbf pRr ?kÆ xf] ;+ljwfg;ef . t/ kf6L{sf] cfGtl/s b:tfj]h eG5 –Ps k6s p7fPsf] xltof/nfO{ dfgj hflts} ;j{xf/fsf] clwgfosTj :yfkgf geP;Dd ;Demf}tfdf 6'+Uofpg' hgtfk|lt u2f/L xf] .
t/, dfcf]jfbLnfO{ o'4sf] kfFr jif{kl5 @)%& ;fnsf] ablnFbf] /fhgLlts kl/l:yltdf k|rf/fTds ?kdf cfPsf] ;+ljwfg;efsf] dfunfO{ æk|r08kyLo sfo{gLlts z[+vnfsf]Æ ?kdf u|x0f ug{ ;xh kfl/lbof] . kfFr jif{] æhgo'4Æ df k|x/LnfO{ x/fPsf] cj:yf, ;]gf;+u n8\g'kg{] l:ylt, æhgo'4Æ sf] ;Ldfx? a'em]sf g]tf, / b/af/;Fu ePsf] jftf{df k|ultn] dfcf]jfbL æhgo'4Æ df Ps gofF kl/l:ylt lgdf{0f  ul/lbof] . æb'Zdg;Fu jftf{s} 6]jndf a;]/ n8\g tof/Æ / æ/fhfnfO{ cfqmd0f ug{] uNtL gug{]Æ gLltsf] sfof{Gjog lglDt cfljisf/ eof] k|r08ky h;sf lglDt e§/fO{ k|r08nfO{ æk|flwsf/Æ lbgsf lglDt tof/ eP .
o;}sf/0f kf6L{nfO{ dfS;{jfb–n]lggjfb–dfcf]jfbdf k|r08kyLo æ6\ofuÆ yKg h?/L eof] . /fhf;Fu ;Qf ;fem]bf/L ;DaGwL /fi6«jfbL sfo{gLltsf] ;'Osf] kfPsf] cGt/{fli6«o qmflGtsf/L cfGbf]ng -l/d_ n] k|r08kynfO{ t'/Gt} æ;+sL0f{ /fi6«jfbsf]Æ sf] ;+1f lbof] .
e§/fO{n] æhgfb]zÆ d} n]v], æsDo'lg:6 b]zeQmx?nfO{ ;fy lbg] /fhf / /fhfjfbLx?dfq Oltxf;df vf;u/L t]>f] ljZjsf ;Gbe{df gofF 9+un] afFr]sf] / l6s]sf] oyfy{ sDaf]l8of, nfcf];, d+uf]lnof cflb b]zsf pbfx/0fx?n] b]vfPsf] s'/fnfO{ a]n}df :d/0f ug{' plrt x'g]5 .Æ pgsf cg';f/ zfx j+zLo  /fhtGq b]zsf] b'b{zfsf] nflu lhDd]jf/ klg 5}g lsgls clxn];Dd hDdf tLghgf zfx /fhfn] dfq jf:tljs ?kdf b]zdf zf;g u/] . k[YjLgf/fo0f zfxn] æ;fdGtL k|yfsf] k|rng cg';f/Æ ljleGg hghfltk|lt s7f]/ gLlt lnP klg a]nfotL ;fd|fHo lj?4 n8]/ æ/fli6«otfsf]Æ hu]gf{ u/] . s]xL kmfl;i6 rl/qsf afjh"b dx]G›n] ef/tLo lj:tf/jfb lj?4 n8]/ g]kfnL /fli6«otfsf] /Iff u/] . o;} u/L lj/]G›n]  b]zdf ;sf/fTds e"ldsf dfq v]n]gGf\, pgn] cfGtl/s /fhgLltdf p2f/ gLlt lnP eg] ef/tLo lj:tf/jfb k|lt s7f]/ gLlt .  t/ b/jf/ xTofsf08n] b/af/–dfcf]jfbL jftf{ e+u        ul/lbof] . oxL jftf{sf sf/0f æb/af/ xTofsf08sf] gf6s dGrg ePsf]Æ e§/fOsf] ts{ 5 .  
oBlk /fhf / dfcf]jfbLaLr ePsf] jftf{af6 s:tf] lsl;dsf] ;+ljwfg;efsf] lgd{f0f x'g] lyof] eGg] sNkgf ug{ ;lsG5 . of] ljNs'n /fhf;Fu ;Qf ;fem]bf/Lsf] nflu ePsf] lyof]. ægj–hgjfbL qmflGtsf]Æ af6f] lnPsf] bfjf ug{] dfcf]jfbL kf6L{n] sfo{stf{ / g]tfnfO{ eGof] æhg;Qf / hg;]gfsf] bjfjdf x'g] ;ljwfg;efdf dfcf]jfbLsf] ;Qf sAhf x'G5 . v} tkfO{+x?n] s'/f a'em]sf] <Æ
oxL s'/fnfO{ k|r08n] æhgfb]z'df 5flkPsf] cGtjf{tf{df kf6L{leq elgPsf] s'/f v'n]/} eG5g\ . e§/fO{ lgs6 æhgfb]zÆ n] d"n g]t[Tj' ;/sf/df ghfg] r'gjfª a}7ssf] lg0f{o lj?4 lsg lgjf{rgdf efu lng' ePsf] eGg] k|Zgsf] pQ/df k|r08 eG5Gf\–xfdLn] ;Qf sAhf ul/;s]sf klg 5}gf}+ . xfd|f] kf6L{ ;+ljwfg;ef dfkm{t g} ;Qf sAhf xf];\ eGg] rfxG5 . clxn]sf] d"n g]t[TjnfO{ cufl8 ;f/]/dfq ;Qf sAhf x'g ;S5 .
g]kfnsf] ;fdflhs–/fhgLlts cGt/lj/f]wsf] ljZn]if0f ;xL 9+un] u/]sf] sf/0f g} dfcf]jfbL æhgo'4' ;kmntf k"j{s ;+rfng ePsf] / klxnf] ;+ljwfg;ef ljho xfl;n u/]sf] lgisif{df k'u]sf] dfcf]jfbL g]t[Tj;Fu bf]>f] ;+ljwfg;efdf a]xf]/]sf] xf/sf] s'g} pQ/ lyPg . sfo{stf{nfO{ t ;+ljwfg;ef dfkm{t ;QfsAhf g} ;'gfOPsf] lyof] . o;}sf/0f r'gfj xfg{] lalQs} wfFwnLsf] cf/f]k ;/sf/nfO{ eGbf klg sfo{stf{ ;fDo kfg{ ul/Psf] /0flglt lyof] .     
bf];|f] ;+ljwfg;efsf] lgj{frgdf dfcf]jfbL;Fu g hg;]gf lyof] g jfOl;Pn g} . hg;Qf / hg;]gf ljgf ;+ljwfg;ef r'gfj lhTg ;lsGg eGg] a'em]sf g]tf g]qljqmd rGbn] bf]>f] ;+ljwfg;efsf] lgj{frg alx:sf/ dfq u/]gg\ o;nfO{ æcj}wflgsÆ 3f]if0ff ul/lbP . rGbsf] k|Zg 5 æc;L k|ltzt e"–efu lht]sf] dfcf]jfbL sxfF 5 ;Qfdf clxn] <Æ
kf6L{leq / aflx/sf] cGt/lj/f]wsf] xn r'gfjdf ljhoL x'Fbf dfq ;Dej x'G5 . r'gfj xf/]sf] dfcf]jfbLsf nflu ca ;+ljwfg;efsf] cf}lrTo klg ;lsof] . o;} sf/0f e§/fO{n] c?af6} ;fk6L lnPsf æhgfb]zÆ / ædtfb]zÆ eGg] zAbx? k|of]u ;'? u/] . æhgfb]zÆ sf] cleJolQmsf] ?kdf kl/eflift ;+ljwfg;ef ædtfb]zÆ sf] ?kdf ?kfGt/0f eof] . /fhgLlts k|0ffnL kl/jt{g eof] eGg] cfef; sfo{stf{ / cfdhgtfnfO{ lbg' g} dfcf]jfbLsf] clxn]sf] gLlt xf] .
æj'h{jf k|hftGqÆ cGtu{t /fi6«ktLo k|0ffnL jf ;+;bLo Joj:yfdf vf;} cGt/ x'Gg . pxL ju{sf] cflwkTo x'G5 . t/ efUg] 7fpF 5}g dfcf]jfbLnfO{ . g t k"j{sf tLg lhNnfnfO{ dw];df ufe]/ jf klZrdsf b'O{ lhNnf nfO{ y?x6df ufEg' qmflGtsf/L Ph]G8f xf] . clxn]sf] /fhgLlt eg]sf] ;+;bjfbL bn / clnslt eP klg OHht hf]ufpg nfluk/]sf] k"j{ 'qmflGtsf/L' dfcf]jfbL kf6{L aLrsf] n8fO{ xf]. dfcf]jfbLn] lht]df p;nfO{ ;Qfdf clnslt kx'Fr x'g]5 eg] cs{f] r'gfjdf s]xL kmfObf x'g]5 . –;]tf]kf6L cgnfO{gjf6  
df]kn;n kqsfl/tf
la1fkgx? lhNnfd} /f]lsg' k5{
dfgjxfb'/ ;fpFb -cWoIf_
k|]z rf}tf/L g]kfn, 88]Nw'/f zfvf
tkfO+{sf] k'/f kl/ro kfpF g <
d]/f] gfd dfgaxfb'/ ;fpFb xf] . d]/f] :yfoL 7]ugf hf]ua'9f ufla;–$ 3'D6]u8f xf] / c:yfoL ?kdf lhNnf ;b/d'sfd cd/u9L gu/kflnsf–% v+nuf 88]Nw'/fdf laut @)%* ;fn b]lv lg/Gt/ ?kdf kqsfl/tf If]qdf s[oflzn 5' . d}n] ;'?df dx]Gb|gu/af6 k|sflzt x'g] cleofg b}lgs klqsfaf6 kqsfl/tf ;'? u/]sf] lyP . @)^# ;fn b]lv cd/u9L kf]i6 b}lgs klqsfdf ;Dkfbs eP/ xfn;Dd sfd ub{] cfPsf] 5' eg] uf]/vfkq b}lgs @)^@ ;fn b]lv lhNnfdf l:6«Gh/ l/kf]6{/ eP/ sfd ub}{ cfO{/x]sf] 5' .
nfdf] ;od b]lv æcd/u9L kf]i6 b}lgsÆ ;Dkfbg ub}{ x'g'x'G5, kqsfl/tfdf nfu]sf] slt eof] <
d}n] @)%* ;fnaf6 kqsfl/tf ;'? u/]sf] x' . h'g a]nf d'n'sdf dxf;+s6sfn ;'? ePsf] lyof] .
kqsfl/tf k]zfg} lsg /f]Hg' eof] <
d]/f] ;fg} 5bfFsf] ?rLsf] k]zf kqsfl/tf / /fhgLlt xf] . /fhgLlt eGbf klg kqsfl/tfnfO{ /f]Hg k'u] 5' . d]/f] /f]hfO{sf] laifodf kqsfl/tfsf] lht ePsf] cg'e'lt u/]sf] 5' . ;dfhdf ePsf x/]s las[lt la;+ult / s'/tLsf] cGTo ub}{ ;Eo ;dfhsf] lgdf{0f ug{sf nfuL kqsfl/tf If]q dxTjk"0f{ e'ldsf lgaf{x ug{ ;S5 eGg] x]t'n] o; If]qnfO{ /f]Hg k'u]sf] xf] .
tkfOs+f] ljrf/df kqsfl/tf s] xf] <
d]/f] larf/df eGg' kbf{ kqsfl/tf /fi6«sf] Ps cleGg cu+ xf] . kqsfl/tf lagfsf] ;dfh /fi6«g} cGwsf/ x'G5 . kqsfl/tfn] cfd gful/ssf x/]s ;"rgfx?nfO{ ;';lHht ug{] ub{5 eg] d'n'snfO{ ;lx af6f]df 8f]¥ofpgsf nfuL ;d]t dxTjk'0f{ e'ldsf lgaf{x u/]sf] x'G5 . cjfh lalxg hgtfsf] cjfh aGg] Psdfq e/kbf]{ / laZjf;gLo If]q ;d]t kqsfl/tf xf] eGg] a'emfO{ 5 . 
s:tf] vfnsf] kqsfl/tf ug{ ?rfpg' x'G5 <
d laz]ift ;dflhs s'/tL, s';+:sf/ / e|i6frf/sf la?4sf 36gfx?nfO{ phfu/ ug{ rfxfG5', / To;sf ;fy;fy} /fhg}lts If]qsf] la6df l/kf]l6Ë ug{ a9L ?rL nfU5 .
tkfO{n] ;Dkfbg ul//x]sf] cd/u9L kf]i6 s;/L rn]sf] 5 <
hgtfnfO{ ;"rgf k|afx ug{] qmddf cd/u9L kf]i6 b}lgsn] df}km;nsf] kqsfl/tfnfO{ yk phf{lzn dfq} agfPsf] 5}g . df}km;nsf] kqsfl/tfsf] If]qdf lhDd]jf/L k"a{s cfkm'nfO{ pEofpg ;kmn eO{/x]sf] 5 . t/ cem} klg ;'b"/klZrdsf kxf8L lhNnfx?df kqsfl/tf If]q afd] ;l//x]sf] ca:yf xf] . klqsfdf Aofks cfly{s ;d:of / r'gf}tL laBdfg 5g . o;nfO{ b[9tfsf ;fy lrb{} kqsfl/tf cleofg lg/Gt/ hf/L /xG5 .
df]km;ndf j;]/ kqsfl/tf ub}{ x'g'x'G5, Dff]km;n kqsfl/tfsf r'gf}tLx? s] b]Vg' x'G5 <
kqsfl/tf ug{{] qmddf laleGg r'gf}tL / ;d:ofx? 5g tyfkL klxnf] s'/f t cfly{s kIfg} xf] . ;fFem laxfg ;dfrf/sf nfuL bf}l8/xg]] kqsf/x? s] vfg], s] nfpg] eGg] laifodf a9L u|l;t 5g . :yfgLo klqsf xf]; of /fhwfgLaf6 lg:sg] klqsfg} lsg gx'g To;df sfd ubf{sf] kfl/>ldsn] lhagofkg ug{ lgs} sl7g 5 / sltko dfG5]x? kqsfl/tf k]zf;+u}+ cGo k]zfx? ;d]t cufNg'kg{] ca:yf l;h{gf eO{/x]sf] 5 . t/ kqsfl/tf;+u} csf]{ k]zf ;~rfng ubf{ ;d]t ;dfhn] laleGg vfnsf  cf/f]kx? nufpg] ub{5g / csf]{lt/ k]zf ;d]t ;d:of l;h{gf x'g] ub{5 . t/ kqsf/nfO{ cfly{s;+u} ;dflhs ;'/Iff klg Tolts} HjnGtsf ?kdf p7\b} cfPsf] k|Zg xf] . ;dfrf/ n]v]s} e/df kqsf/ dfyL cfqmd0f h:tf 36gfx? klg lbgx'F a9\b} uO{/x]sf 5g . ;dfrf/nfO{ cfkm\gf] k|efadf lngsf nfuL ;dfhsf ck/fwLx? kqsfl/tf If]qnfO{ ;]G;/l;k ug{ nfuLk/]sf x'G5g . t/ kqsf/n] ;]G;/l;knfO{ tf]8\b} lgZkIf ;dfrf/ ;Dk|]if0f ug{] lxDdtsf ;fy cl3 a9]]sf] x'G5 . t/ /fHosf lgsfox? ;Da]bglzn geP/ kqsf/dfyL cfqmd0f h:tf 36gf 3l6/x]sf 5g . kqsfl/tfnfO{ lgZkIf / eo/lxt jftfj/0f l;h{gf ug{sf nfuL /fHosf lgsfox? ;a}eGbf a9L ;da]bglzn x'g'k5{ .
df]km;n kqsf/x?sf] ;d:of ;dfwfgsf nflu g]kfn ;/sf/n] s:tf vfnsf sfo{qmdx? ;~rfng u/] ;lhnf] x'GYof] xf]nf <
df}km;nsf] kqsfl/tfsf] ;d:ofnfO{ g t /fHo ;Da]bglzn eP/ a'e\mg] k|of; u5{ g t /fhwfgLdf a:g] gLlt lgdf{0f txdf nfuL/x]sf kqsf/x?sf g]tfx? eGg]x?af6 . csf]{ s'/f ;/sf/n] kqsf/sf nfuL >dlhaL P]g nfu' ug{] s'/fnfO{ tbf?stfsf ;fy cuf9L a9fpg' kb{5 . >dlahL P]gnfO{ sfof{Gjog ug{] s'/fdf sGh';fO{ ug'{ ePg eGg] nfU5 . csf]{ s'/f eGg} kg{] df}km;nsf] kqsfl/tfnfO{ l6sfpg] / Aoal:yt agfpgsf nfuL ;dfg'kflts la1fkg k|flws/0f u7g ug'{kb{5 . lhNnfdf /x]sf la1fkgx? lhNnfd} /x]sf klqsfx?n] kfpg] gLlt lgdf{0f u¥of}+ eg] dfq} df}km;nsf] klqsfsf] s]xL xb;Ddsf] ;d:of ;dfwfg x'g ;S5 .         
kqsf/x?sf] 5ftf ;+u7g g]kfn kqsf/ dxf;+3n] kqsf/x?sf ;d:ofsf laifodf slQsf] jsfnt u/]sf] b]Vg' x'G5 <
lglzrt ?kdf klg efif0fdf ;d:of p7fg ePsf 5g . t/ Aoaxf/df /lQklg ePsf] 5}g . lsg eg]  ltg rf/ aif{ cl3 b]lv lgdf{0f ePsf] >dlhaL kqsf/ P]g nfu' x'g ;s]sf] 5}g . ;dfg'kflts la1fg k|flws/0fsf s'/fx?sf ;w} p7\g] ub{5g t/ ;Daf]wg ePgg\ . csf{] s'/f ;/sf/n] lbb} cfPsf] alu{s/0f z'Ns klqsfnfO{ Go'g /x]sf] yfxf 5 t/ dxf;+3 efif0f ug{] a]nf 7f]S5g clg sfof{Gjog ePsf] 5 jf 5}g eGb} cg'udg ug{] s'/fdf lgs} sdhf]/ b]lvG5 .
clg k|]z rf}tf/Ln] lg Û
k|]z rf}tf/Ln] ;do;dodf kqsf/x?sf ;femf d'4fx?sf ;jfndf cfGbf]ng dfq} xf]O{g gLlt lgdf{0f ug{] qmddf klg ;zQm cjfh p7fPsf] ;a}nfO{ hfgsf/L 5 . h'g ?kn] p7fg x'g'kg{] lyof] Tof] eg] rf}tf/L klg r'Sb} uO{/x]sf] cg'e'lt xfdLx?n] klg ul//x]sf 5f}+, ;do ;dodf s]Gb|Lo g]t[TjnfO{ va/bf/L ug'{ h?/L 5 .
tkfO{sf] kfl/jfl/s l:ylt========
a'af, Ps 5f]/f, >LdtL / d ul/ rf/ hgfsf] kl/jf/ 5 .
Ps kqsf/ eP/ afFRbf kl/jf/;+u slQsf] ;do latfpg' x'G5 <
;do k6s} x'Fb}g . laxfg b]lv ;fFem;Dd kqsfl/tfs} If]qdf nfUg' k/]sf sf/0f kl/jf/;+u a;]/ sfd ug{ ;ls/x]sf] 5}g t/ k|oTg ul//x]sf] 5' .
kl/jf/;+u ;do glbPs} sf/0f kqsf/x?sf >Ldltx? l/;n] tft]sf x'G5g /] lg Û
xf] Tof] hl6n ;d:ofx?sf ?kdf b]vf kl//x]sf] 5 . 
tkfO{sf ?rL / rxfgfx? atfpg ldN5 <
d]/f] ?rL / rfxgf eg]sf] ;fbf hLjg pRr larf/nfO{ cfTd;fy ug]{ / klaq kqsfl/tf If]qaf6 d'n'snfO{ cu{ufdL af6f] tkm{ lx8fpg] k|oTg x'g]5 .
cGTodf s]xL eGg dg nfu]sf] 5 <
wGoafb 5 laDa ;fKtflxsnfO{ . d]/f cleAolQmx?nfO{ ldl8of dfkm{t ;fa{hlgs ug{] h'g k|of; ug'{eof] o;sf nfuL x[bo b]lv g} wGoafb 5 . h'g ædf]km;n kqsfl/tfÆ eGg] :tDe /fVg' ePsf] 5 of] ;do ;fGb{les 5 .

;flxTo÷;[hgf
cfdf
gf} dlxgf sf]vdf /fvL
dnfO{ hGdfpg] cfdf
cGwsf/nfO{ d]6fP/
k|sfz 5g]{ cfdf
;To / Gofosf]
k|ltd"lt{ d]/L cfdf
1fg / ljj]ssf]
z'ef/De x'g\ d]/L cfdf
cfkm"n] cfF;' aufP/
c?nfO{ d':sfg af8\g] d]/L cfdf
;/:jtL, b'uf{dftf
dxfnIdL x'g\ d]/L cfdf
d]/f] efUo/]vf sf]/]/
alnof] agfOlbg] cfdf
;Gtltsf] ;'/Iffy{ ;dlk{t
dnfO{ hGdlbg] d]/L cfdf .
c?0faxfb'/ vqL ægbLÆ
sljtf
km'ndf a:g] ed/f, km'nnfO{ gemfg{'
6f9f eof}+ xfdL elg dfof gdfg{'
sfF8f alg d]/L ;fg' dnfO{ g3f]Rg'
cfpFb}gg\ sL dnfO{ s;}n] g;f]Rg'
sfF8fx? w]/} x'G5g\ u'nfasf] af]6df
ltd|f] gfd dfq} hK5' oL d]/f cf]7df
sxfF 5 / ltd|f] d]/f] dg a]Un} a]Un}
d afFRg slxF ;S5' / ltdL lagf PSn}
k/]jfx?sf] h:tf] ldn]sf] 5 xfd|f] hf]8L
k/fO{ ltdL gx'g' x} dnfO{ PSn} 5f]8L
ldng xfd|f] gePlg xfd|f] dfof afFlr/xf];\
d]/f] lhGbuL /f]Pklg ltd|f] lhGbuL xfFl;/xf];\ ..
lty{ g]uL
la5f]8\sf] ;kgf
ltld;+u la5f]l8bf slt cfz' e5{g xf]nf
embf{ cfz' lhGbuLsf ;j} v'zL d5{g xf]nf .

xfd|f] la5f]8\ ePkl5 cfk\mgf] hGd ufp“df k'Ubf
;fg' ltd|f] vfnL l;pbf] k/fO{n] e5{g xf]nf
ltld;+u la5f]l8bf slt cfz' e5{g xf]nf
embf{ cfz' lhGbuLsf ;j} v'zL d5{g xf]nf .

cfh ;+u} ePklg Pslbg ;j} 5'6\g} k5{
;fg' ltd|f] ofb cfpbf To;} d'5f{ k5{g xf]nf
ltld;+u la5f]l8bf slt cfz' e5{g xf]nf
embf{ cfz' lhGbuLsf ;j} v'zL d5{g xf]nf .

ltldnfO{ e]6\g kfpg] cfzdf ltd|f] ufp“ 3'Dg cfpnf
vj/ kfpbf k/fO{ ef sL cf“vfdf /ft k5{ xf]nf 
ltld;+u la5f]l8bf slt cfz' e5{g xf]nf
embf{ cfz' lhGbuLsf ;j} v'zL d5{g xf]nf .

ltDn] dnfO{ g;Dem]gL ltldnfO{ d ;Demg] 5'
;Demgfd} d]/f ;kgf cfsf;lt/ ;5{g xf]nf
ltld;+u la5f]l8bf slt cfz' e5{g xf]nf
embf{ cfz' lhGbuLsf ;j} v'zL d5{g xf]nf .

l;tf/fd cfphL
lbl;gkf–%
nf]s;]jfsf] tof/Lsf nflu pkof]uL
/fhkqf+lst t[tLo >]0fL, ck|flalws tkm{sf laleGg ;]jf÷;d"x, zfvf clws[t jf ;f] ;/xsf] kbsf] k|yd r/0fsf]  k|ltof]lutfTds lnlvt k/LIff @)&) df ;f]lwPsf a:t'ut k|Zgx? M
!= gf]j]n zflGt k'/:sf/ k|fKt ug]{ k|yd cZj]t JolQm sf] x'g <
— /fNkm a~r .
@= km]j|/L @)!$ sf] lxpFb] cf]nlDks s'g zx/df ePsf] lyof] <
— ;f]lr -?;_
#= g]kfn ;/sf/n] 3f]if0ff u/]sf] ldltsf] cfwf/df lgDgdWo] ;j}eGbf kl5Nnf] /fli6«o lgs'~h x'g xf] <
— jfFs] /fli6«o lgs'~h -lbO{Psf lasNkx? M dsfn' j?0f /fli6«o lgs'~h, ;] kmf]S;08f] /fli6«o lgs'~h, vKt8 /fli6«o lgs'~h / jfFs] /fli6«o lgs'~h_
$= ;j}eGbf ulx/f] dxf;fu/ s'g xf] <
— k|;fGt dxf;fu/
%= d?e'lddf lsg jiff{ x'Fb}g <
— cfb|tf sd eP/ . -lbPsf lasNkx? M jfo'rfk sd eP/, cfb|tf sd eP/, ltj| jfo' j]u eP/ / pRr tfkqmd eP/_
^= laZjsf] s'g zx/nfO{ ælgz]lwt zx/Æ elgG5 <
—Nxf;f .
&= g]kfnsf] ;j}eGbf 7'nf] lxdgbL s'g xf] <
— nfd6fË
*= ;'v]{t, hfh/sf]6, l;Gw'nL / df]/Ë lhNnfx?dWo] g]kfnsf] ;j}eGbf a9L lhNnfx?l;t l;dfgf ufFl;Psf] lhNnf s'g xf] <
— l;Gw'nL
(= laZjsf] O{ltxf;df dfgjclwsf/sf] ;DjGwdf klxnf] lnlvt b:tfj]h s]nfO{ dflgG5 <
— ;g !@!% sf] DofUgfsf6f{
!)= pwf}nL / pef}nL s'g hftLsf] dxTjk"0f{ ;fF:s[lts kj{ xf] <
— ls/fFt
!!= bf]>f] laZjo'4;+u laefhg ePsf] s'g d'n's l;to'4sf] o'b;+u} k'gM Plss/0f eof] <
— hd{gL
!@= bf]>f] laZjo'4sf] ;dfKtLsf] ;dodf ;+o'Qm /fHo cd]l/sfsf /fi6«klt s'g lyP <
— laN8«f] ljN;g
!#= /f0ffsfnLg k|zf;gdf d'G;Lvfgfn] s] sfd ub{Yof] <
— k//fi6« dfldnf
!$= dlxnf z;lQms/0fn] b]xfosf] s'g s'/fnfO{ hf]8 lbG5 <
— nlËs d'n k|jfxLs/0f, n}lËs ;dtf, n}lËs ;dfgtf
!%= ;+a}wflgs kl/ifb\df tnsf] s'g ;b:o x'Fb}g <
— u[xdGqL -lasNkx? M k|wfgGofoflwz, Joj:yflksf ;+;bsf] ;efd'v, u[xdGqL / k|d'v lakIfL bnsf] g]tf_
!^= g]kfnsf] lgjf{rg cfof]u s'g k|sf/sf] lgsfo xf] <
— ;+a}wflgs
!&= g]kfn ;/sf/n] vf8L d'n'sdf /f]huf/Lsf nflu hfg] dlxnfx?sf] pd]/sf] xb slt lgwf{/0f u/]sf] 5 <
— #) jif{
!*= hgu0fgf @)!! sf] tYofFs jdf]lhd g]kfnsf] s'n 3/kl/jf/sf] slt k|lt;tn] laB't h8fg u/L aQL jfn]sf 5g <
— ^&=# k|lt;t
!(= g]kfn laZj Jofkf/ ;+u7gsf] ;b:o slxn] ePsf] lyof] <
— @# ck|]n @))$
@)= k[YjLsf] cf]hgtx lagf; ug]{ d'Vo UofF; s'g xf] <
— Snf]/f]Knf]/f] sfj{g
@!= g]kfndf aflif{s cf}ift tfkqmd a[l4 slt x'g] ul/Psf] 5 <
— )=)% l8u|L ;]l06u|]8
@@= laqmd ;Djt @)^* sf] hgu0fgf cg';f/ g]kfnsf] n}lËs cg'kft slt /x]sf] 5 <
–($=!^
;"rgf÷;Gb]z÷la1fkg
lzIfs cfjZostf ;DjlGw ;"rgf
k|yd k6s ;"rgf k|sflzt ldlt M– @)&!÷)(÷)*
          8f]6L lhNnf nfgfs]bf/]Zj/ ufla;–% /Gtf]nfdf /x]sf] o; >L s]bf/]Zj/ pRr dfWoflds laBfnodf tklzn cg';f/sf] l/Qm lzIfs kb v'nf k|ltof]lutfåf/f kbk'lt{ ug'{ kg]{ ePsf]n] cfjZos of]Uotf k'u]sf O{R5's g]kfnL gful/sx?jf6 of] ;"rgf k|sfl;t ePsf] ldltn] !% lbgleq b/vf:t cfAxfg ul/G5 .
tkl;n
la1fkg g+= )@÷)&!÷)&@,  kb M– lzIfs  
b/jGbL M s/f/, ;+Vof M–  ! hgf, tx M k|f=la=
z}lIfs of]Uotf M– k|la0ftf k|df0fkq tx pQL0f{÷cWofkg cg'dlt kq k|fKt . 
pd]/ M– !* jif{ k'/f eO{ $) ggf3]sf]
b/vf:t lbg] clGtd ldlt M @)&! k'if @@ ut];Dd
cj]bg b:t'/ M– ?= !%))÷– dfq 
;Dk{s ldlt M– @)&!÷)(÷@# ut]
cfaZos sfuhft M–
g]kfnL gful/stfsf] k|ltlnlk @ k|lt, z}lIfs of]Uotfsf k|df0f kqx?, @ k|lt, tflnd k|fKt eP ;f]sf] k|df0fkq k|ltlnlk, x:tlnlvt lgj]bg
gf]6 M–  pDd]bjf/n] cGt/jftf{df ;Ssn k|df0f kq ;lxt pkl:yt x'g'kg]{5 . Dofb gfF3L tyf l/t gk'uL cfPsf lga]bg pk/ s'g} sf/jfxL x'g] 5}g .
kbk'lt{ ;ldlt 
lzIfs cfjZostf ;DjlGw ;"rgf
k|yd k6s ;"rgf k|sflzt ldlt M– @)&!÷)(÷)&
          8f]6L lhNnf ltvfQ/ ufla;–* 8fF8fdf6Ldf /x]sf] o; >L e}/j lgDg dfWoflds laBfnodf tklzn cg';f/sf] l/Qm kb v'nf k|ltof]lutfåf/f kbk'lt{ ug'{ kg]{ ePsf]n] cfjZos of]Uotf k'u]sf O{R5's g]kfnL gful/sx?jf6 of] ;"rgf k|sfl;t ePsf] ldltn] !% lbgleq b/vf:t cfAxfg ul/G5 .
tkl;n
la1fkg g+= )!÷)&!÷)&@,  kb M– afnlasf; s]Gb| ;xof]uL sfo{stf{ -dlxnf_ 
b/jGbL M s/f/, ;+Vof M–  ! hgf,
z}lIfs of]Uotf M– k|j]lzsf tx pQL0f{ . 
pd]/ M– !* jif{ k'/f eO{ $) ggf3]sf]
b/vf:t lbg] clGtd ldlt M @)&! k'if @! ut];Dd
cj]bg b:t'/ M– ?= %))÷– dfq 
;Dk{s ldlt M– @)&!÷)(÷@@ ut]
cfaZos sfuhft M–
g]kfnL gful/stfsf] k|ltlnlk @ k|lt, z}lIfs of]Uotfsf k|df0f kqx?, @ k|lt, tflnd k|fKt eP ;f]sf] k|df0fkq k|ltlnlk, x:tlnlvt lgj]bg
gf]6 M–  pDd]bjf/n] cGt/jftf{df ;Ssn k|df0f kq ;lxt pkl:yt x'g'kg]{5 . Dofb gfF3L tyf l/t gk'uL cfPsf lga]bg pk/ s'g} sf/jfxL x'g] 5}g . yk hfgsf/Lsf nflu laBfno k|wfgfWofkssf] df]jfO{n g+= (*$*^)%)#& df ;Dks{ ug'{xf]nf .

kbk'lt{ ;ldlt