Tuesday, June 30, 2015

बिम्ब नेपाली साप्ताहिक, मिति २०७२ साल असार १५ गते मंगलवार

/fli6«o ljB't ;d:ofsf] lg/fs/0fsf nflu, ;/sf/L sfof{nox?n]g} ljB't vktsf] nflu, ldtJolotf ug]{ sbdx? rfn' /fvL, ;j{;fwf/0fx?nfO{ ;';"lrt u/fcf}+ .
g]kfn ;/sf/
;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno
;"rgf ljefu
d'Vo ;dfrf/
lhNnfdf x'g] clgoldttf /f]Sg hf]8
8f]6L lhNnfsf ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yf, gful/s ;dfh, /fhg}lts bnsf k|ltlglwx?n] l;nu9Ld} a;]/ ufpFsf] of]hgf hfF;kf; ug]{ kl/kf6Lsf] cGt x'g'kg]{ s'/fdf hf]8 lbg' ePsf] 5 .
;dfg kx'Fr lasf; s]Gb| -l;8_ g]kfn 8f]6Låf/f cfO{tjf/ lhNnf ;b/d'sfd l;nu9Ldf cfof]hgf ul/Psf] ;ldIff sfo{qmddf ;xeflux?n] hgk|ltlglwlalxg ePsf] cj:yfsf] kmfO{bf p7fpb} clgoldttf / e|i6frf/ al9/x]sf] eGb} lrGtf AoQm u/]sf 5g .
sfo{qmddf g]skf Pdfn]sf cWoIf rqmaxfb'/ dNnn] lhNnfsf laleGg ufla;df ;~rflnt of]hgfx?df clgoldttf ePsf] tYo k|:t't ub}{ lhNnf lasf; ;ldltsf] sfof{noaf6 sf/jfxL ug'{sf] ;f6f] a}wtf lbg] sfd eO{/x]sf] atfP . pgn] eg] …klxn]sf] pkef]Qmf ;ldltsf] j]?h csf]{ pkef]Qmf ;ldltn] ltg'{ kg]{ k|fJwfg lhNnf lasf; ;ldltn] NofPsf] 5, s] slt a}wflgs  xf] <Ú
Pg]skf -dfcfjfbL_ sf lhNnf ;lrj lzal;+x cf]nLn] lhNnf lasf; ;ldltaf6 ;~rflnt clwsf+z of]hgfx?sf] l;nu9Ldf a;]/ hfFrkf; ug]{ sfd eO{/x]sf], slxn] klg sfd g;lsg] ul/ qmdfut of]hgf agfP/ e|i6frf/ eO{/x]sfn] o;sf nflu ;DalGwt lgsfon] sf/jfxL ug'{ kg]{ s'/fdf hf]8 lbP .
g]kfnL sf+u|]; ;'lzn 3lt{n] pkef]Qmf ;ldltdf ;/sf/L sd{rf/L, laBfnosf lzIfsx? / 7]s]bf/x? ;d]t j:g] u/]sf] jtfpFb} o; laifodf ;j}n] ;f]Rg' kg]{ jtfP . 3lt{n] ;/sf/L sd{rf/L klg cfkm} pkef]Qmf ;ldltdf klg cfkm} k|flalws klg cfkm} x'g] s'/fn] e|i6frf/ j9fPsf] jtfP .
/fli6«o hgdf]rf{ 8f]6Lsf ;lrj s]zjgfy of]uLn] 8f]6L lhNnfdf clgoldtf / e|i6frf/ ;+:yfut aGg] vt/f /x]sfn] o;sf nflu ;a}n] Psh'6 eP/ nfUg' kg]{ atfP . …kl5Nnf] r/0fdf xfdL /fhgLlts bnx?n] lasf; / ;'zf;gsf ;jfndf Pstfj4 uP/ cuf8L j9\g] lg0f{o u/]sf 5f}+Ú of]uLn] eg] …e|i6frf/ ug]{ hf] ePklg To;nfO{ d]/f] kf6L{sf] jf t]/f] kf6L{sf] eg]/ ;+/If0f ug]{ sfd ug'{ x'Fb}g .Ú
sfo{qmddf ;/f]sf/jfnfn] p7fPsf laleGg lh1f;fx?sf] hjfkm lbb} :yfgLo lasf; clwsf/L Wofgs'df/ yfkfn] lhNnfdf ;'zf;g sfod ug{ :yfgLo lgsfosf] sfg"gL tyf gLltut Aoj:yfsf] kfngf x'g' kg]{ / To;sf nflu ;a}n] ;xof]u ug'{ kg]{ atfP . …sfd ug]{ qmddf sdLsdhf]/Lx? ePsf x'g ;S5g, lt sdhf]/Lx?nfO{ cfufdL lbgx?df ;'wf/ ub}{ hfg]5f}+Ú yfkfn] eg] …lautsf] t'ngfdf w]/} s'/fdf ;'wf/ klg eO{;s]sf] 5 .Ú
l;8 g]kfn / :yfgLo zf;g tyf pQ/bfoL ;+oGqlarsf] ;fem]bf/Ldf ;~rflnt :yfgLo lgsfosf] sfg"gL tyf gLltut Aoj:yfsf] kfngfsf] cj:yf cg'udg kl/of]hgf cGt/ut ;DkGg ePsf ultlalwx? / cg'udg af6 k|fKt tYox? sfo{qmddf k|:t't ul/Psf] lyof] . cg'udgsf qmddf :yfgLo lgsfox?n] ;fdflhs k/LIf0f, ;fj{hlgs k/LIf0f / ;fj{hlgs ;'g'jfO{ lalwjt\ ?kdf ug{ g;s]sf], s]xL ufpF lasf; ;ldltdf ;lrjx? lgoldt ?kdf gj:g] u/]sf], j8f gful/s d~rsf] ;lqmotf sd b]lvPsf] h:tf laifox? cfPsf lyP .
o:t} ufpF lasf; ;ldltn] a:tL:t/jf6 of]hgf th'{df ug]{ cEof; gu/]sf], bfdf;fxL jf efuj08f u/L /sd lalgof]hg ug]{ u/]sf], pkef]Qmf ;ldltx?nfO{ cg'lzIf0f glbO{Psf], ;fdflhs kl/rfng lgb]{lzsf @)&! xfn;Dd klg :yfgLo lgsfox?df gk'u]sf] h:tf laifo cg'udgdf kfO{Psf] ;+:yfn]  k|:t't u/]sf] k|ltj]bgdf pNn]v ul/Psf] 5 . ;dfj]z ePsf  5g .

;DkfbsLo
s:tf] jGb}5 gofF ;+lawfg
kl5Nnf] r/0fdf /fhgLlts bnx?sfaLrdf ePsf] ;xdlt sfof{Gjogdf b]vfPsf] nrstfn] cj gofF ;+lawfg jlg kf] xfN5 ls eGg] cfz knfpg yfn]sf] 5 . laqmd\ ;Djt\ @))& sf] lbNnL ;Demf}tf x'Fbfv]/Ljf6} ;+lawfg;efdfkm{t gofF ;+lawfg hf/L ug]{ dfun] cj ;fy{stf kfpF5 ls eGg] b]lvPsf] 5 t/ Uof/]06L eg] s]xL 5}g .
;+lawfg jG5 ls eGg] cfzf Psflt/ knfPsf] 5 eg] csf]{lt/ olb gofF ;+lawfg jGof] eg] s:tf] jGnf eGg] rrf{ klg x'g yfn]sf] 5 . :jefljs} klg xf] s:tf] ;+lawfg jGnf eGg] laifodf lrGtf k|s6 x'g' . ;+lawfg;efdf jfdkGyL / blIf0fkGyLsf] ;zQm pkl:ylt /x]sf] 5 . Psn] csf]{nfO{ dfO{g; u/]/ hfg ;Sg] cj:yf 5}g . To;sf] ;fy;fy} k|ltudgsf/L pRr cj;/jfbLx?sf] klg pkl:ylt /fd|} /x]sf] 5 . cfkm'nfO{ jfdkGyL eGg ?rfpg]x?sf] lardf ;d]t ;dfhjfbsf d'ne't l;4fGtx?df ;}4flGts ;xdlt x'g ;s]sf] cj:yf 5}g . lo zlQmx?sf] 6s/fjs} sf/0f clxn];Dd gofF ;+lawfg jGg ;s]sf] 5}g .
@)^@÷)^# sf] hgfGbf]ngn] @)$& ;fnkl5sf] eGbf u'0ffTds ¿kdf km/s / pGgt g]kfnL ;dfh tyf /fhgLltsf] cfsf+Iff /fv]sf] xf] . /fhtGqsf] ;d'n gi6 u/L nf]stflGqs u0ftGqsf] dfu hgcfGbf]ngn] u/]sf] lyof] . To;kl5 dw]z cfGbf]ng eof], hghftLx¿n] cfGbf]ng u/] . dfux? ylkb} uP . xfd|f] ;dfhdf afx'g–If]qL, hghflt, dw];L, blnt aLr hlt c;dfgtf 5, x/]s hfthflt leq c;dfgtfsf] c? cfofd klg 5g\ . c? kq klg 5g\ . dlxnfx¿sf] cfTdf;Ddfg / ;dfgtfsf] k|Zg g]kfnL ;dfhsf] Pp6f cxd\ k|Zg xf] .
hgcfGbf]ng ePsf] cf7 jif{kl5 gofF ;+lawfgsf] d:of}bf tof/ ePsf] 5 . d:of}bf cg';f/ cj d'n'sdf ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds /fHoJoj:yf x'g]5 . * k|b]z /xg], l;df+sgsf] lhDdf cfof]unfO{ lbO{g] / gfdf+sgsf] lhDdf k|b]z;efnfO{ lbg] ;xdlt ePsf] 5 . o:t} k|ltlglw;efdf $) k|ltzt ;b:o ;dfg'kflts cfwf/df r'lgg] 5g\ . g]kfnL ;dfhdf dlxnf / k'¿ifsf xs ;dfg x'g'k5{ ls kb}{g eGg] ax; / ljjfb cfkm}+df nfhdbf]{ xf] . t/, s'/f] oxfF ax; / ljjfbsf] dfq} xf]Og, bnx?n] c;dfg xs ;+ljwfgsf] d:of}bfd} lnlka4 ul/;s]sf 5g\. hgcfGbf]ngsf qmddf cleJoQm dlxnfx¿sf] ;dfgtfsf] cfsf+Iffk|lt lgn{Hh k|ltudg ePsf] 5 . /fi6«klt /fi6«k|d'v x'g] / k|wfgdGqL sfo{sf/L k|d'v x'g] Joj:yf ;+lawfgdf ul/Psf] 5 . k|wfgdGqL k|ltlglw;efjf6 r'lgg]5g . o:t} ;+;bdf b'O{ ;bgfTds Joj:yf ul/Psf] 5 .
;+a}wflgs cfof]ux?sf] ;+Vof * k'¥ofO{Psf] 5 . df}lns clwsf/ klg @( wf/fdf n]lvPsf 5g . o;sf nflu g]tfx¿nfO{ afWo kfg{ cfjZos bjfa k'u]sf] 5}g . oBkL of] d:of}bf dfq} xf] . o;df y'k|} ;+;f]wgx? x'g ;S5g, yk x'g ;S5g .
of] b]zsf] la8Djgf eGg'k5{, ;+lawfgsf] d:of}bf dfq} tof/ ePsf] 5 t/ To;sf] Jofks ?kdf la/f]w x'g ;'? ePsf] 5 . hgtfn] nf]stflGqs Joj:yfdf jx'dtsf] lg0f{o ;j}sf] lg0f{o x'g' kg]{ xf] t/ oxfF b'O{ltxfO{ ax'dtn] u/]sf] lg0f{o ;d]t gdfGg] eGb} s]xL dxfg'efjx? s'ln{g yfn]sf 5g . @)^% ;fn h]7 !% ut] klxnf] k6s a;]sf] ;+lawfg;efsf] j}7sn] b'O{ jif{leq hf/L ul/;Sg' kg]{ gofF ;+lawfg * jif{;Dd klg hf/L x'g g;s]sf] cj:yfdf klxnf] k6s d:of}bf t jg]sf] 5 . pQm d:of}bfnfO{ k|lqmofdf nu]/ gofF ;+lawfg 3f]if0ff ug]{ s'/fdf cuf8L a9\g' kg]{ cfjZostf /x]sf] 5 . en} To;df JolQm JolQmdf c;xdltx? /xg ;S5g t/ cfkm\gf c;xdltx?nfO{ pNn]v ub}{ tTsfn gofF ;+lawfg hf/L ug{df nfUg' h?/L 5 .

yk ;dfrf/
hLpbf Oltxf; nK6g afh]
bfFtsf tfFtL ;j} eml/;s]sf 5g, sfg klg sd} ;'Gg], sDd/ klg s'lk|b} u/]sf / nf}/f]sf] ;xfotfn] lx88'n ug]{ dfG5] a[4g} xf] eGg] ;j}n] cg'dfg ul/xfN5g t/ slt pd]/sf eg]/ eg] eGg cln uf¥x} x'G5 . o:t} cj:yfdf e]l6Psf 8f]6L jun]s ufla;–^ sf 8Dd/l;+x ;fpFbsf] pd]/ (@ jif{ k'/f eof] . pgL clxn] klg ;lqmo 5g .
/f0ff zf;gsfndf pgL tTsfnL ;]gfdf n]lkm\6g]06 kbdf sfo{/t lyP . …@))@ ;fndf d}n] gf}s/L ;'? u/]sf] x'F, ))* ;fndf 5f]l8lbPFÚ ;fpFb eG5g …Toltj]nf ^ jif{;Dd dfq} gf}s/L x'GYof] .Ú 8f]6L uf}0ffdf kfFr ;o hgfsf] kmf}h /x]sf] atfpFb} pgL eG5g …xfd|f] kfnfdf t e?jf aGb's dfq} lyP, cr]n t ;]gf;+u cfkm} rNg] xltof/ 5g eGg] ;'g]sf] 5' .Ú
/f0ff zf;gsf] j]nfdf /f0ffx?sf] cfb]z cg';f/ rNg' kg]{ ePklg ufpFdf Ps hgfsf] eg]sf] ;j}n] dfGg] u/]sf] :d/0f ub}{ ;fpFb clxn]sf] ;dfh lau|]sf]df b'Mv JoQm ub{5g . …klxn] ;femf sfdsf nflu ;j} ;xdt x'GYo] t/ clxn] t /S;L vfP/ emu8f ug{ yfn]Ú cfqmf]l;t x'Fb} ;fpFb eG5g …lasf; ePsf] ePklg clxn]sf] ;dfhdf s;}nfO{ zflGt 5}g .Ú
pgL ufpF ufpFdf ;8s k'u]sf]df eg] v'zL JoQm u5{g . ef/tsf] 6gsk'/jf6 g'g jf]s]/ vfPsf] cg'ej /x]sf ;fpFbn] ;]gfsf] n]lkm\6g]06 h:tf] pRr kbdf hflu/ u/]sf] s'/f pgs} ufpFn]x?nfO{ klg Tolt hfgsf/L 5}g . cfkm\gf] ufpFdf klg ;8s aGnf / df]6/ rNnf eGg] sNkgf ;d]t gu/]sf ;fpFb clxn] ufpFd} uf8L cfpFbf uf8L x]/]/ /dfpg] u5{g . 5f]/f gftL / kgftL;DdnfO{ k|To]If b]v]sf ;fpFbsf] cem} jfFRg] cfz eg] d/]sf] 5}g . pgL eG5g …Ps ;o jif{;Dd t jfFr'nf ls ÛÚ
;/sf/n] /S;L jGb ug'{ kg]{ / o'jfx?nfO{ /f]huf/L lbg' kg]{ dfu /fV5g ;fpFb . /S;Lsf sf/0f ;dfhdf czflGt km}lnPsf] pgsf] a'emfO{ /x]sf] 5 . cfkm\gf] hLjgsfn e/L dlb/fsf] :jfb ;d]t yfx gkfPsf pgL clxn] ;–;fgf s]6fx?n] ;d]t dlb/f ;]jg ug]{ u/]sf]k|lt eg] lgs} lrGtf JoQm ub{5g . cfkm'x?sf] kfnfdf laBfno b]Vgsf nflu ;d]t gkfO{Psf] jtfpFb} pgL eG5g …clxn] t ;/sf/n] ufpFufpFdf laBfno vf]n]sf] 5 t/ klg s]6fs]6Lx? k9\b}gg\ .Ú ;]gfdf gf}s/L ubf{ cfkm' ;fdfGo n]vk9;Dd ug{ ;Sg] ePsf] pgL jtfpF5g .
nK6g afh]nfO{ gofF alg/x]sf] ;+lawfgsf] laifodf eg] s'g} hfgsf/L 5}g . …sfg sd ;'Gg] ePsf sf/0f /]l8of] klg ;'Gg 5f]l8;s]Ú pgn] :yfgLo efiff k|of]u ub}{ eg] …cr]n sf] sf] s] 5g yfx 5}g .Ú b]zdf ;oeGbf a9L /fhgLlts bnx? ePklg nK6g jfh]nfO{ eg] hDdf b'O{ bnsf] jf/]df   hfgsf/L 5 : sf+u|]; / sDo'lgi6 dfq} .
sfg ;'Gg] j]nf;Dd pgL lgoldt ?kdf /]l8of] ;'Gg] klg ub{y] . pgnfO{ lautsf w]/} s'/f s07:y} 5g . …afh] a[4eQf kfpg' x'G5 <Ú laDa ;fKtflxssf] Ps k|Zgsf] hjfkmdf pgn] eg] …kfpF5', w]/} jif{ eof] kfpg yfn]sf] .Ú klxnf] jif{ dfl;s Ps ;o ?k}ofFsf] b/n] kfPsf] klg pgnfO{ /fd|f] ofb 5 . Toltj]nfsf k|wfgdGqLsf] gfd ;d]t pgn] la;]{sf 5}gg\ . pgL eG5g …sDo'lgi6 ;/sf/ lyof] Toltj]nf, dgdf]xg clwsf/L k|wfgdGqL lyP .Ú a[4eQfn] cfkm' h:tf a[4x?nfO{ 7'nf] /fxt ePsf] ;d]t pgL  jtfpF5g . pQm /sdsf] /f;L a9fpg' kg]{ s'/f pgL ;/sf/;+u cg'/f]w u5{g . s] ;'Gnf ;/sf/n] nK6g jfh]sf] s'/f <

k|flalws P;Pn;Ldf 8f]6L …laÚ / …l;Údf
k|fljlwstkm{sf] k|j]lzsf -P;Pn;L_ sf] glthf ;fj{hlgs ePsf] 5 . 8f]6L lhNnfaf6 k|flalwstkm{ laBfyL{x? …aLÚ / l; …u|]8Ú df pQL0f{ ePsf 5g .
8f]6L lhNnfdf 306]Zj/ pRr dfWoflds laBfnodf  dfq k9fO{ x'G5 . pQm laBfnosf k|frfo{ ;'gnfn yfkfsf cg';f/ k/LIffdf ;xeflu $! hgf s[lif ;d"xsf laBfyL{x?dWo] #) hgf laBfyL{ …laÚ / …l;Ú df !! hgf pQL0f{ ePsf 5g . laDa ;fKtflxs;+u s'/f ub}{ k|frfo{ yfkfn] ;j} laBfyL{ pQL0f{ ePsf] hfgsf/L lbP .
b]ze/sf] glthf cg';f/ clwsf+z …aLÚ u|]8df pQL0f{ ePsf 5g . k/LIff lgoGq0f sfof{no ;fgf]l7dL eQmk'/n] k|fljlwstkm{sf] k|j]lzsf k/LIffsf] glthf cfOtaf/ ;fa{hlgs u/]sf] xf] . glthf cg';f/ clwsf+z ljBfyL{ …aLÚ u|]8df k/]sf 5g\ eg] …O{Ú u|]8df sf]xL klg k/]sf 5}gg\ . b'O{ ;o !% …P Kn;Ú, ;ft ;o &( …PÚ, b'O{ xhf/ Ps ;o #! …aLÚ / Ps ;o @$ hgf …;LÚ u|]8df k/]sf 5g\ . Pshgf …8LÚ u|]8df k/]sf 5g\ eg] …O{Ú u|]8df Pshgf klg gk/]sf] k/LIff lgoGqs lji0f'axfb'/ åf/]n] hfgsf/L lbP .
k|fljlws tkm{sf] k/LIffdf b'O{ xhf/ !) 5fq / Ps xhf/ b'O{ ;o $^ 5fqf u/L hDdf tLg xhf/ b'O{ ;o %^ ljBfyL{ ;xefuL lyP . ltdWo] Ps ;o %) 5fq / ^% 5fqf …P Kn;Údf k/]sf 5g\ . o:t} …PÚ u|]8df kfFr ;o !& 5fq / 5fqf b"O{ ;o ^@ 5fqf 5g\ . …aLÚ u|]8df Ps xhf/ b'O{ ;o %@ 5fq / cf7 ;o &( 5fqf tyf …;LÚ u|]8df ** 5fq / #^ 5fqf k/]sf] k/LIff lgoGqs   åf/]n] hfgsf/L lbP . …8LÚ u|]8df ! hgf 5fq k/]sf 5g\ . k|fljlws tkm{sf] k/LIff @ hgf 5fqfsf] /4    ul/Psf] 5 . rf/ hgf …ljyx]N8Údf k/]sf 5g\ . ltdWo] @ 5fqf / @ 5fq 5g\ . o:t} @* 5fq / * 5fqf u    /L #^ hgf k/LIffdf cg'kl:yt lyP .

:yfgLo r'gfj u/fpg lgb]{zg
@)%( ;fn b]lv hgk|ltlglw lalxg jg]sf :yfgLo lgsfox? lgjf{rg tTsfn u/fpg ;+;bLo ;ldltn] ;/sf/nfO{ lgb]{zg lbPsf] 5 .
Joj:yflksf ;+;bsf] ljsf; ;ldltn] tTsfn :yfgLo lgsfosf] r'gfjsf] ldlt tf]Sg ;/sf/nfO{ lgb]{zg u/]sf] xf] . ;ldltsf] ;f]daf/ a;]sf] a}7sdf :yfgLo lgsfosf] r'gfjaf/] 5nkmn ug{ pkk|wfg tyf u[xdGqL afdb]j uf}td, :yfgLo ljsf; dGqL k|sfzdfg l;+x / sfo{afxs k|d'v lgjf{rg cfo'Qm bf]nvaxfb'/ u'?ªnfO{ af]nfOPsf] lyof] . a}7sdf pkk|wfgdGqL ;d]t /x]sf :yfgLo ljsf; dGqL k|sfzdfg l;+xn] :yfgLo lgsfosf] r'gfjsf nflu /fhgLlts ;xdlt klxnf] cfjZostf /x]sf] atfP . a}7sdf ;ldlt ;efklt /ljG› clwsf/Ln] lgjf{rg cfof]udf l/Qm cfo'Qmx?sf] kbk"lt{ ug{ / :yfgLo lgsfosf] r'gfjsf] ldlt tTsfn tf]Sg lgb]{zg lbP .
;ldltn] tTsfn ldlt tf]Sg lgb]{zg lbPsf] ePklg ;/sf/n] eg] /fhgLlts bnx?aLr ;xdlt geP;Dd :yfgLo lgsfosf] r'gfj x'g g;Sg] atfPsf] 5 . …;/sf/ r'gfj u/fpg k|ltj4 5 t/ /fhgLlts ;xdlt gePsfn] clxn];Dd r'gfj u/fpg g;lsPsf] xf]Ú :yfgLo lasf; dGqL l;+xn] eg] …bnx?n] grfx];Dd r'gfj u/fpg ;lsFbf] /x]g5 eGg] k'li6 ePsf] 5 .Ú
a}7sdf u[xdGqL uf}tdn] klg :yfgLo lgsfosf] r'gfjdf /fhgLlts ;xdlt cfjZos /x]sf] atfP . pgn] r'gfjsf nflu /fhgLlts jftfj/0f eP ;'/Iffsf] k|jGw ldnfpg ;d:of gx'g] bfaL u/] .
lgjf{rg cfof]usf sfo{jfxs k|d'v lgjf{rg cfo'Qm u'?ªn] r'gfjsf] ldlt 3f]if0ff ug{'cl3 cfjZos gLlt, ;xdlt / l/Qm kbflwsf/L lgo'lQmdf hf]8 lbP . pgn] eg] …;jf]{Rr cbfntaf6 gf] ef]6sf] cfb]z hf/L ePsf] 5, ;dfg'kfltssf nflu !) xhf/sf] aGb ;"rL to u/]sf] ;Gbe{df To;nfO{ ;d]6\g] P]g rflxof] .Ú
k|d'v cfo'Qm u'?ªn] :yfgLo lgsfosf] lgjf{rgsf nflu cfof]u ;Fw} tof/ /x]sf] atfP . pgn] lgjf{rg cfof]un] )&! df3b]lv r}t d;fGt;Dd !* jif{ pd]/ k'u]sfsf] dtbftf gfjfnL ;+sng ug]{ sfd klg ;DkGg ul/;s]sf] atfP . u'?ªn] a}zfv !@ ut]sf] e"sDkn] Ps xhf/ *$% dtbfg s]G›df *) k|ltzt Iflt k'¥ofPsf] hfgsf/L u/fP .
To;cl3 a}7sdf kmf]/d nf]stflGqssf cWoIf ljhos'df/ uR5bf/, g]dlskf cWoIf gf/fo0fdfg ljh'S5], /fli6«o hgdf]rf{sf cWoIf lrqaxfb'/ s];Lnufotn] l56f] :yfgLo lgsfosf] r'gfj u/fpg dfu u/]sf    lyP .

;]tL gbLdf v:bf rf/ j]kQf
lhNnfsf] sfF8f uflj;sf] of;f{ l6Kg] :yfg Zofgag / rfNnfjgaf6 of;f{ l6k]/ 3/ kmls{g] a]nf cK7\of/f] jf6f]jf6 lrKn]/ ;]tL gbLdf v:bf rf/ hgf a]kQf ePsf 5g .
cfO{tjf/ w'nLeGbf dfyL Zofdagdf ;]tL gbLdf v;]/ s}nfzsf $ hgf a]kQf ePsf k|x/Ln] hfgsf/L lbPsf] 5 . s}nfz–! 3/ ePsf aif{ @% sf dx]z l;+x, ;f]xL ufpFsf aif{ $) sf ;'Gt] zfxL, s}nfz–$ 3/ ePsf aif{ @* sf ;'jg l;+x / s}nfz–^ 3/ ePsf aif{ $) sf 8Da/ axfb'/ l;+x a]kQf ePsf] 6f]nL;Fu} /x]sf ;'/]z l;+xn] atfP .
ut dlxgfdf s}nfz uflj;af6 :yfgLo @! hgfsf] 6f]nL agfP/ of;f{ l6Kg n]slt/ uPsf lyP . 6f]nLdf /x]sf s}nfz–& 3/ ePsf ;'/]z l;+xn] 6]lnkmf]g dfkm{t k|x/LnfO{ hfgsf/L u/fPkl5 k|x/Lsf] 6f]nL 36gf:yn tkm{ uPsf] k|x/L lg/LIfs sdn lai6n] hfgsf/L lbP .

lgd{nf 36gfsf] cg';Gwfg hf/L
oxL c;f/ ( ut] lzv/–% arfn cf;kf; rf}nfgL gbL lsgf/df d[Q cj:yfdf km}nf k/]sL u'Nh/–( n'DyLsL @) jifL{of lszf]/L lgd{nf 6d6fsf] 36gf af/] yk cg';Gwfg eO{/x]sf] k|x/Ln] hgfPsf] 5 .
lszf]/L 36gfdf k|x/Ln] zlgaf/ lhNnf ;b/d'sfdaf6 b'O{ hgfnfO{ kqmfp u/]sf] 5 . 36gfsf af/]df yk cg';Gwfg ug{ k|x/L lg/LIfs O{Zj/L kf08]nfO{ cg';Gwfg clws[t tf]lsPsf] lhNnf   k|x/L sfof{no bfr{'nfn] hfgfPsf] 5 .
d[ts lszf]/L ^ ut] 3/af6 :yfgLo vf]nfdf 3§ uPsL / 3§af6 3/ gkms]{kl5 cfkmGtn] vf]hlagsf nfuL c;f/ & ut] Onfsf k|x/L sfof{no nl6gfydf lgj]bg lbPsf] cfkmGtn] atfPsf 5g\ . lszf]/Lsf cfkmGtn] vf]hlagsf nfuL lgj]bg lbPsf] b'O{ lbgkl5 rf}nfgL gbLdf pgsf] zj e]l6Psf] tyf !) ut] uf]s'n]Zj/ c:ktfndf kf]i6df6{d ul/Psf] lyof] . pgsf] eljtJo geO{ st{Jo Hofg x'g ;Sg] ;Defjgf clws /x]sf] k|x/Lsf]   7x/ 5 .

/fxt sf]ifdf kfFr nfv
e"sDk kLl8tsf] ;xof]ufy{ s~rgk'/sf] dx]Gb|gu/ ljsf; ;ldltn] k|wfgdGqL p2f/ tyf /fxt sf]ifdf kfFr nfv ?k}ofF ;xof]u u/]sf] 5 .
gu/ljsf; ;ldltsf] 6f]nLn] ;f]daf/ k|wfgdGqL lgjf; afn'jf6f/df k|wfgdGqL ;'zLn sf]O/fnfnfO{ pQm /sd x:tfGt/0f u/]sf] 5 . ;xof]u u|x0f ub}{ k|wfgdGqL sf]O/fnfn] /fxt /sd b'?kof]u gx'g] k|lta4tf hgfP .
k|wfgdGqL sf]O{/fnfn] eg] …tkfO{x?sf] /fxt ;xof]u af:tljs kLl8tn] kfpF5Gf, b]z k'glg{df{0fdf vr{ x'G5, o;df tkfO{x? 9'Ss x'g'xf];\ .Ú k|wfgdGqL sf]O/fnfnfO{ dx]G›gu/ gu/ ljsf; ;ldltsf cWoIf ;'/]G› lji6, k"j{dGqL Pj+ g]kfnL sf+u|];sf k|jQmf lbn]G› a8", s~rgk'/ If]q gDa/ # sf ;ef;b\ axfb'/l;+x yfkf, sf+u|]; bfr{'nfsf ;efklt efgb]j a8", gu/ ljsf; ;ldlt ;b:o s[i0f kf7s, g/]z cf]emfn] ;+o'Qm ?kdf kfFr nfvsf] r]s x:tfGt/0f u/]sf lyP .

5f]6s/L ;dfrf/
jf/df u'?Ë
k'g/fj]bg cbfnt jf/ P;f]lzo;g lbkfon 8f]6Lsf] cWoIfdf clwaQmf 6+sk|;fb u'?Ë ;a{;xdt rog ePsf 5g . nfdf] ;do b]lv g]t[Tj lalxg ag]sf] k'g/fa]bg cbfnt jf/ P;f]lzo;gn] kbflwsf/L kfPsf] 5 .
cfO{taf/ ;DkGg ePsf] ;fwf/0f;efaf6 gofF sfo{ ;ldlt rog ePsf] xf] . ;ldltsf pkfWoIfdf d]l/gf >]i7, ;lrj z+s/bLk d8}, sf]iffcWoIfdf /fhaxfb'/ v8sf rog ePsf 5g . o:t} ;b:ox?df lbks axfb'/ l;+x, eQm axfb'/ l;+x, /fh]Gb| l;+x, uf]kfn/fh hf]zL, d's'Gbaxfb'/ /fgf, k|]d zfxf / nfn axfb'/ v8\sf rPg ePsf 5}g .
k'g/fj]bg cbfnt jf/ P;f]lzo;g lbkfon 8f]6Lsf k'j{ cWoIf s]za/fh hf]zL k'g/fj]bg cbfntsf :yfoL Gofolwz ag]kl5 jf/ g]t[Tj lalxg /x]sf] lyof] .

cf}ifwL k;ndf /f]s
;/sf/n] pknAw u/fpg] lgz'Ns cf}iflw ljt/0f ;]jf c:ktfn cfkm}+n] ;'? gu/];Dd c:ktfn kl/;/df vf]lnPsf gLlh cf}iflw k;n ;~rfngdf /f]s nufpg ;jf]{Rr cbfntn] cGtl/d cfb]z u/]sf] 5 .
;jf]{Rrsf] cfb]z cg';f/ ;fpg ! b]lv ;Dk"0f{ c:ktfn kl/;/df gLlh kmfd]{;L ;~rfng ug{ kfOg] 5}g . ;/sf/n] &) k|sf/sf cf}iflw lg:z'Ns afF8\g] gLlt clVtof/ u/]sf] 5 . t/ c:ktfnn] kmfd]{;L ;~rfng gu/]sfn] ;j{;fwf/0fn] tL cf}iflw lsGg' kg]{ cj:yf cfPsf] eGb} cbfntdf l/6 k/]sf] lyof]

v]n ;dfrf/
>]i7sf 5f]/f5f]/LnfO{ 5fqa[lQ
s/]G6 nfu]sf d[To' ePsf clvn g]kfn km'6an ;+3 -PGkmf_ sf sfo{axfs cWoIf nlnts[i0f >]i7sf 5f]/f5f]/Lx? Kn; 6';Dd lgz'Ns cWoog ug{ kfpg] ePsf 5g .
PGkmf sfo{;ldltsf] ;f]djf/ a;]sf] a}7sn] >]i7sf Ps 5f]/f / Ps 5f]/LnfO{ Kn; 6' ;Dd cWoogsf nflu eGb} aflif{s %) xhf/ lbg] lg0f{o u/]sf] cWoIf u0f]z yfkfn] hfgsf/L lbP . To:t} a}7sn] >]i7sf] gfddf jif]{gL c08/ !^ km'6an k|ltof]lutf cfof]hgf ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 .
>]i7sf] gfddf PGkmf sDKn]S;df Ps a}7s xn lgdf{0f ug]{ / To;df cw{sbsf] zflns /fVg] klg a}7sn] lg0f{o u/]sf] yfkfn] atfP . To:t} >]i7sL kTgL nfO{ /f]huf/sf nflu kxn ug]{ klg a}+7sn] lg0f{o u/]sf] 5 . a}7sn] ;+3sf] ;fwf/0f ;ef ebf}+ !^ ut] ug]{ to u/]sf] 5 .
a}7skl5 ePsf] cgf}krfl/s 5nkmndf PGkmfsf l;Ocf] OG›dfg t'nfw/n] /f]lsPsf] /fli6«o lnu, Pg;]n dlxnf tyf k'?if km'6jn k|ltof]lutf, sf]sfsf]nf sk ljBfno:t/Lo k|ltof]lutf l5§} z'? ug]{ atfP .

;fkm RoflDkogl;k g]kfndf x'g]
o"–!( ;fkm RoflDkogl;k km'6an g]kfndf x'g] kSsf ePsf] 5 .  cui6 @) b]lv @( ;Dd sf7df8f}+df x'g]5 .
;fkmn] clvn g]kfn km'6an ;+3 PGkmfnfO{ kq k7fP/ k|ltof]lutf cfof]hgfsf] lhDdf g]kfnnfO{ lbPsf] hfgsf/L u/fPsf] 5 . o"–!( ;fkm RoflDkogl;kdf g]kn;Fu} ef/t, ckmuflg:tfg, a+unfb]z, e'6fg, dflNbE;, kfls:tfg / >Ln+sf ;xefuL x'g]5g\ . ;d"x r/0f / ;]ldkmfOgndf x/]s lbg b'O{ v]n x'g]5 .
;d"x ljefhg / v]n tflnsf eg] kl5 ;fj{hlgs PGkmfn] hfgsf/L u/fPsf] 5 .

/fli6«o lnu k|ltof]lutf ebf}+df
a}zfv !@ ut] uPsf] dxfljgfzsf/L e"sDksf sf/0f :ylut ul/Psf km'6an v]n ;DjlGw ultljlwnfO{ cl3 a9fpg] ljifodf klg PGkmfn] cgf}krfl/s 5nkmn yfn]sf] 5 .
PGkmfsf sfo{sf/L k|d'v clws[t -l;O{cf]_ OG›dfg t'nfwf/n] e'sDksf sf/0f :ylut ePsf] /fli6«o lnu k|ltof]lutf ebf}+ # ut]jf6 ;~rfng ug]{ ul/ 5nkmn cuf8L j9fO{Psf] hfgsf/L lbP . pgn] eg] …pQm k|ltof]lutfdf ( 6f]nLsf] ;xeflutf /x]sf] 5, xfdLn] ebf}+ # ut] ;'? ul/ bz} cuf8L ;DkGg ug]{ nIo lnPsf 5f}+ .Ú
Úebf} # ut]b]lv ;'? ug]{ of]hgfsf ;fy xfdLn] Snax? ;Fu 5nkmn ug]{5f}+Ú sfo{sf/L k|d'v clws[t t'nfw/n] eg]  …Sna tof/ eP eg] bz}+ cl3 ;lsG5 / To;kl5 ;fkm RoflDkogl;ksf nflu /fli6«o 6f]nLsf] tof/L yfNg]5f}+ .Ú lnudf tLg ljefuLo 6f]nL ;lxt ( 6f]nLsf] ;xeflutf 5 .
o:t} PGkmfn] $% lhNnfdf o'–!^ sf]sfsf]nf cGt/ljBfno km'6an k|ltof]lutf ;fpgsf] bf];|f] ;ftfaf6 ;'? ug]{ atfPsf] 5 . To:t} Pg;]n dlxnf gscfp6 km'6an k|ltof]lutf bz+} cl3 g]kfnu~hdf cfof]hgf ug]{ PGkmfdf cgf}krfl/s ;xdlt ag]sf] 5 . k'?if gscfp6 eg] ;fkm RoflDkogl;k kl5dfq cfof]hgf x'g]5 .
;do cg's'n ag] kmfu'g / r}tdf ;lxb :df/s P l8lehg lnu ug]{ PGkmfsf] tof/L 5 . cfkm\gf] sfo{of]hgf cg';f/ cl3 a9\g g;s]sf] eGg] cfnf]rgf v}Kb} cfO{/x]sf] PGkmfsf nflu a}zfv !@ ut]sf] e'sDkn] yk ;d:of ;[hgf u/]sf] lyof] . la:tf/} hghLjg / jftfj/0f ;fdfGo x'Fb} uPkl5 PGkmfn] cfkm\gf ultlalwx? cuf8L j9fpg] laifodf ;DjlGwt ;/f]sf/jfnfx?;+u 5nkmn ug{ yfn]sf] 5 .

rnlrq÷dgf]/~hg
o:tf 5g gSsnL ;'lzn …bfÚ
t];|f] x'g]n] dnfO{ e]6\g} ;Sb}g, klxnf]nfO{ d}n] e]6\g' lyPgÚ, ljBfyL{ hLjgdf pgL eGy], …klxnf]nfO{ e]6]sf] lbg p;n] cfTdxTof u5{ .Ú ljBfnodf g t t];|f] x'g] ;fyLn] pgnfO{ e]6\g ;s] . g t pgn] klxnf] ;fyLnfO{ g} . plg clwsf+z kl/Iffdf bf];|f] eP .
o;f] x'g'sf] k5fl8 Pp6f sf/0f lyof] plg cfˆgf] sIffsf] kf7\ok':ts vf;} kN6fpFy]gg\ . pgsf] vf; ?lr eg] cltl/Qm k':ts / lqmofsnfkdf lyof] . kf7\ok':tssf] vf;} cWoog gu/] klg pgL lzIfssf] k9fPsf] s'/f Wofgk"j{s ;'g]sf] e/d} sIffsf cAan ljBfyL{x?sf] ;"lrdf ;'lrs[t ePsf lyP . cAan dWo]s} ePsf sf/0f pgsf lzIfs / 3/ kljf/sf ;b:ox? pgnfO{ eljiosf] …8fS6/ jf OlGhgLo/Ú sf] ?kdf b]Vy] . t/ c?n] ;f]r]h:tf] sxfF x'GYof] < emfkf sgsfO{ gu/kflnsfsf /fhf /fh]G›  kf]v/]n xfF:o snfsf/sf ?kdf pbfP . lxhf]sf cAan ljBfyL{ cfh c?nfO{ k]6 ldrLldrL xF;fpg] cAan xfF:o snfsf/sf] ;'lrdf bh{ e};s]sf 5g\ .
;fyL–;+uL / 3/ kl/jf/n] pgnfO{ snfsfl/tfdf hfnfg eg]/ ;f]r]s}  lyPgg\ . t/ pgL g]kfnL xfF:o snfsfl/tf If]qdf pbodfg o'jfsf ?kdf kl/lrt 5g\ . s'g} klg s'/fnfO{ k[ys 9Ën] ljZn]if0f ub}{ xfF:of:kb z}nLdf k|:t't ug]{ snf ePsf pgL g]kfnsf yf]/} Jo:t snfsf/x?dWo]sf Ps dflgG5g\ .
ldl8of xasf] Aofg/df g]kfn 6]lnlehgaf6 k|;f/0f x'g] xfF:o sfo{qmd …d]/L af:;}Ú df k|wfgdGqL ;'zLn sf]O/fnfsf] ?kdf k|:t't x'Fb} cfPsf /fhf  /fh]G› …km/ ;L g]6js{Ú åf/f pTkflbt lxdfno 6]lnlehgsf] xfF:o sfo{qmd …hf]szf:qÚ sf] klg k|:tf]tf x'g\ .
g]kfns} Ps dfq dgf]/~hgfTds /]l8of] …/]l8of] cl8of]Ú df klg /fhf /fh]G›n] xfF:o ljwf;Fu ;DalGwt sfo{qmd k|:t't ub}{ cfPsf 5g\ . kl5Nnf] ;do /]l8of] cl8of]df pgsf xfF:o sfo{qmdx? sd]8L Sna, ;'k/ kmf:6, r6k6] u/d / e"sDk sIff k|;f/0f eO/x]sf 5g\ . o;sf ;fy} pgL ufog If]qdf klg plQs} ;lqmo 5g\ . pgn] @ bh{g al9 uLtdf :j/ lbO;s]sf 5g\ .
lj=;= @)$# ;fndf lktf  l8NnL/fd / dftf e›dfofsf] ;'k'qsf ?kdf hlGdPsf pgn] e[s'6L pRr dflj b'uf{k'/af6 k|j]lzsf k/LIff lbPsf x'g\ . ljBfyL{ 5Fbf pgL ljBfnodf cfof]hgf x'g] k|To]s cltl/Qm lqmofsnfkdf efu lnGy] . ljz]iftM pgL jQm[Tjsnf k|ltof]lutfdf cAan lyP . ljBfnodf pgnfO{ s;}n] klg jQm[Tjsnfdf lhTg ;s]g . lj=;+= @)%* ;fndf eljio vf]Hb} /fhwfgL l5/]sf pgL sf7df8f}+df klg :6]h k|f]u|fdx? …xf]:6Ú u/] .
…)^# ;fndf rlr{t xfF:o Jo+Uosf/ dgf]h uh'/]n;Fu e]6 eof], pxfF klg emfkfnL ePsfn] ;xof]u ug]{ arg   lbg'ef]Ú /fhf /fh]G›n] eg] . cGttM pgL uh'/]n;Fu ldn]/ ufOhfqfsf] ;dodf k|:t'lt lbg yfn] . g]kfn 6]lnlehgaf6 k|;fl/t 6]ln>[+vnf …ho xf]:fÚ af6 /fhf /fh]G›n] 6]lnl;l/ondf 8Ao" u/]sf x'g\ . a]Odfg eg]/ lrlgg] /lj 8+uf]nn] pgnfO{ 6]lnl;l/ondf cj;/ lbPsf lyP . kl5Nnf] ;do ;fj{hlgs ePsf pgsf uLtx?dWo] rG›dfsf] em}F lztn b]pn] lgSs} rrf{ kfof] . pgL cfˆgf] k|:t'lt lbg] qmddf g]kfnsf ljleGg %& j6f lhNnf 3'd] eg] k|:t'tLs} nflu xªsª k'u] .
g]kfnL snf / dgf]/~hg If]qdf yf]/}n] dfq /fd|f] sdfO ul//x]sf] cj:yfdf pgL cfˆgf] sdfOaf6 ;Gt'i6 /x]sf] atfpF5g\ . …snfsf/x?sf] eljio pHofnf] 5 eG5g\ .Ú, xfF:b} pgn] eg], …t/ jt{dfg rflxF k"/} cGwsf/do .Ú
kl5Nnf] ;do g]kfndf cfPsf] ljgfzsf/L e"sDkaf6 kLl8t ePsfx?sf] k'g:yf{kgfsf nflu g]kfnL snfsf/x?sf] tkm{af6 uLt, ;+uLt / xfF:oJoª\osf] ljwfaf6 l;:g'–kfgL g]kfnsf] cu|;/tfdf ;xof]u ;+sng sfo{ ug]{ tof/L eO/x]sf] pgn] hgfPsf 5g\ .     …OdfGbf/Ltfsf ;fy snfsfl/tfdf ?Hg ;s] ;kmn eOG5 .Ú, snfsfl/tf If]qdf eljio vf]Hb} u/]sf gofF snfsf/x?nfO{ ;'emfj lbFb} pgn] eg], …snfsfl/tfnfO{ km];g agfpg'x'Fb}g . km];g cfpF5 hfG5 . t/, snf ;w}F /lx/xG5 .Ú

n]v
c;f/] em/LnfO{ s[ifssf] kq
g/jxfb'/ sfsL{
lk|o em/L,
ofb cfof], ltdLnfO{ em§ ;Dem]F cfh, c;f/ kG„ glhlsb} ubf{ Pp6f syg, …cfsf;sL /fgL w/tLdf cfO otf ptf 8'nL dfof lk|tL nfO{ .Ú ;fFRr}, c;f/sf] dlxgf, 5'k'5'k' lxnf]df wfg /f]lk/xFbf ltdLnfO{ dg gk/fpg] la/n} xf]nfg\ . lxhf] cl:tdfq} ltdL xfd|f] df]xhfndf k/L a+ufnsf] vf8Laf6 bf}l8b} cfO xfd|f] v]taf/Ldf dfofn] r'Db} 5f} xf]Og / <
em/L,
ltdLnfO{ yfxf 5, d s] egf}+ / . oxfFsf xfdL u/La ls;fgx? /ftnfO{ /ft, ef]snfO{ ef]s, Kof;nfO{ Kof; gegL ltd|f] cfudg;Fu} ltd|} sfvdf nl8a'l8 v]ln/x]sf 5f}+ . v]taf/Ldf lxnfDo hLp clg lgy'?Ss leh]sf a:q;Fu} . em/L, d';'Ss d':s'/fPsf] lxdfn,  xl/of] km]6f afw]sf] kxf8, 3fu? lkmhfPsf] t/fO ltd|} a}+;sf] pTdftdf hudufPsf] ltdLnfO yfx} 5 . x'g t xfdL gfd dfq;+u ;DaGw /fVg] s[ifsx?;Fu cfˆgf] gfddf Ps kfyL hdLg 5}g / klg c;f/] /f]kfOF;+u cufnf]df sl;g gkfpbf lhGbuLsf] cg'e"ltaf6 nfvf}+ sf]if 6f9f efu] h:tf] nfU5 . wfgafnL clwofFdf /f]Kg] / lhGbuL u'hf/sf nflu Ps d'7L cGg ePklg pAhfpg] ;'gf}nf] clenf;f af]sL . em/L, ltdLnfO{ yfxf 5b} 5 lg xf]Og / < xfdLx? oL c;f/] lbgx?df v]taf/Ldf lbp;e/L ltdLnfO{ cf]9\b} d:t;Fu /f]kfFOdf Ao:t eO/x]sf 5f}+ . ;'gf}nf clenf;fx? log} v]tsf] cfnL;Fu;+u} nl8a'l8 v]Nb} /dfpF5g\ . em/L, ltd|f] cfudgdf d]/f ;fgf slnnf d'gf?kL aRrfx? /dfPsf 5g\ lsgeg] o; kfnL ;dod} ltdL cfof} / ;dod} wfgafnL nufpg kfOPsf]n] eft vfg kfOG5 eg]/ . v'zL 5g\ cfh nfnfafnfx? .
lk|o em/L,
o;f] eGof] eg]/ gdfGg' x} . t/ lsglsg d sfn], pm lav]{, Tof] uf]/] ls;fgx? ltd|f] cfudgdf hlt v'zL ePsf 5f}+, Tolt g} 8/fPsf klg 5f}+ . em/L ltdL k|Zg u/f}nL lsg < lsgeg] st} ltdL af9L af]s]/ NofO xl/of kmfF6x?nfO{ vx/df abNg] t x}gf} < st} klx/f];Fu ;Demf}tf u/L lg/k/fwLsf 3/x? aufO lbg] t x}gf}+ < st} ul/vfg] ;a{xf/f ls;fgsf] sfn ag]/ lrxfg;Fu ;Demf}tf ul/lbg] t x}gf} < em/L sbfkL To;f] gug{' n Û sbflk gug{' x} Û
em/L, ltdL etetL kf]Ng] c;f/] udL{df lztn aGg' . sfd ubf{ ub}{ lgy'?Ss kl;gfn] leh]sf] z/L/df ?dfn alg kl;gf k'l5lbg' . ;'Sg nfu]sf wfgsf af]6x?df cd[t aiff{ u/L xl/of agfO lbg' . em/L, d]/f] cg'/f]w, s;}nfO{ lk8f x'g] sd{ gug{' . s;}sf afnLgfnL ;vfk gkfg{' . s;}sf 3/ aufpg] / wg;DklQ gi6 ug]{ k|oTg gug{' clg e"sDk?lk cUGof:qaf6 89]sf] d]/f] b]znfO{ yk lk8f glbg' x} . cGtdf d]/f] Pp6f lalGt em/L, k"j{ d]rL, klZrd dxfsfnL, lxdfn, kxf8, t/fO rf/}lt/ ;s'zn /fVg] k|oTg ul//xg' n Û afFsL csf]{ kqdf .
pxL ltd|f] cfTdLo, s[ifs
n]vs  lemd]dflnsf pRr dfla b'uf{df08f}+sf k|frfo{ x'g .

h]i7 gful/s ;DaGwL Ps ljj]rgf
uf]laGbk|;fb >]i7
hLjgsf dxTjk"0f{ / phf{lzn ;do kl/jf/, ;dfh / /fi6«nfO{ ;dlk{t ul/ dl/d]6]sf pHofnf] 5g]{ AolQmg} h]i7 gful/s x'g . h]i7 gful/s clttsf] O{ltxfF; x'g eg] ;dfhsf] hLljt b:tfj]h x'g . plgx?nfO{ ;dfhsf] bk{0f klg eGg ;lsG5 . ;fy} ;dfhsf] cd"No lglw klg x'g . plgx?nfO{ Ho"Fbf] b]pbf eGbf klg cTo'QL gx'g ;S5 .
cfhsf] ablnFbf] kl/l:yltdf clwsf+z h]i7   gful/sx?n] laleGg k|sf/sf] lx+;faf6 k|tfl8t x'g k/]sf] s'/f gsf{g ;lsGg . o;} s'/fnfO{ dgg\ ub}{ ;+o'Qm /fi6« ;+3n] dxf;lGw kfl/t gu/]sf] ePklg ;g !($* df dfgjclwsf/sf] laZjAofkL 3f]if0ff kq     hf/L ubf{ d'ne't ?kdf $ cf]6f l;4fGt c+ufn]sf] kfO{G5 . :jtGqtf, ;dfgtf, e]befj /lxt / eft[Tj nfO{ laz]if Wofg lbPsf] 5 . o;} s'/fnfO{ ;dfj]z ub}{ ;+o'Qm /fi6« ;+3n] kfl/t u/]sf] gful/s tyf /fhgLls clwsf/ ;DjlGw cGt/fli6«o k|lt1fkqnfO{ g]kfn      ;/sf/n] ;g !((! dO{ !$ tfl/v cyf{t @)$* ;fndf lagf ;t{ cg'jf]bg u/]sf] 5 .
xfd|f] b]zsf] k'jL{o ;F:s[lt tyf bz{g cg';f/ ædft[ b]jf] ej, lkt[ b]jf] ejÆ eGg] d'n gLlt Pj+ l;4fGt ckgfPsf] blvG5 . xfd|f] b]z g]kfnn] ^) aif{ pd]/ k'u]sf AolQmx?nfO{ h]i7 gful/s / &) aif{ k'/f ePsf] AolQmnfO{ al/i7 h]i7 gful/ssf] dfGotf lbPsf] 5 .
/fHon] jfnaflnsf, ckfË, czQm, blnt / dlxnfx?sf nflu s]xL cfjZos Aoj:yf u/]sf] ePklg h]i7 gful/ssf nflu plrt sfg'g / ;'lawfsf] Aoj:yf gu/L gfddfqsf] dfl;s ? %)). a[4 eQf / aflif{s ? @))). :jf:Yo pkrf/sf] dfq Aoj:yf ul/Psf]   5 .
o;af6 /fHo h]i7 gful/sx?k|lt pbfl;g /x]sf] k'i7L x'G5 . xfn cfP/ h]i7 gful/ssf] xs, lxt, ;+/If0f / ;Dj4{g ug{ s]Gb|df /fli6«o h]i7 gful/s dxf;+3 :yfkgf eO{ sfo{ ub}{ cfPsf] 5 . lhNnfdf h]i7 gful/s sNof0f ;ldlt u7g ePsf] 5 . h]i7 gful/snfO{ # k|sf/n] alu{s/0f ul/Psf] 5 . c;fxo h]i7 gful/s, czQm h]i7 gful/s / Psn h]i7 gful/s /x]sf 5g .
dflg; lzz', afNosfn, lszf]/ tGGf]/L x'Fb} a[4 cj:yfdf k'Ub5 . a[4 ePkl5 zlQm x/fpg], cfFvf sdhf]/ x'g] sfg sd ;'Gg], bfFtsf tfFlt emg]{ cflb zf/Ll/s sdhf]/L x'g] ub{5g . cGtdf h]i7 gful/ssf] :jf:Yosf nflu ;DjlGwt kl/jf/n] Wofg lbg h?/L 5 . elgG5 /fd|f] :jf:Yo pd]/sf] aif{nfO{ hLaGttf k|bfg ub{5 . t/ 3/kl/jf/, ;dfh, O{:6ldq, 5/l5d]saf6 x]osf] b[li6n] x]/L s]xL g s]xL lx+;f ePsf] b]lvG5 .
o; laifonfO{ /fHon] b[li6sf]0f ul/ h]i7 gful/ssf nflu vfglkg, ;'/Iff / ;+/If0fsf nfuL plrt sfg'gL Aoj:yf ul/g' k5{ . p;af6 pxfFx?n] hLagsf] pQ/fw{df ;'vdo hLag Aoltt ug]{ Aoj:yf xf]; . xfdLn] s] s'/f la;{g' x'Fb}g ls h]i7 gful/s cd'No uxgf x'g elgG5 .
o:tf] x'Fbfx'Fb} klg h]i7 gful/sx? / kl/jf/x? lar dbe]b e}/x]sf] kfO{G5 . dte]b x'g'sf] d'Vo sf/0f lgDg k|sf/ b]lvG5g . a[4fa:yfsf] sf/0f, Psn x'g'sf sf/0f, cGt/ k':tfdf b'/L ePsf sf/0f, zf/Ll/s ca:yf sdhf]/ x'g', dfgl;s cj:yf l7s gePsf sf/0f, lb3{ /f]uL x'g' nufotsf sf/0fx? kb{5g . h]i7 gful/sx? klg …cfkm\g} uf]?sf] af¥x} 6SsfÚ dfgL cfkm\gf] s'/fdf cl8s /xg] u/]sfn] cfkm'nfO{ ;dofcg';f/ kl/a{tg ug{ g;Sbf ;a} eGbf 7'nf] ;d:of ;[hgf x'g] u/]sf] 5 .
t/ cfh xfd|f] b]z g]kfndf k|ltaif{ ! nfv h]i7 gful/s x'g] u/]sf 5g . o;sf] d'Vo sf/0f eg]sf] vfglkgdf ;'wf/, cf}iflw pkrf/sf] /fd|f] k|aGw, s'ntx?sf] Tofu h:t} w'd|fkg dWokfg gug'{ d'Vo sf/0f x'g . o;/L Psftkm{ h]i7 gful/sn] lb3{ hLjg k|fKt u/]sf] cj:yf 5 .
h]i7 gful/sx? k|lt =/fHo dfq} pbfl;g ePsf] 5}g . ;dfhsf o'jf tyf k|f}8x?k|lt pbflzg 5g . plgx?af6 klg cfkm' slxn] h]i7 gful/s x'g] xf]O{g eGg] h;/L s'/} g;'Gg], pk]Iff ug]{ l:ylt laBdfg 5 . a[4 cfdf a'jfsf] ;DklQ x8k]/ cfdfa'jfnfO{ a[4f cf>ddf k7fpg] j]jf:tf ug]{ s'/f] t 5b}5  . ;dfhdf h]i7 gful/ssf] pkl:ylt nHhfhgs ;DemLOG5 .
h]i7 gful/s x'g' cfkm}df s'g} ck/fw xf]O{g . of] t s'Dxfn]sf] rqm em}F rln/xg] hLjg k|lqmof xf] . h]i7 gful/s s]xL jf]Ng] lalQs} …plxn]sf] s'/f v'O{n]Ú eGg] hjfkm t'?Gt cfpF5 . To; k|sf/sf Aoaxf/ u/]/ cfkm'nfO{ klg To;} k|sf/sf] Aoaxf/ lglDTofpb} 5' eGg] s'/f la;{g' x'Gg . h] /f]Kof] Tolx kfpg] s'/f lglZrt 5 . cToGt cfbz{ kl/jf/ agfpg] k|of; u/f}F . cfkm\gf] Ifdtf cg';f/ h]i7 gful/s cfdf a'jfsf] ;Ddfg tyf x]/rfx u/f}F . cfkm\gf] efjL hLjg ;'vdo t'NofpF .
n]vs h]i7 gful/s lhNnf ;+3sf cWoIf x'g .

df]km;n kqsfl/tf
d"Nof+sg u/]/ dfq} nfO;]G; lbg] Joj:yf Nofpg'k5{
s]zj /fgf -sfo{sf/L ;Dkfbs_
ld;g 6'8] b}lgs, afFs]
tkfO+{sf] k'/f kl/ro kfpF g <
— d s]zj /fgf . 3/ d]/f] afFs] lr;fkfgL . xfn d ld;g 6'8] b}lgssf] sfo{sf/L ;Dkfbssf] ?kdf sfd ul//x]sf] 5' .
tkfO{n] lsg kqsfl/tf k]zf /f]Hg' eof] <
— d}n] kqsfl/tf k]zf /f]Hg'sf] vf; sf/0f eg] 5}g . t/, ha d}n] kqsfl/tf k]zfdf hf]lvd x'G5 / ljs[ltx?sf] kbf{kmf; u5{ eGg] yfxf kfPF, To;kl5 eg] of] k]zfk|lt ?rL hfu]sf] xf] . ;fy} s'g} klg d'n'sdf hgtf g} ;jf]{k/L x'G5g\ . hgtfn] rfXof] eg] h] klg x'G5 . To;dfly hgtfsf] k|ltlglwTj ug]{ k]zf g} kqsfl/tf ePkl5 d}n] of] k]zf /f]h]sf] x'F .
kqsf/ eP/ df]km;ndf sfd ug{ t lgs} ;d:of 5 eG5g lg Û slQsf] dx;'; ug'{ ePsf] 5 <
— xf], df]km;ndf ;d:of eg] lgs} 5 . oxfF ;|f]t, ;fwgsf] cefj, /fhg}lts babaf, ;'/Iff nufot ;d:ofx? /x]sf 5g\ . cem egf}+ kqsf/sf nflu d'Vo ;d:of eg]sf] t kfl/>lds gkfpg' xf] . kfl/>lds eg]sf] ;do / eg]sf] hlQs} kfpFb}gg\ .
slt ;do eof] o; k]zfdf nfu]sf] <
— d}n] @)^& ;fnaf6 kqsfl/tf z'? u/]sf] x'F .
s:tf] vfnsf] kqsfl/tf ug{ ?rfpg' x'G5 <
— dnfO{ h'g;'s} la6df klg sfd ug{ dgk5{ . t/, ljz]iftM d]/f] ?rL ck/fw la6df 5 . 
df]km;n} ePklg afFs] h:tf] Jo:t Pj+ lasl;t lhNnfjf6 kqsfl/tf ub}{ x'g'x'G5, slQsf] sdfO{ x'G5 <
— sdfO{sf] s'/f ug'{x'G5 eg] d}n] k]zf eGbf klg dfG5] sdfPsf] 5' . afFs] lhNnfsf x/]s If]qsf dfG5]x?;Fu d]/f] kx'Fr 5 . of] ;a} kqsfl/tfn] ubf{ ;Dej ePsf] xf] . To;}n] sdfO{ oltptL x'G5 eGbf klg d]/f] kfl/>ldsaf6 d ;Gt'i6 5' .
kqsfl/tf k]zfdf nfu]/ s] s] ;d:of ef]Ug' kbf]{ /x]5 <
— ;d:ofsf] s'/f ug]{ xf] eg] gofF lkF9LnfO{ s] eG5' eg] kqsfl/tf k]zfdf gcfpFbf g} /fd|f] . kqsfl/tf k]zf cfkm}df …l/:sLÚ k]zf xf] . o;df ;d:of gx'g] s'/} ePg . To;}n] ;d:ofnfO{ y]Ug ;Sg'k5{ .
df]km;nsf kqsf/x?sf ;d:ofx? s] s] x'g h:tf] nfU5 tkfO{nfO{ <
— df]km;nsf kqsf/x?sf ;d:of t lgs} 5g\ . df]km;nsf kqsf/x? d/Ld]6L sfd u5{g\ t/klg kfl/>lds eg] hlQsf] kfpFb}gg\ . d'Vo ;d:of t oxL xf] . cGo ;d:of w]/} 5g\  . df]km;nsf kqsf/nfO{ sfd ug{ lgs} cK7\of/f] 5 .
tkfO{ sfo{/t ld;g 6'8] b}lgs slQsf] rln/x]sf] 5 <
— ld;g 6'8] b}lgs afFs] lhNnfs} u'0f:t/Lo / ljZj;gLo klqsfdWo] Ps xf] . o;n] clxn] $ j6f lhNnfdf cfkm\gf If]q lj:tf/ ul/;s]sf] 5 . afFs] nufot alb{of, bfË / ;'v]{tdf cfkm\gf] If]q lj:tf/ u/]sf] 5 . $ j6f lhNnfdf hfg] afFs]sf] klxnf] klqsf xf] ld;g 6'8] .
df]km;nsf ;~rf/dfWod / ;~rf/sdL{sf] kL8f p:tfp:t} xf] ls km/s 5g h:tf] nfU5 tkfO{nfO{ <
— xf], df]km;nsf ;~rf/dfWodsf] kL8f klg p:t} 5 . lsgeg] ;~rf/dfWod rNg] eg]sf] g} lj1fkgn] xf] . sltko df]km;nsf Jofkf/LnfO{ ;~rf/dfWoddf lj1fkg ug'{k5{ eGg] s'/f g} yfxf 5}g . cem d s] eG5' eGg] xfdLn] a'emfpg ;s]sf 5}gf}+ . lj1fkg klg nufgL xf], lj1fkg u/L Jofkf/ Joj;fo a9fpg'k5{ eGg] s'/f g} xfdLn] l;sfpg ;s]sf 5}gf}+ . otf lj1fkg gcfpFbf df]km;nsf ;~rf/dfWodx? aGb x'g] cj:yfdf k'U5g\ . sltko aGb klg ePsf 5g\ . o:tf] cj:yfdf df]km;nsf ;~rf/sdL{n] kfl/>lds kfpg] s'/f klg ePg . To;}n] d t s] b]V5' eg] df]km;nsf ;~rf/dfWod / ;~rf/sdL{ kL8f p:t} p:t} x'g\ .
oL ;d:ofx?sf] ;dfwfg ug{ ;/sf/n] s:tf sfo{qmdx? Nofpg' knf{ <
— /fHon] Pp6f :ki6 gLlt agfpg'k5{ . ;~rf/dfWodsf] nfO;]G; lbFbf jf btf{ ubf{ ;~rf/ pBdLsf] x}l;ot x]/]/ dfq} nfO;]G; lbg] jf btf{ ug]{ ug'{k5{ . ;~rf/pBdLn] ;~rf/;+:yf rnfpg ;S5 ls ;Sb}g To;sf] d"Nof+sg u/]/ dfq} nfO;]G; lbg] Joj:yf Nofpg'k5{ . ta dfq oL ;d:ofx?sf] ;dfwfg x'g ;S5 .
lo ;d:ofx? ;dfwfg ug{ kqsf/ dxf;+3sf] e'ldsf s:tf] kfpg'eof] <
— g]kfn kqsf/ dxf;+3n] klg gu/]sf] eg] xf]Og . ;~rf/sdL{x?sf] kL8fdf ;fy lbg] sfd u/]sf] 5 . t/, dxf;+3n] h;/L o:tf d'2f p7fpg'kg]{ To;/L gp7fPsf] kfOPsf] 5 . sltko dxf;+3s} kbflwsf/L o:tf 5g\ h;n] ;~rf/;+:yfaf6 eg]hlQs} / ;dodf kfl/>lds g} kfpFb}gg\ . clg pgLx?n] s;/L ;zQm ?kdf cfjfh p7fpg ;Snfg <
df]km;ndf sfd ug]{ ;~rf/sdL{x?sf] xs lxtsf nflu kqsf/x?sf a}rfl/s ;+u7gx?sf] e'ldsf s:tf] kfpg' ePsf] 5 <
— of] j}rfl/s ;+u7g eg]sf] dxf;+3sf] r'gfj n8\gsf nflu dfq} agfOPsf h:tf 5g\ . r'gfjsf a]nf dfq} ;lqmo x'g] cGo a]nf eg] lg:s[o x'G5g\ . kqsf/x?sf] 5ftf ;+u7gn] t ;~rf/sdL{sf s'/fx?nfO{ ;zQm ?kdf p7fpg ;Sb}g eg]  j}rfl/s ;+u7gx?sf] t s] s'/f ug'{ <
tkfOs+f] ljrf/df kqsfl/tf s] xf] <
— d]/f] ljrf/df kqsfl/tf Pp6f snf xf] . h;n] ;dfhnfO{ ;xL 9+uaf6 kl/jt{g ug{ dxTjk"0f{ e"ldsf v]Nb5 .
clxn] kqsfl/tf If]q jb\gfldt x'Fb}5, kqsfl/tf If]qd} nfu]sf sltko JolQmx?n] ;dfrf/sf laifodf df]n df]nfO{ ug]{, cg}lts sfdx? ug]{    u/]sf] cf/f]k nfUg yfn]sf] 5, afFs]sf] cj:yf s:tf] kfpg' eof] <
— xfdLn] x]g]{ rGb|df slt ;'Gb/ 5 . cflv/ To;df klg t bfu 5 . To:t}   kqsfl/tf klg ax't ;'Gb/ 5 . To;df klg sltko lkt kqsfl/tf ug]{ bfusf ?kdf /x]sf 5g\ . afFs]sf] dfq} xf]Og of] b]z}e/Lsf]  ;d:of xf] . To;nfO{ lg?T;flxt ug{tkm{ nfUg' g} a'l4dtfk"0f{ sfo{ x'G5 .
tkfO{ slQsf] nfUg' efÚ5 o:tf s'/fx?df <
— xfxfxf . jfO{Xoft k|Zg . o:tf s'/fdf nfu]sf] dfG5]nfO{ tkfO{n] o:tf] k|Zg ;f]Wg'eof] eg] p;n] l;w} OGsf/ ul/lbG5 . d]/f] ;Gbe{df eGg'kbf{ d kqsfl/tfaf6} ;dfh kl/jt{g u5'{ eg]/ lxF8]sf] dfG5], d}n] g} o:tf sfo{x? ug{ nfu] eg] s;n] ljZjf; ug]{ . To;}n] o:tf s'/fx?af6 d dfq} xf]Og ;a} 6f9f /xg'k5{ . gq  kqsfl/tf If]q lgs} ab\gfd x'g]5 . kqsfl/tfnfO{ hf]ufO{/fVg To:tf lkt         kqsfl/tf ug]{ JolQmx?nfO{ lg?T;flxt ug'{k5{ .
yf]/} k|;+u df]8f}+, ;+lawfg;efn] df3 * ut]leq} gofF ;+lawfg hf/L ug]{ elgPsf] lyof] t/ ePg, s:sf] bf]if b]Vg'x'G5 <
— o;df ;a} /fhgLlts bnsf] bf]if b]V5' d . cf–cfkm\gf] Ph]08faf6 kl5 x6\g dfg]gg\ . To;}n] df3 * df ;+ljwfg hf/L ePg . clxn] !^ a'Fb} ;Demf}tf eg] u/]sf 5g\ . ;+ljwfgsf] d:of}bf klg tof/ x'g] qmddf 5 . cfzf u/f}+ b]zn] gofF ;+ljwfg rfF8} kfcf];\ . 
tkfO{sf] ljrf/df slxn];Dd aG5 xf]nf gofF ;+ljwfg <
— b]z agfpg] g]tfx? t …sGkm\o'hÚ 5g\ . d}n] o;af/]df s;/L eljiojf0fL ug'{ < ck]Iff u/f}+ ;+ljwfg rfF8} agf];\ / b]zn] lgsf; kfcf];\ .
gofF ;+ljwfgdf ;~rf/ If]qsf nflu s] Joj:yf ug'{ knf{ <
— gofF ;+ljwfgdf ;~rf/sdL{sf xs clwsf/ ;'lglZrt x'g'k5{ . ;~rf/ If]qsf] :jtGqsf] clwsf/ ;'lglZrt /fVg'k5{ . ;~rf/ If]qnfO{ c+s'z nufpg] vfnsf Joj:yf ul/g'x'Fb}g . :jtGq ?kdf kqsfl/tf ug]{ jftfj/0f l;h{gf x'g] vfnsf] Joj:yf ul/g'kb{5 .
cGTodf s]xL eGg dg nfu]sf] 5 <
— g]kf]lnog af]gfkf6{n] eg]sf lyP …rf/ lj/f]wL kqklqsf rf/xhf/ ;+uLgeGbf 8/nfUbf] x'G5 .Ú To;}n] kqsfl/tf k]zfnfO{ ab\gfd gu/fcf}+ . olb kqsfl/tf klg ab\gfd x'Fb} uof] / dfG5]n] ljZjf; ug{ 5f8] eg] To;kl5sf] xfnt ;f]Rg nfos x'Fb}g . To;}n] d To:tf lkt kqsfl/tf ug]{ JolQmx?nfO{ d s] eG5' eg] tkfO{x? cfh}af6 kqsfl/tf 5f]8\lbg'xf];\ . kqsfl/tfsf] ab\gfd gu/fOlbg'xf];\ .

nf]s;]jf tof/Lsf nflu pkof]uL
s]xL dxTjk'0f{ hfgsf/L -a:t'ut k|Zgx?_
!= g]kfndf k|ltlglw;efsf] :yfkgf slxn] eof] <
— hgcfGbf]ng @)^@÷)^# kl5 ldlt @)^# ;fn a}zfv !! ut] .
@= P]ltxfl;s k|ltlglw;efsf] 3f]if0ff kq @)^# k|ltlglw;efn] slxn] hf/L u¥of] <
— @)^# ;fn h]7 $ ut]
#= g]kfndf /fhtGqsf] lalwjt\ ?kdf cGTo slxn] eof] <
— @)^% ;fn h]7 !% ut]
$= ;+lawfg;ef @)&) sf] lgjf{rgdf k|To]Iftkm{ #^& dlxnf pDd]bjf/ lgjf{rgdf ;xeflu /x]sf]df slt pDd]bjf/ lahoL ePsf lyP <
— !) hgf
%= g]kfnnfO{ !$ c~rn &% lhNnfdf slxn] laefhg ul/of] <
— @)!* ;fn a}zfv ! ut]
^= g]kfnnfO{ rf/ lasf; If]qdf slxn] laefhg ul/of] <
— @)@( ;fn c;f/ !# ut]
&= g]kfndf ;'b"/klZrdf~rn lasf; If]q slxn] yk u/L kfFr lasf; If]q jgfO{of] <
— @)#& ;fn c;f]h @^ ut]
*= blIf0fL ;'8fgnfO{ gofF :jtGq /fi6«sf] ?kdf slxn] 3f]if0ff ul/of] <
— ;g @)!! h'nfO{ ( tf/]v
(= ;+o'Qm /fi6« ;+3sf] !(# cf}+ ;b:o /fi6« s'g xf] <
— blIf0fL ;'8fg
!)= lnljofnL tfgfzfx k"j{ zf;s sg]{n dpDd/ u2fkmLsf] d[To' slxn] eof] <
— ;g @)!! cS6f]j/ @) tfl/v
!!= cfO{Pncf] dxf;GwL !&& s] ;+u ;DjlGwt 5 <
— 3/]n' >ldssf] ;Ddfg / klxrfg
!@= ;g @)!$ d] ! sf lbg dgfO{Psf] >lds lbj; sltcf}+ xf] <
— !@% cf}+
!#= "BRICS" s] ;+u ;DjlGwt 5 <
— laZjsf gofF / pbfpbf cfly{s /fi6«x? j|flhn, /l;of, ef/t, lrg / blIf0f clk|msfsf] ;d"x .
!$= g]kfnnfO{ rf/ j0f{ 5lQ; hftdf s:n] laefhg u/]sf x'g <
— hol:ylt dNn
!%= g]kfndf slt hfthfltnfO{ cflbjf;L–hghftLsf] ;"lrdf ;d]l6Psf] 5 <
— %(
!^= cflbjf;L–hghftLsf] ;"lr cg';f/ lxdfnL If]qdf !(, kxf8L If]qdf @# / lelq dw]zdf ;ft hghftL /x]sf 5g eg] t/fO{ If]qdf slt hghftLx? 5g <
— !)
!&= hftLo lx;fjn] g]kfn s:tf] /fHo xf] <
— jx'hftLo
!*= g]kfndf 5'jf5't k|yfsf] cGTo ug]{ klxnf] sfg'gL b:tfj]h s'g xf] <
— d'n'sL P]g @)@)
!(= k|To]s jif{ laZj /]l8of] lbj; slxn] dgfO{G5 <
— cS6f]j/ %
@)= xfn;Ddsf] P;Pn;L k/LIffsf] glthf cg';f/ ;j}eGbf a9L -^*=$&_ k|lt;t laBfyL{ pQL0f{ slxn] ePsf lyP <
— @)^% ;fndf
@!= cd]l/sL ;dfrf/ ;+:yf s]jn Go'h g]6js{ -CNN_ n] lx/f] @)!@ jf6 s:nfO{ ;Ddfg u/]sf] lyof} <
— k'ikf j:g]t
@@= k'ikf a:g]t sltcf}+ CNN lx/f] x'g <
— 5}6f}+
@#= k'ikf a:g]t CNN lx/f] @)!@ jf6 slxn] ;Ddflgt ePls lyO{g <
— ;g @)!@ l8l;Dj/ #
@$= a]nfotsf] O{ltxf;df Psdfq dlxnf k|wfgdGqL ædfu{/]6 Yofr/Æ laZje/ s'g gfdn] kl/lrt 5g <
— cfO{/g n]8L
@%= hLpbf zxLb eg]/ lrlgg] al/i7 /fhgLlt1 /fdx/L zdf{sf] lgwg slxn] eof] <
— @)%( c;f]h @$
@^= laZjsf] hg;+Vof slxn] & cj{ k'u]sf] xf] <
— ;g @)!! cS6f]j/ #! sf lbg
>f]t ;+sns M /fd lai6

;flxTo÷;[hgf
nfrf/ gf/L cl:dtf
cfdfsf] k|;j lk8f;+u}
w/tLdf /fv]sf] klxnf] kflxnf;+u}
tf]t] af]nLsf] klxnf] zAb;+u}
of egf}+ hGd glnb}
oL kfv08L dfG5]x?n] yfk]sf] hfndf
v'q'Ss em/]sf] d]/f]
nfrf/ gf/L cl:dtf

hGd pg} gf/Lsf]
hGdfOg pg} gf/Ln]
clg x'sf{of] a9fof]
slyt ;fdflhs aGwgn]
clg lbdfudf df]x/ nufOlbof]
t]/f] hLjg s]jn
k'?ifsf] xftsf] v]n elg
clg n'?Ss k'?ifsf] aGwgleq
u'lD;Psf] d]/f]
nfrf/ gf/L cl:dtf

slxn] afpsf] gfddf
slxn] bfh' efOsf] gfddf
t slxn] nf]Ug]sf]
pg}sf] hLjgleq l;ldt eP/
pg}sf] OR5fleq s'l07t eP/
e|'0fb]lv g} ue{af6 emg{ gkfP/
dlxgf gk'Ub}
t'lxPsf] d]/f]
nfrf/ gf/L cl:dtf

sfg'gsf kfgfel/ n]lvP klg
cvaf/sf leQfx? kf]ltPklg
cIf/ ag]/ sf]l/Pklg
s]jn
s]jn Pp6f 3/sf],
s'gfaf6
Pp6f dfG5]sf],
lk+h8f leqaf6,
xhf/f}+ OR5fx?nfO{ bfuaQL lbb},
lrTsf/ ul//x]sf]
laa; d]/f]
nfrf/ gf/L cl:dtf
-s[kof cl:dtfnfO{ s]jn of}lgs ?kdf dfq hf]8]/ gx]/Llbg' xf]nf _                                  
lg? l;jfsf]6L
bf]nvf
uhn
kIfkftL O{Zj/sf] rfn l7s 5}g
ToxL eP/ t d]/f] xfn l7s 5}g
a]bgfdf w/w/L /f]O{ km'6\g vf]H5'
gogleq km]jf clg /f/f tfn l7s 5}g
hGd lbg] eP/ t dfg]{ klg eof] O{Zj/
ao;d} dfl/ nUg] Tof] sfn l7s 5}g
;'?jfltd} dxflaklQ ef]Ug' k¥of]
of] t'R5 kfkL jxQ/ ;fn l7s 5}g
vf6f] a;]sf 3fp aNemfpg uhn sf]5{
elg g ;fyL of] s+ufn l7s 5}g
u0f]z c>'wf/f
af/kf6f–(, 8f]6L

;"rgf÷;Gb]z÷la1fkg
g]kfn ;/sf/
;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfno
lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{no, 8f]6L
lznjGbL b/efp kq cfJxfg
   bf];|f] k6s k|sflzt ldlt @)&@÷#÷!% ut]
:yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] kl/R5]b ^ lgod !^& df Joj:yf eP adf]lhd :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL -t]>|f] ;+zf]wg ;lxt_ @)%^ sf] cg';"rL @# lgod @)& / !( cf}+ lhNnf kl/ifbaf6 kfl/t ePsf b//]6 sfod x'g] u/L o; lhNnf ljsf; ;ldltsf] If]qflwsf/ leq kg]{ ljleGg lgDg cg';f/sf cfo lzif{sx?df cf=j=@)&@.)&# jif{ ! -Ps_ sf nflu  ldlt @)&@.@.!( ut] k|yd k6s ;"rgf k|sfzg ul/Psf]df tkl;n addf]lhdsf cfo lzif{sx?df Ps klg l;njGbL b/efp kq kg{ gcfPsf]n] k"gM bf];|f] k6s & -;ft_ lbg] ;"rgf k|sf;g ug'{ kg]{ eO{ lgDg adf]lhd l;njGbL b/efp kq a9fa9af6 7]Ssf aGbf]j:t ug{' kg]{ ePsf]n] k"j{ ;"rgfs} ;]jf zt{sf] clwgdf /xg] u/L l;njGbL b/efp kq k]z ug{ x'g O{R5's ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf] nflu of] & -;ft_ lbg]  ;"rgf k|sflzt ul/Psf] 5 . ;fy} lj:t[t hfgsf/Lsf nflu cl3Nnf] ;"rgf tyf o; sfof{nosf] /fh:j zfvfdf ;Dks{ /fVg x'g ;d]t hfgsf/L u/fO{G5 .

lhNnf :jf:Yo sfof{no 8f]6Lsf] cg'/f]w 
uld{ofd;+u} emf8fkvfnf /f]usf] k|sf]k b]lvg ;Sg] ePsf]n] of] /f]ujf6 jRg / jrfpg lgDg pkfox? ckgfpg x'g ;j}df cg'/f]w 5 .
!_ vfgf vfg' cl3, lb;f ul/;s]kl5, kmf]x/d}nf 5f]Pkl5, jRrfsf] lb;f wf]Pkl5 ;fj'g kfgLn] /fd|/L xft w'g] u/f}+ .
@_ vfgf ksfpg', k:sg', vfg' / v'jfpg' cl3 ;fj'g kfgLn] xft w'g] u/f}+ .
#_ vfg]]kfgL pdfn]/ dfq lkpg] u/f}+ .
$_ rkL{df dfq lbzfF lk;fj ug]{ u/f}+ .
%_ vfg] kfgLsf] d'xfg ;kmf /fvf}+ .
^_ emf8fkvfnf ;'? e}xfn]df t'?Gt} k'gh{nLo emf]n vfg ;'? u/f}+ / glhssf] :jf:Yo ;+:yfdf :jf:Yo k/LIf0f u/L pkrf/ u/f}+ . ;fy} @ dlxgf b]lv % jif{ d'lgsf jfnjflnsfx?nfO{ k'gh{nLo emf]n;+u} :jf:YosdL{ tyf dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsfsf] ;Nnfx cg';f/ lh+s rlSs klg v'jfcf}+ .
&_ emf8fkvfnf x'Fbf ;fljs em} vfg]s'/f vfcf}+ / v''jfcf}+ .
lhNnf :jf:Yo sfof{no, 8f]6L

lzIfs cfjZostf ;DjlGw ;"rgf
k|yd k6s k|sflzt ldlt M– @)&@÷)#÷!)
  8f]6L lhNnf lbkfon l;nu9L gu/kflnsf–@ l;nu9Ldf /x]sf] o; >L kBd klAns  d'QmL gf/fo0f pRr dfWoflds laBfnodf  tklzn cg';f/sf] l/Qm kbdf v'nf k|ltof]lutfåf/f kbk'lt{ ug'{ kg]{ ePsf]n] of]Uotf k'u]sf O{R5's g]kfnLx?jf6 of] ;"rgf k|sfl;t ePsf] ldltn] !% lbgleq b/vf:t cfAxfg ul/G5 .
tkl;n
la1fkg g+= )#÷)&!÷)&@,
kb M– lzIfs
tx M–  df=la=
laifo M cy{zf:q
;+Vof M– ! hgf
b/jlGb M–  c:yfoL -s/f/_
z}lIfs of]Uotf M– cy{zf:q d'n laifo lnO{ la P8\ jf ;f] ;/x
pd]/ M– !* jif{ k'/f eO{ $) ggf3]sf]
cj]bg b:t'/ M– ?= !,)))÷–
b/vf:t a'emfpg] clGtd ldlt M– @)&@÷)#÷@$
;Dks{ ldlt M @)&@÷)#÷@% ut]
k/LIff ldlt M lhNnf lzIff sfof{non] tf]s] cg';f/ .
kl/Iffsf] lsl;d M–  lnlvt, cGtjf{tf / k|of]ufTds
cfaZos sfuhft M– g]kfnL gful/stfsf] k|ltlnlk @ k|lt, z}lIfs of]Uotfsf k|df0f kqx? @ k|lt, tflnd k|fKt eP ;f]sf] k|df0fkq k|ltlnlk, x:tlnlvt lgj]bg .
gf]6 M– :yfgLo, blnt, ckfË tyf k5f8L kf/]sf] ju{sf] dlxnfnfO{ laz]if k|fyldstf lbO{g] 5 . Dofb gf3L tyf l/t gk'uL cfPsf] lgj]bgdf s'g} sf/jfxL x'g] 5}g .

8f]6Lsf] klxrfg
k"0f{ ;/;kmfO{ xfd|f] cleofg
zf}rfno lsg k|of]u ug]{ <
¨ aftfj/0f ;/;kmfO{ /fvg
¨ 3/ j/k/ ;/;kmfO{ /fVg
¨ emf8fkvfnfhGo /f]ux?jf6 jRg
¨ uf]Ko ?kdf lbFzf lk;fj ug{
¨ afx\o lx+;|s hLjhGt'jf6 ;'/lIft /xg
¨ JolQmut, kl/jf/ Pj+ ;dfhs} ;/;kmfO{sf nflu
¨ dfgjLo ;Eotfsf] kl/ro lbgsf nflu
¨ ;dosf] jrtsf nflu
;'b"/klZrdf~rn If]qLo cg'udg tyf ;'kl/j]If0f sfof{no /fhk'/ 8f]6L

cfkm\g} ;"rgf
o; laDa ;fKtflxsdf z'esfdgf, la1fkg, ;Gb]z k|sfzg u/fpg' ePsf ;Dk"0f{ la1fkgbftf lgsfo tyf JolQmx?nfO{ lan cg';f/sf] /sd e'QmfgL ul/ ;xof]u ul/lbg xflb{s cg'/f]w ul/G5 . cfly{s jif{sf] ;dfKtLsf] r/0fdf xfdL n]vf k/LIf0fsf]  tof/Ldf /x]sf] Joxf]/f cg'/f]w 5 . ;+=

dfnkf]t sfof{no 8f]6Lsf] xsbfjL ;DjlGw #% lbg] ;fj{hlgs ;"rgf
k|yd k6s ;"rgf k|sflzt ldlt M @)&@÷#÷!!
       8f]6L skNn]sL uf=lj=;=j8f g+=% l:yt ls=g+=@!@, #!(, #@@,  ##&, #%*, #&!, #*(, $)), $@!, $@@, $@^, $@(, $#( / $$^, P]= e"ld/fhdf08f}+ uf=lj=;=j8f g+=% l:yt ls=g+=&(,** / (^ sf] hUuf g/ jxfb'/ dNnsf] 5f]/f O{Gb| jxfb'/ dNnsf] gfpFdf gfkgS;f e} >]:tf k'hf{ sfod ePsf]df O{Gb| jxfb'/ dNnsf] ldlt M @)^$÷!@÷!% df d[To' e};s]sf], lghsf] ltgj6L klTg efufb]lj dNn,   ;/:jtLb]lj dNn / v08L dNn dfq ePsf]df v08L dNnsf] ldlt M @)^&÷%÷!% df d[To' e};s]sf] / lghjf6 ;Gtfg 5f]/f5f]/L sf]xL s]xL ge} ck'tfnL k/]sf]n] d[ts hUufwlg O{Gb| jxfb'/ dNnsf] z]ifkl5sf] xsbf/ klTg efufb]lj dNn / ;/:jtLb]lj dNn dfq ePsL x'Fbf d[tssf] gfpFsf] 8f]6L skNn]sL uf=lj=;=j8f g+= % l:yt ls=g+= ls=g+=@!@, #!(, #@@,  ##&, #%*, #&!, #*(, $)), $@!, $@@, $@^, $@(, $#(, $$^, P]= e"ld/fhdf08f}+ uf=lj=;=j8f g+=% l:yt ls=g+=&(, ** / (^ sf] hUuf xfd|f] gfpFdf ;+o'Qm gfd;f/L u/L kfpF elg skNn]sL uf=lj=;=sfof{no 8f]6L sf] r=g+=#$^ ldlt M )&@÷#÷^ sf] / e"ld/fhdf08f}+ uf=lj=;= sfof{no 8f]6Lsf] r=g+=!*! ldlt M@)&@÷#÷( sf] ls6fgL l;kmfl/;, d[tssf] gfdsf] h=w=k|=k'hf{, d[To' btf{ k|df0fkq, gftf k|dfl0ft, g]kfnL gf=k|=k, dfnkf]t a'emfPsf] /l;b cfbL k|df0fx? ;fy} /fvL] d[ts O{Gb| jxfb'/ dNnsf] klTg efufb]lj dNn / ;/:jtLb]lj dNnn] o; sfof{nodf lgj]bg lbg'ePsf]n] pQm hUuf ;DjGwdf s'g} s;}sf] xsbfjL k'Ug] eP jf gfd;f/L ug{ gkg]{ s'g} sf/0f eP of] ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] af6fsf Dofb afx]s #% -k}lt;_ lbgleq cfkm";Fu ePsf ;Ssn k|df0f ;fy sfof{nodf ph'/ bfjL ug{ cfpg' xf]nf cGoyf Dofbleq s'g} s;}n] ph'/L bfjL gu/] lgodfg';f/ e} hfg] Joxf]/f o;} ;"rgfåf/f hfgsf/L u/fO{G5 . 

xflb{s >4f~hnL
8f]6L lhNnf ltvfQ/ ufla; j8f g+= & df}8fsf z+s/ jf]u6Lsf] oxL c;f/ ( ut] #@ aif{sf] cNkfo'd} ef/tdf c;fdlos lgwg ePsfn] d[tsk|lt efjk"0f{ >4f~hnL ck{0f ub{5f}+ . ;fy} o; b'Mvb 38Ldf xfdLk|lt ;xfg'e'lt Pj+ ;dj]bgf k|s6 ug'{ x'g] dxfg'efjk|lt s[t1tf k|s6 ub{5f}+ .  
>LdtL M nIdL af]u6L
efO{ M lxDdt af]u6L
efO{ a'xf/L M zflGt af]u6L
5f]/f M ;'/]z af]u6L
lxdfn af]u6L