बिम्ब नेपाली साप्ताहिक, २०७४ साल जेठ २ गते मंगलबार

अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरुको पहुँचको अधिकार तथा अपाङ्गतामैत्री संरचना निर्माणका वारेमा निर्माण कम्पनीहरु, डिजाईनर वा इन्जिनियरहरुमा चेतना जगाऔं ।

नेपाल सरकार

सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालय

सूचना विभाग

मुख्य समाचार 

अझै लागेन उम्मेद्वारहरुको टुङ्गो

जेठ ३१ गते हुने दोश्रो चरणको स्थानीय निर्वाचनका लागि प्रमुख प्रतिपक्ष नेकपा एमाले बाहेक डोटीका दलहरुले उम्मेद्वार छनौट गर्न सकेका छैनन् । 

बैशाख ३१ गते एकै चरणमा निर्वाचन हुने भनेपछि दलहरु उम्मेद्वारी चयनका लागि जुटेका थिए । दलहरुभित्र तिव्र बिवाद हुँदाहुँदै पनि टुंग्याउने प्रयास गरिरहेकै बेला प्रदेश नंं ७ को चुनाव जेठ ३१ गते हुने भएपछि दलहरुले उम्मेद्वारी छनौट प्रक्रियालाई स्थगित गरेका छन । 

एमालेले भने जिल्लाका नौ वटै स्थानीय निकायमा उम्मेद्वारहरुको अन्तिम टुङ्गो लगाईसकेको छ । चार स्थानीय निकायमा सहमति र पाँच स्थानीय निकायमा आन्तरक निर्वाचनको माध्यमवाट एमालेले उम्मेद्वारी तय गरेको छ । सम्वन्धित स्थानीय निकायको सिफारिस र जिल्ला कमिटीको रायमा प्रदेश कमिटीले स्थानीय तहका प्रमुख र उपप्रमुखका उम्मेद्वार तय गरेको एमाले श्रोतले वताएको छ । स्रोतका अनुसार उम्मेद्वारको अन्तिम टुङ्गो लागेपनि असन्तुष्टि भने कायमै छ । 

देशकै ठुलो दल तथा सत्ताको प्रमुख साझेदार नेपाली कांग्रेसले उम्मेद्वार चयन गर्न सकेको छैन । स्रोतका अनुसार पार्टीभित्र आकाँक्षीहरु धेरै भएका कारण उम्मेद्वार छनौट गर्न नेतृत्वलाई हम्मे हम्मे छ । एउटै स्थानीय निकायमा दर्जन बढी आकांक्षी भएपछि उम्मेद्वार तय गर्न नसकिएको श्रोतको दावी     छ । 

कांग्रेस जिल्ला सभापति प्रदिव देउवाले केन्द्रले हाललाई उम्मेद्वार चयनको प्रक्रिया स्थगित गर्न निर्देशन दिएका   कारण स्थगित गरिएको वताए । बिम्ब साप्ताहिकसंग टेलिफोनमा कुरा गर्दै सभापति देउवाले भने ‘वडा तहमा अधिकांस उम्मेद्वारहरुको टुङ्गो सहमतिका आधारमा लागिसकेको छ र सहमति हुने क्रम जारी छ, स्थानीय तह प्रमुख र उपप्रमुखको हकमा अहिले तय भईसकेको छैन ।’ जेठ १० गतेभित्र पार्टी केन्द्रबाट केही निर्देशन आउने देउवाको भनाई छ । उनी पार्टीभित्र उम्मेद्वारका आकांक्षी धेरै भएको कुरा स्वीकार गर्दै आकांक्षा राख्ने कुरा गलत नभएको वताउँछन । ‘२० वर्षपछि स्थानीय तहको निर्वाचन हुँदैछ’ देउवाले भने ‘निर्वाचनमा कार्यकर्ताहरुले आकाँक्षा राख्नु अन्यथा होईन ।’ 

बर्तमान सरकारको नेतृत्व गरिरहेको नेकपा माओवादी केन्द्रले पनि स्थानीय तहमा उम्मेद्वार छनौट गर्न सकेको   छैन । पार्टी डोटी जिल्ला ईन्चार्ज त्रिलोचन भट्टका अनुसार जिल्लाबाट उम्मेद्वारको टुङ्गो लगाएर प्रदेश कमिटीमा पठाईसकिएको छ । प्रदेश कमिटीको बैठकले अन्तिम टुङ्गो लगाउने उनी वताउँछन । सम्वन्धित स्थानीय निकायले जिल्ला कमिटीमा सिफारिस गरेको र जिल्ला कमिटीले छनौट गरि प्रदेशमा पठाएको भट्टले जानकारी दिए । उम्मेद्वारी छनौटका लागि पार्टीभित्र कुनै बिवाद नरहेको भट्टको दावी छ । उनी भन्छन् ‘सामान्य आकांक्षा    राख्ने कुरा बेग्दै हो तर त्यस्तो बिवाद छैन ।’ वडा तहका उम्मेद्वारहरु करीव करीव सवै टुङ्गो लागिसकेको उनी    वताउँछन । ‘कुनै कुनै स्थानीय निकायवाट एउटै पदमा दुई वा दुई भन्दा बढी पनि उम्मेद्वारको  नाम आएको थियो’ भट्टले भने ‘हामीले सहमतिमा आधारमा एक जनाको नाम मात्र प्रदेश कमिटीमा पठाएका छौं ।’ जेठ १० गतेभित्र उम्मेद्वारको टुङ्गो लगाईसक्ने भट्टले वताए । 

संसदमा देखिएको चौथो ठुलो दल राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीले पनि उम्मेद्वार चयन गर्न सकेको छैन । पार्टीका प्रभावशाली नेता अंकवहादुर खड्का भन्छन् ‘हाम्रो उम्मेद्वारी चयनको क्रम भोली बुधवारबाट सुरु हुन्छ ।’ उनले यस अघि पनि सामान्य छलफल भईसकेको वताउँदै भने ‘चुनाव सरेका कारण त्यतिवेला हामीले अन्तिम टुङ्गो लगाएनौं, अव जेठ ५ गतेभित्र टुंग्याउँछौं । 

राष्ट्रिय जनमोर्चाले जिल्लाका सात स्थानीय निकायमा उम्मेद्वार चयन गरिसकेको भएपनि दुई स्थानीय तहमा अझै उम्मेद्वारी तय भईसकेको छैन । पार्टी सचिव केशवनाथ योगीका अनुसार पूर्वीचौकी र सायल गाउँपालिकामा उम्मेद्वारको टुङ्गो लगाउन बाँकी छ । यस बिषयमा पार्टीभित्र छलफल भईरहेको योगीले वताए । 

तत्कालीन एकिकृत नेकपा माओवादीबाट बिभाजन भई गठन भएको पूर्व प्रधानमन्त्री डा बाबुराम भट्टराई नेतृत्वको नयाँ शक्तिले पनि जिल्लामा उम्मेद्वार तय गरेको छैन । पार्टी संयोजक शिवसिं ओलीका अनुसार उम्मेद्वार छनौट प्रक्रिया अन्तिम चरणमा पु¥याईएको भएपनि संघीय समाजबाद फोरमसंग तालमेल गर्ने कुरा आएपछि अहिलेलाई नाम सार्वजनिक गरिएको छैन । ‘हामी तयारी अवस्थामा छौं, पार्टीले एक्लै चुनाव लड्नका लागि आफ्नो सवै गृहकार्य गरेको छ’ ओली भन्छन् ‘तर केन्द्रबाट चुनावी तालमेल गर्ने कुरा आएका कारण अहिलेनै उम्मेद्वारको नाम सार्वजनिक गर्नु उपयुक्त हुँदैन भनेर रोकेका छौं ।’ उनले फोरमसंगै नेपाल परिवार दल र दलित जनजाती पार्टीसंग पनि डोटीमा चुनाबी तालमेल हुन सक्ने वताए । 

सम्पादकीय 

अब अर्को चरणको तयारी

नेपालको राजनीतिमा बैशाख ३१ गतेको दिनलाई महत्वपूर्ण दिनका रुपमा मान्न सकिन्छ । लगातार १५ बर्षसम्म जनप्रतिनिधिबिहिन बनेका स्थानीय निकायहरुले अव जनप्रतिनिधि पाउने भएका छन । जनताले आफ्नो नजिकको प्रतिनिधि छान्न पाउने र आफ्ना पीरमार्काहरु आफ्नो प्रतिनिधिलाई सोझै राख्ने पाउने अधिकारको संरक्षण बैशाख ३१ गतेले गरेको छ । यो आफैमा एउटा महत्वपूर्ण कार्य हो । कुन व्यक्ति वा कुन पार्टी हा¥यो वा जित्यो त्यसले खासै अर्थ राख्दैन । त्यसै पनि नेपालको राजनीति यति भद्या र गन्दा भईसकेको छ कि अव यहाँ कुनै पनि पार्टीले जनताको पक्षमा काम गर्ला भन्ने बिश्वास छैन । ‘जति जोगी आएपनि कानै चिरेका’ भन्ने उखान सत्य साबित भईसकेको छ । २००७ सालको राजनीतिक परिवर्तनपछि जनताले सवै बाद, सवै बिचार, सवै अनुहार हेरे, हतियार हेरे तर त्यसको उपलव्धी देखिएन । यद्यपी उपलव्धी शुन्य भने होईन तर जुन गतिमा उपलव्धी हुनु पर्ने हो त्यसको समान्य भाग पनि उपलव्धी हुन नसकेको अवस्था रह्यो । जनता जहिले पनि मतदाता र करदाता मात्रै भए, मालिक हुन सकेनन् । 

खैर, जनप्रतिनिधि हुनु भनेको प्रजातन्त्र संस्थागत हुनु हो । यदि आवधिक रुपमा निर्वाचन हुँदैन भने प्रजातन्त्र पनि रहँदैन । त्यसैले निर्वाचन सुरु भएको छ । नयाँ संबिधान अनुसार स्थानीय तहको निर्वाचनको पहिलो चरण सम्पन्न भएको छ । यद्यपी चुनावकै कारण पाँच जनाको ज्यान गएको छ । दोहोरो भिडन्त पनि भएका छन ठाउँ ठाउँमा तर पनि यसलाई छिटपुट घटनाको रुपमा लिँदै र यसबाट पाठ सिक्दै अगाडी बढ्नु पर्छ र तोकिएकै समयमा अर्को चरणको चुनाव सम्पन्न गर्नु पर्छ । 

अहिलेनै सरकारको नेतृत्व फेर्नु जरुरी छैन । दुई÷चार दिन कुनै व्यक्ति कुर्चीमा बसिरहँदैमा आकाश खसिहाल्ने भन्ने केही हुँदैन । पहिलो चरणको निर्वाचनका क्रममा भएका कमीकमजोरीहरुको समीक्षा गर्दै अवको निर्वाचनमा कसरी निर्वाचनलाई व्यवस्थित गर्न सकिन्छ र शान्ति सुरक्षालाई कसरी मजवुत् बनाउन सकिन्छ भन्ने बिषयमा सोच्नु पर्ने जरुरी छ । 

बदर मतपत्रको संख्या हेर्दा निर्वाचन आयोग मतदाता शिक्षा दिनमा पूर्ण रुपमा असक्षम रहेको देखिन्छ । कुनै कुनै ठाउँमा २० प्रतिशत भन्दा बढी मत बदर भएका छन । अर्को चरणको निर्वाचन हुन अझै एक महिना बाँकी छ । त्यसैले सरकारले वा निर्वाचन आयोगले अहिले देखिनै ध्यान दिनु जरुरी छ । टण्टलापुर घाममा घण्टौं लाईनमा उभिएर बुढा बाले ठुलो आश गरि दिएको मत बदर भयो, यसको दोषी को हो ? यतातिर पनि सरकार र निर्वाचन आयोगको ध्यान जानु जरुरी छ । 

कतिपय स्थानहरुमा सरकारी पार्टीहरुबाटै निर्वाचन आचार संहिता उलंघन भएका छन । किन आचार संहिता उलंघन गरेको भन्दा प्रतिपक्षी पार्टीले गरेकाले भन्ने जवाफ आउँछ । सरकारमा बस्नेहरुको जवाफदेहीता यस्तै हुन्छ भने त थप भन्नु केही छैन तर आचार संहिता उलंघन हुन नदिनु र भएको छ भनेपनि त्यसलाई  कारवाहीको दायरामा ल्याउन सहयोग गर्नु पनि सरकारको जिम्मेवारी हो । फलानोले गरेका कारण मैले पनि त्यस्तै गरे भन्ने तर्क दिनु मुर्खता बाहेक अरु केही हुन सक्दैन । 

त्यसैले सरकार फेर्ने वा सरकारको नेतृत्व फेर्ने हतारोमा लाग्नु भन्दा अर्को चरणको स्थानीय निर्वाचनलाई कसरी व्यवस्थित वनाउने भन्नेतिर सरकार र सत्ता साझेदारहरुको ध्यान जानु जरुरी छ । तोकिएकै समयमा अर्को चरणको चुनाव सम्पन्न हुनु जरुरी छ । सिंह दरवारको अधिकार गाउँगाउँमा हामीले पु¥यायौं भन्नेहरुका लागि सिंह दरवारको कुर्चीमा बस्ने अनुहार फेर्नु भन्दा बढी स्थानीय तहको निर्वाचन सम्पन्न गर्नु हुनु पर्ने हो । तर, कसैलाई कुर्ची छोड्न   हतारो भएको छ भने कसैलाई कुर्चीमा बिराजमान हुन धेरै हतारो भएको छ । यो हतारो नगरौं ।

थप समाचार 

ठेकेदारका कारण दु्रतमार्ग अलपत्र

मोहन शाही÷दिपायल

३१ बैशाख

पहाडका तिन र तराईको एक जिल्ला जोड्ने महत्वकांक्षी खुटिया–बिपीनगर–दिपायल दु्रतमार्ग ठेकेदारका कारण अलपत्र परेको छ ।

सरकारले दु्रतमार्गलाई यथाशिघ्र सम्पन्न गर्न गत बर्ष बिपीनगरमा छुट्टै डिभिजन कार्यालय स्थापना गरेपनि काम अघि बढ्न सकेको छैन । ठेकेदारले नियतबस काम अघि नबढाउदा चालु आर्थिक बर्षमा सम्पन्न गर्न लिइएको लक्ष पुरा नहुने फाष्ट ट्र्याक डिभिजन प्रमुख राजेन्द्र प्रसाद शाहले बताए । ‘जतिसुकै चेतावनी र आग्रह गर्दा पनि ठेकेदारले काम अघि बढाइदिएनन्’, शाहले भने–‘नत्र अहिलेसम्म डोटीमा पर्ने सडकखण्डको ट्र्याक खुलीसकेको हुने थियो ।’ सुर्य कन्ट्रक्सनले डोटी तर्फको क्षेत्रमा ट्र्याक खोल्ने ठेक्का पाएको थियो । 

डोटी क्षेत्रमा पर्ने फाष्टटूयाकको मुख जोड्न सडक डिभिजन कार्यालय कुलपातेले दिपायलको राजपुर र बिपीनगर दुवै तर्फबाट काम सुरु गरेको थियो । राजपुरबाट गड्सेरा अमौन डाडासम्म र बिपीनगर कफलतडीसम्म ट्र्याक खुलेको छ । गड्सेराको अमनडाडा र बिपीनगरको कफलतडीसम्मको ७ किलोमीटरमा ठेकेदारले ट्र्याक खोल्न लापरबाही गर्दा काम रोकिएको डिभिजन प्रमुख शाहले बताए । त्यो बिचमा ठुलो चट्टान परेकाले त्यसलाई फोडेर ट्र्याक खोल्न ठेकेदार आनाकानी गरिरहेका छन् ।

यस अघि स्थानिय बिचनै सडक कताबाट लैजाने भन्ने बिषयमा बिबाद हुँदा काम रोकिएको थियो । स्थानीय ध्वज देउबाले गड्सेराको अमौन डाँडाबाट चौकी हुँदै ट्र्याक खोल्ने कि बगाडा गाउँ भएर लैजाने भन्ने बिषयमा बिबाद हुँदा काम रोकिएको बताए । ‘हामी एक पक्ष छोटो दुरीको पर्ने हुनाले चौकीबाटो भएरै लैजानुपर्छ भन्ने पक्षमा थियौं’ उनले बिबादको बिषय खेल्दै भने ‘अर्को पक्ष बगाडा गाउँ भएर लैजाने भन्ने पक्षमा थियो । अहिले त्यो बिबाद समाधान भइसकेको छ ।’     

६ बर्षअघि राष्ट्रिय योजनामा परेको सडक न्युन बजेट, ठेकेदारको लापरबाही र स्थानीय बिच उपभोक्ताको बिषयमा भएको बिबादका कारण अलपत्र पर्दै आएको थियो । उपेक्षित सडक अहिले प्रयोग भइरहेको धनगढी–अत्तरीया–डडेल्धुरा–दिपायल सडकभन्दा एक सय १० किलोमीटर छोटो दुरीकोे छ । निर्माण पश्चात क्षेत्रीय सदर–मुकाम रहेको डोटी सहित बिकट अछाम र बाजुराबासी समेतलाई  सहज हुनेछ ।

सो दु्रत मार्गका लागि आर्थिक बर्ष ०६४÷६५ मा जिल्ला बिकास समिति डोटी र कैलालीमा एक÷एक करोड आएको थियो भने ०६५÷६६ मा सडक डिभिजन महेन्द्रनगर र दिपायलमा ५०÷५० लाख छुट्याएको थियो । घट्दै आएको बजेट ०६६÷६७ मा भने ३६÷३६ लाखमा झ¥यो । सो सडक निर्माणका लागि गत बर्ष भने बिपीनगरमा छुट्टै सडक डिभिजन स्थापना गरेर भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्री रमेश लेखकले उद्घाटन गरेका थिए । यद्यपी डिभिजन सडक कार्यालयले अझै काम अघि बढाउन सकेको छैन ।

खुटिया–बिपीनगर–दिपायल सडक डिभिजन कार्यालय बिपीनगरले कैलालीको ५ किलोमीटर र डोटीको ८ किलोमीटरमा ट्र्याक खोल्नका लागि छुट्टाछुट्टै टेन्डर खोलीसकेको छ । यसैसाताभित्र ठेकेदारसंग सम्झौता हुने सम्भावना रहेको डिभिजन कार्यालयले जानकारी दिएको छ । त्यसबाहेक कैलालीमा बन क्षेत्र पर्ने भएकाले सडकको ट्र्याक खोल्न कानुनी अड्चन आएको छ । सो समस्या समाधानका लागि डोटी र कैलाली जिल्ला बनबाट सिफारिस भई बन बिभागबाट मन्त्रालयमा फाइल पु¥याइ सकिएको डिभिजन प्रमुख साहले बताए । ‘एक महिनाभित्रै यसको पनि टुंगो लागेपछि काम अघि बढ्छ’, सो बनको प्रकृयाका लागि काठमाण्डौं रहेका शाहले भने ‘त्यसपछि कुनै पनि बहानामा ठेकेदारले लापरबाही गर्न पाउने छैनन्, अब एक्सन साथ अघि बढ्नेछौं ।’ 

कुबेतमा राहत संकलन

तितोपाटी डटकमबाट

गत बुधबार साँझ भएको भारी बर्षाको कारण डोटीको शिखर नगरपालिका–८ तिलतालीमा ३२ घरधुरीमा क्षति र १९ परिवार बिस्थापित भएपछि सुदूरपश्चिम सेवा समाज कुवेतले बाढी पीडितका लागि राहत संकलन सहयोग अभियान शुरु गरेको छ ।

बाढीले घरभित्र रहेका लत्ताकपडा, अन्न बगाएको र केही चौपाया र एउटा पोल्ट्री फार्म पनि बगाएको थियो भने बाढीले स्थानीय वासीको खेतीयोग्य जमिनमा पनि ठूलो क्षति पुर्याएको छ । गत बर्ष पनि बाढिले ठुलो क्षती पुर्याएको यो बस्तीमा बुधबार आएको बाढीले ठूल्ठूला ढुङ्गा, माटो बगाएर ल्याए पछी गाउँलाई बगरमा     परिणत गरेको छ भने सबै पीडितहरु त्रासमा पाल टागेर बसेका छन ।

तीतोपाटी डटकम संग कुरा गर्दै सुदुरपश्चिम सेवा समाज कुवेतका संयोजक अमर खडकाले भने “खास बर्षा याम शुरु नभए पनि आकस्मात भएको बेमौसमी बर्षाको कारण डोटीको तिलतालीमा भएको क्षतिले हामीलाई दुखित बनाएको छ । त्यसैले हामीले तत्काल बैठक बसेर जती सकिन्छ कुवेतबाट पीडितहरु र बिस्थापित १९ परिवारका लागि सहयोग संकलन शुरु गरेका हौ । “उनले हिजै मध्यपुर्ब संयोजक धनबहादुर बलायर (कतार) सहितको  अन्तराष्ट्रिय सुदूरपश्चिम सेवा समाज मध्यपुर्बको बैठक बसेको तथा कुवेत,   कतार, साउदी, दुबइ लगायत अन्य मुलुकहरुमा रहेका सबै नेपालीहरुलाई सहयोगको लागि अपील गर्ने बताए । 

यसै बिच सुदूरपश्चिम सेवा समाज कुवेतका सचिब मान बहादुर बलायरले कुवेतमा रहेका सम्पूर्ण नेपाली संघसंस्थाहरु त्यसका प्रतिनिधिहरु तथा सम्पूर्ण नेपाली दाजुभाइ दिदिबहिनीहरुलाई डोटीको शिखर नगरपालिका–८ तिलतालीमा बाढीका कारण ३२ घरधुरीमा क्षति र १९ परिवार बिस्थापित भएकाले मानबीय सहयोगमा हातेमालो गर्दै सहयोग गर्न अपील गरेका छन ।

स्वास्थ्य पोषण सप्ताह २०७४ सुरु

डोटीमा बिद्यालय स्वास्थ्य पोषण सप्ताह सुरु भएको छ । प्रत्येक बर्षको जेठ १ गतेबाट मनाईने यो सप्ताहमा बिभिन्न ठाउँका बालबालिकाहरुलाई कुपोेषणबाट बञ्चित गर्नको लागि पोषण सप्ताह सुरु गरिन्छ । 

जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय डोटीका निमित्त कार्यालय प्रमुख डा बिबस पराजुलीका अनुसार स्वास्थ्य पोषण सप्ताह सुरु गरेदेखि देश भरी मै धेरै बालबालिकाहरु मुक्त हुन सकेका छन । अझैपनि ४० प्रतिशत जति बालबालिकाहरु कुपोषित  छन । 

पछिल्लो समयमा जनचेतनाकै कारणले बढीजसो मुक्त गर्न सकेको डा पराजुलीले बताए । डोटी जिल्लामा पनि बर्षेनी कुपाषित हुने बालबालिकाको संख्या घट्ने गरेको उनले बताए । खानपिनमा शक्ति दिने खाना माछा, मासु, अण्डा फलफूल लगायत बिभिन्न भिटामिनको कमीका कारणले बालबालिकामा कुपोषण हुने गर्छ । साथै आमाले पनि आफ्नो स्वास्थ्यमा बिभिन्न कुराको कमी हुँदा पनि बालबालिकालाई कुपोषण हुने गरेको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका हेल्थ असिस्टेन्ट   बिष्णुराज जोशीले बताए ।

हेल्थ असिस्टेन्ट जोशीले भने हामी यो एक हप्ताको पिरियडमा सबै संघ संस्थाहरुसंग समन्वय गरी गाउँगाउमा चेतनामुलक तथा फेरी बिभिन्न उमेर समूहका बालबालिकाहरु चेक जाँच गर्ने छौं । बिभिन्न सरकारी तथा गैर सरकारी संस्थाहरुको आर्थिक सहयोगमा जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयले आयोजना गरी प्रत्येक दिन अलग अलग ठाउँमा प्रत्येक संस्थालाई जिम्मा दिएको बताइएको छ ।

बेपत्ता किशोरलाई खोज्न हात्ती परिचालन

सोमबार बिहानदेखि बेपत्ता युवाको खोजीमा शुक्लाफाँटा राष्ट्रिय निकुञ्जबाट तीन हात्ती ल्याएर परिचालन गरिएको छ ।

नदीको दुई वटै साइडमा खोजी कार्यमा हात्ती प्रयोग गरिएकोे र अझै कुनै पत्तो लाग्न नसकेको इप्रका दोधारा चाँदनीका प्रमुख प्रहरी निरीक्षक विरादत्त पन्तले जानकारी दिए ।

शनिबार दिउँसो महाकालीमा पानीको बहाव बढेसगै नदी तर्ने क्रममा भीमदत्त नगरपालिका–१४ वनकट्टीका १६ वर्षीय कपिल खाती,  सोही उमेरका दीपेश कुँवर र १५ वर्षीय राहुल उपाध्याय नदीमा बेपत्ता भएका थिए । सोही दिनदेखि नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीले खोजी तीव्र पारेपनि उनीहरुको अवस्था अज्ञात छ । 

धमिलोे पानी त्यहीमाथि बहाव बढ्दा खोजी कार्य दुई दिनदेखि प्रभावित बनेको छ ।

बादी समुदायले ओत दिनेलाई भोट दिने

टेकेन्द्र देउवा÷डोटी

१ जेठ

दिपायलकी ६५ बर्षीया  तारा बादीलाई स्थानीय तह चुनाबको बारेमा कुनै चिन्ता र चाँसो छैन । तर निर्वाचनमा होमिएका राजनीतिक दलका नेताहरुलाई भने वादी समुदायका भोटहरु आफ्नो पोल्टोमा कसरी पार्ने भन्ने रणनीति बनाउन थालेका  छन् । 

‘भोट माग्नले सधै हामीलाई ढाँटेका छन्’ ताराले भनिन् ‘यस पटक उधोरो कुरामा भोट हालिदैन ।’ ‘यस अघिका चुनावमा पनि कसैले जग्गा दिने, घर बनाई दिने जस्ता आश्वासन दिएका थिए’ तारा थप्छिन् ‘हाम्रो वास सडक छेउमै छ भोट लिनेका महल बनिसके होलान ।’ 

कुखुराको डाँकोसंगै अर्काको घर दैलो चाहर्नु हाम्रो बाध्ययता रहेको तारा बताउँछिन् । अरु बेला बोल्न पनि नचाहनेहरु चुनावको बेलामा घरीघरी बस्तीमा पुग्ने गरेका उनी बताउँछिन् । ताराले दिनभरी माग्ने कामबाट छाक टार्ने गरेको वताईन । ‘हामीलाई ओत लाग्ने ठाउँ दिनेलाई मात्रै भोट हालिन्छ’ तारा भन्छिन् ‘अव कसैले चुनावी कुरा ग¥यो भने यही भन्छु ।’ 

आफ्नो ६५ बर्षीय जीवन कालमा सात स्थानमा बास सारिसकेको बताउने ताराले भनिन् ‘हामीलाई घरबासका लागि जग्गा चाहियो, स्वतन्त्र रुपमा स्थायी रुपमा बस्न पाउनु प¥यो । 

आफुहरु डोटीको गैरागाउँ गाविसका बासिन्दा भएको बताउने ताराले त्यहाँ बस्ने अबस्था नभएपछि दिपायल सिलगढी नगरपालीका ११ पटकानीमा बसाई सारेको बताईन । त्यसपछि बारबाटा गाविसको सिमार, गडपानी, दिपायलको राजपुर हुदै अहिले अहिले दिपायल सुनगडास्थित सडक छेउमा छाप्रो बनाएर बसेको बताउछन् ।

आफुहरुको गासबास र कपासको ब्यबस्था गर्ने नेतालाई भोट हाल्ने उनले बताईन । ताराले भनिन् ‘कुराका मलम लगाउने धेरैलाई भेटेके भएपनि पिडा निको हुने मलम लगाउने कोही भेटेको छैन । बिभिन्न क्षेत्रमा जातीय प्रतिनिधित्वको कुरा  उठिरहदा आफुहरुको अर्थपूर्ण सहभागिता हुन नसकेको गुनासो वादी अगुवा पदम दासको छ । ‘यहाँ दलितका नाममा उपल्ला जातका दलितले खाएका छन्’ पदमले भने ‘गरिवका नाममा टाठावाँठाले खाएका छन् त्यसैले अव बादी समुदायलाई दलित भन्दा भिन्न समुदाय अर्थात बादी भनेर छुट्टै प्राथमिकता दिनु पर्छ ।’ 

जो नेताले आफुहरुलाई दलितबाट छुट्याएर सबै भन्ना बिपन्न दलितको सूचिमा राख्न सक्छ त्यसैलाई भोट हाल्ने पनि पदमले बताए । ‘सर्बहारा गरिव र दलितका नेता भन्नेहरु चिल्ला गाडीमा गुड्ने भैसके हामी जहाँका त्यही छौं’ स्थानीय सुन्तली वादीले भनिन् ‘सत्तामा पुग्नका लागि उठाएका कुरामा बिश्वास लाग्दैन ।’ उनले आफुहरुलाई को पार्टी भन्दा पनि समस्या सजिलै सुन्ने नेता र पार्टी चाहिएको बताईन । ‘बादी समुदाय कुनै पार्टी संग नजिक छैनन्’ सुन्तली भन्छिन् ‘जसले हाम्रा समस्यालाई सम्बोधन गर्ने आश्वासन दिन्छन् उतै ढल्किने भएपनि अन्तत धोका पाउँछौं ।’

छोटकरी समाचार 

ट्र्याक्टर दुर्घटनामा एकको मृत्यु

आइतबार जिल्ला सदर–मुकाम मार्तडीबाट बुढीनन्दा नगरपालिकास्थित कोल्टीको दानसाँगु बजारमा जाने क्रममा से १ ज ८२९१ नम्बरको ट्याक्टर दुर्घटनामा हुँदा एक बालकको मृत्यु भएको छ । 

दुर्घटनामा बुढीनन्दा नगरपालिका–७ का देवसिंह विष्टका छोरा १३ वर्षीय काले विष्ट रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय बाजुराले जनाएको छ । ट्याक्टर दिउँसो ३ बजे बुढीनन्दा नगरपालिको स्यालकाटिया भन्ने ठाँउमा अनियन्त्रित भई ३० मिटर तल खसेको थियो । ट्याक्टर चालकलाई प्रहरीको नियन्त्रणमा लिएको जिल्ला प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायब उपरीक्षक दलबहादुर बोगटीले बताए ।

बाजुरामा बैशाख महिनामा मात्र विभिन्न सवारी दुर्घटनामा परी चार जनाको मृत्यु  भएको छ ।

सुनसान डोटी

बैशाख ३१ गते चुनाव हुने भनेर तातेको डोटीको राजनीतिक माहोल चुनाव सरेपछि एकाएक सेलाएको छ । 

सरकारले दुई चरणमा चुनाव गर्ने योजना बनाएपछि प्रदेश सात अन्तरगतका जिल्लाहरुको चुनाव जेठ ३१ मा हुने भएपछि यहाँको माहोल चिसिएको छ । राजनीतिक दलहरु गतिबिधिहरु सिथिल भएका    छन । 

चुनावी अभियान सञ्चालन भएको छैन भने जिल्ला सदरमुकामको बातावरण पनि सुनसान देखिएको छ । चुनावी अभियानहरु देखिदैनन् ।

खेल समाचार 

सर्वाधिक धनराशीको प्रतियोगिता हुने

हाम्रा कुरा अनलाईनबाट

राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्ले सर्वाधिक पुरस्कार राशीको क्रिकेट प्रतियोगिता आयोजना गर्ने भएको छ । काठमाडौं क्रिकेट ट्रेनिङ सेन्टर (केसीटीसी) को व्यवस्थापनमा सर्वाधिक पुरस्कार राशीको प्रथम प्रधानमन्त्री कप राष्ट्रिय पुरुष क्रिकेट प्रतियोगिता जेठ ९ गतेदेखि सुरु हुने बिहीबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा राखेपका सदस्य–सचिव केशवकुमार विष्टले जानकारी दिए ।

पत्रकार सम्मेलनमा सदस्य–सचिव विष्टले नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) को आन्तरिक कारणले विगत ३ वर्षदेखि एक दिवशीय (५० ओभर) को क्रिकेट हुन नसकी रहेको अवस्थामा राखेपले प्रतियोगिताका लागि पहल गरेको बताए ।

‘क्यानको आन्तरिक कारणले विगत ३ वर्षदेखि ५० ओभरको क्रिकेट भएको छैन । अहिले क्यान रहेको अवस्था छैन । त्यसैले केसीटीसीले व्यवस्थापन गर्ने गरी यो वर्ष हामीले प्रतियोगिता आयोजना गर्न लागेका हौं ।’ सदस्य–सचिव विष्टले भने– ‘पछि क्यान आएपछि क्यानकै प्राविधिक सहयोगमा प्रतियोगिता सञ्चालन हुनेछ ।’

सदस्य–सचिव विष्टले प्रतियोगिता सञ्चालन गर्न करिब १ करोड १० लाख रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान गरेको र त्यसमा राखेपले ७५ लाख खर्च व्यहोर्ने र बाँकी केसीटीसीले विभिन्न श्रोतबाट सहयोग जुटाउने सहमति भएको जानकारी दिए । उनले परिषद्ले व्यहोर्ने कुल रकम मध्ये ५० लाखको व्यवस्था भइसकेको र बाँकी २५ लाख माग गरिएको बताउदै अर्को संस्करणका लागि १ करोड माग गरिएको अवगत गराए ।

प्रतियोगितामा ५ विकास क्षेत्र र तीन विभाग टोली नेपाल पुलिस क्लब, नेपाल आर्मी क्लब र नेपाल एपीएफ क्लब गरी ८ टिम सहभागी हुनेछन् । सहभागीलाई दुई समूहमा विभाजन गरी लिग कम नकआउट आधारमा प्रतिस्पर्धा गराइनेछ । समूहको विजेता र उपविजेता सेमिफाइनलमा पुग्ने छन् ।

विजेताले २० लाख र उपविजेताले १० लाख नगद पुरस्कार पाउने छन् । सेमिफाइनलमा रोकिने टिमलाई समान ५० हजार नगद प्रदान गरिने छ भने प्रत्येक लिग खेलको विजेता २५ हजार नगदको हक्दार बन्ने छ । ‘म्यान अफ द सिरिज’ लाई १ लाख, उत्कृष्ट बलर र ब्याट्म्यानलाई ५०–५० हजार तथा उदीयमान खेलाडीलाई २५ हजार नगदबाट पुरस्कृत गरिने छ । ‘म्यान अफ द म्याच’ ले ५ हजार नगद पाउने छन् । पुरस्कार राशीका हिसाबले यो क्रिकेटको सर्वा्धिक पुरस्कारको प्रतियोगिता हो । यसअघि सर्वाधिक पुरस्कार राशीको डिपीएल क्रिकेटको विजेताले १५ लाख र उपविजेताले ७ लाख नगद पुरस्कार पाएका थिए ।

क्रिकेट मुख्य प्रशिक्षक जगत टमाटाले लामो समयपछि ५० ओभरको म्याच हुनु खेलाडीका लागि राम्रो अवसर भएको बताउदै प्रतियोगिता आयोजनाका लागि खेलकुद मन्त्रालय र राखेपलाई धन्यवाद दिए । उनले यो प्रतियोगिता विश्व कप क्वालिफायरका लागि खेलाडीको छनोटको आधार समेत बन्ने बताए ।

केही समययता राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीको कप्तानी सम्हालिरहेका ज्ञानेन्द्र मल्लले नेपाली क्रिकेट अन्योलको स्थितिमा रहेको बेला सरकारी पक्षले प्रतियोगिता आयोजना गर्नु खेलाडीका लागि सुखद पक्ष भएको धारणा व्यक्त गर्दै धेरै समयपछि ५० ओभरको म्याच हुन लागेकोमा उत्साहित भएको बताए । जेठ २४ गतेसम्म हुने प्रतियोगिताका खेलहरु कीर्तिपुरस्थित अन्तर्रा्ष्ट्रिय क्रिकेट मैदानमा हुनेछ । प्रतियोगितामा जम्मा १५ खेल हुनेछन्  पत्रकार सम्मेलनमा प्रतियोगिताको विजेताले पाउने ट्रफी राखेप सदस्य–सचिव विष्टले अनावरण गरे ।

चलचित्र/मनोरञ्जन 

‘रुद्र प्रिया’ मा आर्यन र रेखा संगै

कुनै समयमा एक–अर्काका दुश्मनको रुपमा चलचित्र क्षेत्रमा चिनिएका आर्यन सिग्देल र रेखा थापा फेरी एक ठाउँमा आएका छन । उनीहरु आफ्नो दुश्मनी भुलेर ‘रुद्र प्रिया’ चलचित्रमार्फत एक पटक फेरी दर्शकहरुमाझ संगसंगै देखिने छन । 

झण्डै ७ वर्षपछि नायिका रेखा थापा र नायक आर्यन सिग्देल एक साथ देखिने भएका हुन । ‘कसले चो¥यो मेरो मन’ पछि एकअर्काको मुख समेत हेर्न नचाहने यि दुई फेरी एकपटक सवै तिक्तता बिर्षेर एक ठाउँमा आएका छन । चलचित्र ‘किस्मत’ बाट नेपाली रजतपटमा भित्रिएका आर्यन अहिले आफ्नो शाख बचाउने फिल्मको खोजीमा छन् भने नायिका रेखा पनि खस्कदै गएको आफ्नो शाख जोगाउने धाउन्नमा छिन् । यसैले पनि यी दुईको मिलन भएको खबरले सिनेबजार यतिबेला राम्रै गर्माएको छ । 

केही दिन अगाडि अंकमाल गर्दै बर्षौसम्मको शीतयुद्ध अन्त्य गरेका रेखा र आर्यन एकसाथ पर्दामा देखिन लाग्नु दर्शकहरुका लागि पनि खुशीको खवर भएको सिनेकर्मीहरु बताउँछन । यो जोडीलाई दर्शकहरुले ‘किस्मत’ पछि ‘हिफाजत’ र ‘कसले चो¥यो मेरो मन’ मा निकै रुचाएका थिए । एकसाथ अभिनय गरेका तीन फिल्म नै हिट सावित हुँदा रेखा र आर्यनको जोडीलाई दर्शकहरुले    फेरी पर्दामा हेर्न चाहेका थिए तर दुवैमा घमण्डले सात बर्षसम्म यो पूरा हुन पाएन । बजारमा भाइरल भएको खबरलाई आधार मान्ने हो भने रेखा र आर्यनले आगामी दिनमा एकसाथ कुनै पनि फिल्म नखेल्ने निर्णयमा समेत पुगेका थिए । 

जेठ ४ गतेबाट रेखा र आर्यन अभिनित फिल्म ‘रुद्र प्रिया’ को छायांकन सुरु हुँदैछ । 

फिल्ममा आर्यन फाइनल हुनु अगाडि रेखा स्वयंले मिडियामा आधिकारिक जानकारी दिएकी थिइन् कि ‘रुद्र प्रिया’ मा अर्पण थापा र सुदर्शन थापा मुख्य भूमिकामा रहनेछन् । तर, फिल्ममा आर्यनको इन्ट्री भएपछि रेखाले अर्पण र सुदर्शनलाई आउट गरेकी छन् । सुदर्शन थापा आफ्नो निर्देशनमा बनेको फिल्म ‘म यस्तो गीत गाउँछु’ को रिलिजको तयारीमा रहेका कारण ‘रुद्र प्रिया’ लाई समय दिन नसक्ने भन्दै बाहिरिएका छन् भने अर्पण आफ्नो निर्देशन र अभिनयमा तयार भएको फिल्म ‘आधा लभ’ को रिलिज नजिकिँदै गएका कारण ‘रुद्र प्रिया’ बाट हात झिकेको खबर छ ।

बिमलको फिरिरि बिमोचन

गायक बिमल पराजुलीको दोस्रो साङ्गीतिक एल्बम फिरिरिको काठमाडौमा एक कार्यक्रमका बीच बिमोचन भएको   छ ।

बैशाख २३ गते काठमाडौंको शर्वनाम थियटरमा पराजुलीको एल्वम फिरिरिको संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा प्रतिठानका कूलपती तथा वरिष्ठ साहित्यकार सरुभक्तको प्रमुख आथीत्यतामा बिमोचन भएको थियो ।

बिमोचन कार्यक्रममा गायक पराजुलीले पहिलो साङ्गीतिक एल्बम “युग“ मार्फत एक दशक अगाडि गायन क्षेत्रमा प्रबेश गरेका गायक बिमल पराजुली तिमी उस्तै रुवाउने , आयो रन्को, बैगुनी हुँ भन्दा भन्दै , हिजो भन्दा आज धेरै र आगामी एल्वममा आउने राष्ट्रीय भाब को गीत “फल्दैन सुन बिदेश मा फर्कौ न अब त“ गीतहरु गाएका थिए । 

कार्यक्रममा  भिडियो निर्देशक रमेश बाबा नेपालद्वारा निर्दे्शित “तिमी उस्तै रुवाउने“ बोलको गीतको म्यूजिक भिडियो समेत प्रदर्शन गरिएको थियो ।

बिमल पराजुलीको एकल गायन र संगीत रहेको फिरिरि एल्बममा क्रमशः शब्द प्रकट पगेनी (शिव), बिजय राज पौडेल,रमेश सुबेदी, चिरञ्जिवी आचार्य र जय गौडेलको रहेको छ ।

लेख 

स्वास्थ्य उपचारः साँच्चै मौलिक हक हो र ?  

रामहरी ओझा 

‘कसैले यता जा भन्छ, कसैले उता जा भन्छ, यस्तो गर भन्छ उस्तो गर भन्छ, दुई दिन भईसक्यो बिराम के हो भन्ने बुझेको छैन तर खर्च ३० हजार भन्दा बढी भईसक्यो, हामी गरीवहरुका लागि रोग लाग्नु पनि श्रापै हुँदो रहेछ ।’ 

करीव १२ बर्षीया छोरीको उपचारका लागि बाँकेको कोहलपुरमा रहेको नेपालगञ्ज मेडिकल कलेज अस्पताल पुगेका करीव ४२ बर्षीय एक व्यक्तिले आधा नेपाली आधा डोटेली भाषाको प्रयोग गरि आफ्नो दुखेसो सुनाए । स्थानीय स्वास्थ्य चौकीबाटै छोरीको उपचार सुरु गर्दै सरकारी र नीजि गरि करीव आधा दर्जन स्वास्थ्य संस्था हुँदै कोहलपुर पुग्दासम्म त उनीसंग कागजातहरुको ठुलै मुठो भएछ । गाडी भाडा, खाना खर्च, बिरामी पुर्जा, चिकित्सकको शुल्क, प्रयोगशाला शुल्क, एक्स(रे यस्तायस्तैमा उनको खर्च भयो तर उनलाई अहिलेसम्म पनि छोरीलाई के भएको हो भन्ने वारेमा जानकारी छैन । सरकारी स्वास्थ्य संस्थामा निशुल्क नाम गर्दा गराउने वानी परेका उनलाई नाम दर्ता गरेको मात्रै पनि कतै कतै त पाँच सय रुपैयाँसम्म पनि तिर्नु   परेको रहेछ । एक्स–रे, ईसिजी, रगत जाँच, पिसाव जाँच उनको हातमा सवै रिपोटका कागजात त छन तर ति कागजातहरुमा के लेखिएको छ र छोरीलाई के भएको छ भन्ने कुरा उनलाई थाह छैन । घरी यो अस्पताल, घरी उ क्लिनिक, घरी स्वास्थ्य संस्था धाउँदै कोहलपुर पुगेका उनले यहाँ पनि घरी तल्लो तला, घरी मल्लो तला, घरी यो कोठा घरी उ कोठा धाउनु प¥यो । तर, उनलाई कसैले सहयोग पनि गरिरहेको छैन । 

बुवाको उपचारका लागि कैलाली र बाँकेका बिभिन्न अस्पताल, क्लिनिक, मेडिकलहरुको बसाईका क्रममा यस्ता थुप्रै घटनाहरु देखिए । आफैसंग पनि यस्ता थुप्रै व्यवहा– रहरु भए । यि दृष्यहरुबाट सरकारी संस्थाहरुमा मात्रै पक्षपात हुन्छ, ढिलासुस्ती हुन्छ र कर्मचारीहरुको मनपरी चल्छ भन्ने भ्रमबाट मुक्त हुन पाईयो । आफ्नो मान्छे भए नाम दर्ता गराउँदा पनि कुनै समय लाग्दैन, न त रकमनै तिर्नु पर्छ तर साधारणहरुका लागि त्यही पुर्जा काट्न धौ धौ हुन्छ । लाईनमै करीव घण्टौं बित्छ । नाम दर्ताका क्रममा मात्रै होईन, बहिरङ्ग सेवामा पालो कुरेकाहरु पनि कुर्दै बसेका हुन्छन तर त्यहाँ नाम बोलाउनेहरुले आफन्तहरुको नाम छानेर अगाडि बोलाउँछन । एक्स–रे बिभाग, प्रयोगशाला बिभाग यस्तामा त झन कुरै गजवको हुँदो रहेछ । 

धेरै बिरामीहरु र बिरामीका आफन्तहरुले सुनाउने गरेका दुखेसाहरु सवै सम्झिन मन लाग्यो नेपालगञ्ज मेडिकल कलेज अस्पताल कोहलपुर पुगेपछि । मध्य तथा सुदूरपश्चिमकै अग्रस्थानमा आउने गरेको यस अस्पतालको नाम नामका लागि मात्रै रहेछ भन्दा अन्याय हुँदैन भन्ने बुझाई भयो । किन नेपालीहरु, भारतको खटिमा, पिलभित्, लखनउ, पलिया, सितारगञ्ज जस्ता ठाउँहरुमा जाँदा रहेछन् भन्ने कुराको पनि अनुभुति भयो । यदि साँच्चै व्यवस्थापन राम्रो हुन्थ्यो भने, दुई पैसा बढी तिर्नु भएपनि बिरामी अन्त जाने थिएनन् । 

उपचार गर्नका लागि मात्रै समस्या छैन कोहलपुर अस्पतालमा पैसा तिर्न झन समस्या छ । पैसा नतिरेसम्म उपचार हुँदैन तर पैसा तिर्न झण्डै दुई घण्टा लाईन बस्नु पर्ने हुन्छ । बिलिङ्ग काउण्टर भनेर तीन ठाउँमा लेखिएको छ तर बिल काट्ने एउटा काउण्टरबाट मात्रै हुन्छ । एक ठाउँमा आपतकालीन, जेष्ठ नागरिकहरुका लागि छुट्टै बनाईएको छ तर त्यहाँ आपतकालीन र जेष्ठ नागरिकहरुले लाईनमा बस्नु पर्छ, अन्यले सहजै बिल  तिरेर जान्छन् । कस्तोलाई आपतकालीन भन्ने, कस्तोलाई जेष्ठ नागरिक भन्ने यसको टुङ्गो लगाउने छाँट पनि देखिदैन त्यता । 

अर्को दुर्भाग्य, मेडिकल कलेज जस्तो ठाउँ जहाँबाट चिकित्सकहरु उत्पादन हुन्छन्, त्यस्तो स्वास्थ्य संस्थाको बाहिरपट्टि ठुलै अक्षरमा फलनो सेवा, फलानो सेवा लेखिएको हुन्छ तर भित्र त्यो सेवा उपलव्ध छैन, बाहिर गएर लिनु पर्छ भनिन्छ । अस्पतालभित्रकै चिकित्सकहरुले बाहिर उक्त सेवा सहजै प्रदान गर्छन तर भित्र त्यो सेवा पाईदैन । अनि बिरामी दौड्दै जान्छ वाहिर सेवा खोज्नका लागि । उदाहरणका लागि ईकोकै कुरा गर्दा पनि हुन्छ होला । मेडिकल कजेल अस्पतालमा ईको मेसिन बिग्रेको छ भन्दा कत्तिको बिश्वासयोग्य मानिएला ? 

कोहलपुर अस्पतालमा बिरामीहरुले प्रयोग गर्ने शौचालयको अवस्था हेर्ने हो भने निकै कहाली लाग्दो छ । परीक्षणका लागि दिशाँ पिसावको नमुना ल्याउन बिरामीलाई शौचालय पठाईन्छ तर शौचालयभित्र प्रवेश गर्न सक्ने अवस्था हुँदैन । चारैतिर फोहोर छ, बर्षौंदेखि सफा नगरे जस्तो छ । ढोका फुटेका छन, भित्र को मान्छे के गर्दैछ भन्ने पनि बाहिरबाटै थाह हुन्छ । यस्तो अवस्थामा शौचालय जान पुरुषहरुभन्दा महिलाहरुका लागि बढी कष्टकर हुने कुरा सवैलाई थाह छ तर व्यवस्थापकहरुलाई त्यो कुरा समेत थाह रहेनछ । जहाँ बिरामीले प्रयोग गर्ने शौचालयको अवस्था यस्तो छ, त्यही कर्मचारीहरुले प्रयोग गर्ने शौचालय भने क्लिन छन । अस्पताल क्षेत्रभित्र देखिएको फोहोर, जताततै पान–गुट्खा चपाएर थुकेको, अस्पतालका कर्मचारीहरु स्वयं पनि पान–गुट्खा खाएर बाहिर भित्र गरिरहेको अवस्था देख्दा व्यवस्थापनका साथसाथै आन्तरिक अनुशासनको पनि पर्दाफास हुन्छ । शौचालय गईसकेपछि हात धुने ठाउँमा सुर्ती र गुट्खाका खोस्टाहरु भरिएका छन, पानी छैन । 

यो बसाईको क्रममा यादगार अर्को एउटा दृष्य पनि देख्न पाईयो, दलालीको । चिकित्सकले बिरामीलाई औषधी प्रस्क्राईव गरेपछि बिरामी वा निजका आफन्तको हातबाट जवरजस्ती पर्चा खोसेर औषधी पसलसम्म लैजाने काम हुँदो रहेछ । औषधी पसलसंगको कमिसनको खेलले बिरामीले स्वतन्त्रपूर्वक आफै औषधी किन्न पनि नपाउने अवस्था वनाएको देखियो । त्यस्ता दलालहरु मेडिकल कलेजभित्रका कर्मचारी हुन वा पेशेवर त्यो भने व्यवस्थापकहरुले जानुन तर यो दुर्भाग्यपूर्ण दृष्य पनि हेर्न पाईयो । यो अवस्था कोहलपुर अस्पतालमा मात्रै होईन, नेपालगञ्जमा रहेको शिक्षण अस्पताल र अन्य कतिपय नीजि तथा सरकारी अस्पतालहरुमा पनि देखियो । रोगको पनि दलाली सुरु गर्नेहरुले त पक्कै पनि यमराजसंग पनि दलाली गर्छन होला । 

भनिन्छ, धेरै रोगहरु स्वास्थ्यकर्मीहरुको व्यवहारबाट पनि निको हुन्छ तर यहाँका स्वास्थ्यकर्मीहरुको व्यवहारले झन आतंकित बनाउदो रहेछ बिरामीलाई । रुखो एवं ठाडो बोली, मानौं उनीहरु सेवक होईनन्, मालिक हुन, कसैको उपचार गरेर उनीहरुले आफ्नो कतव्र्य निभाई–  रहेका छैनन् कृपा गरेका छन । न अव के गर्नुपर्छ भन्ने कुरा राम्रोसंग भन्छन्, न कहाँ जानु पर्छ भनेर राम्रोसंग भन्छन् । बरु बिशेषज्ञ चिकित्सकहरु बिरामीप्रति बढी उत्तरदायी छन । बिरामी र उनका आफन्तलाई बिशेषज्ञहरुले राम्रोसंग सल्लाह दिन्छन् तर त्यो भन्दा मुनीकाहरु भने आफुलाई मालिक भन्दा माथीको सम्झदा रहेनछन् । 

उपचारका क्रममा जेष्ठ नागरिकलाई २५ प्रतिशत छुट हुँदो रहेछ भन्ने कुराको पनि जानकारी भयो कोहलपुर मेडिकल कलेज अस्पतालमा तर त्यो छुट पाउने जेष्ठ नागरिकहरुको मापदण्ड के हो ? के भयो भने उनीहरुले छुट पाउँछन ? नेपालको कानुन अनुसार सामाजिक सुरक्षा भत्ता पाउने सवै जेष्ठ नागरिकहरु छुटका दावेदार हुन वा केही मात्रै हुन ? के के शिर्षकमा छुट पाईन्छ ?  कर्मचारीको सिफारिसमा व्यवस्थापकहरुले जसलाई पनि छुट दिन सक्छ वा त्यसको कुनै मापदण्ड छ ? यस्ता थुप्रै अनुत्तरित प्रश्नहरु मनमा खेल्न थाले । 

स्वास्थ्य संस्था चाउचाउ बेच्ने पसल होईनन् जहाँ १० रुपैयाँको चाउचाउ दुई रुपैयाँ फाईदा खाएर १२ रुपैयाँमा बिक्री हुन्छ । स्वास्थ्य संस्थाहरु सेवामुखी संस्थाहरु हुन । त्यहाँका कर्मचारीहरु सेवक हुन, मालिक होईन ।  बिरामीको सेवा गर्नु स्वास्थ्यकर्मीहरु र स्वास्थ्य संस्थामा काम गर्ने अन्य कर्मचारीहरुको प्रमुख कर्तव्य हो । अस्पतालभित्र को स्वास्थ्यकर्मी हुन र को प्रशासकीय कर्मचारीहरु हुन भन्ने कुरा सर्वसाधारणलाई थाह हुँदैन । गाउँको एक कुनामा अर्कैको ईजाजत पत्रबाट औषधी पसल चलाएर बसेको व्यक्तिलाई समेत ‘डाक्टर साहेव’ भनेर सम्वोदन गर्ने सर्वसाधारणले अस्पतालमा रहेका टिकट काट्नेलाई पनि डाक्टरै ठानेको हुन्छ । यदि उसबाट नराम्रो व्यवहार भयो भने त्यो स्वास्थ्यकर्मीहरु वा डाक्टरहरुबाट भएको हो भन्ने उसको बुझाई हुन्छ । त्यसैले सवैले यस बिषयमा सोच्नु पर्ने हुन्छ । व्यवस्थापकले कुशल व्यवस्थापन गर्न नसक्ने हो भने वाध्यताले त बिरामीहरु आउलान नै तर यो अस्पताल राम्रो छ भन्ने हिम्मत गर्ने छैनन् । यद्यपी यो पंक्तिकारले समन्वय गर्नु परेका डाक्टर नरेशमान श्रेष्ठको व्यवहार सन्तोषजनक थियो । उनको बिरामीलाई सम्झाउने शैली राम्रो छ तर एक जनाको व्यवहारले मात्रै सवै कुरा निर्धारण गर्दैन । 

खैर, यो त एक लिमिटेड कम्पनीले सञ्चालन  गरेको स्वास्थ्य संस्थाको बिषय भयो तर नेपाल सरकारले जनतालाई उपलव्ध गराउने भनेको स्वास्थ्य सेवा यही हो त ? नेपालको संबिधानको धारा ३५ मा  प्रत्येक नागरिकलाई राज्यबाट आधारभूत स्वास्थ्य सेवा निःशुल्क प्राप्त गर्ने, कसैलाई पनि आकस्मिक स्वास्थ्य सेवाबाट वञ्चित नगरिने, प्रत्येक व्यक्तिलाई आफ्नो स्वास्थ्य उपचारको सम्बन्धमा जानकारी पाउने हक हुने र प्रत्येक नागरिकलाई स्वास्थ्य सेवामा समान पहुँचको हक हुने भन्ने व्यवस्था गरेको छ । यस आधारमा कुनै व्यक्तिका लागि रुघा लाग्ने बित्तिकै राज्य कोषबाट उपचार खर्च छुट्याईनु पर्ने र कुनै व्यक्तिका लागि जस्तो सुकै बिरामी हुँदा पनि आफुलाई कुन रोग लागेको हो भन्ने समेत जानकारी नहुने हो भने यो मौलिक हक भन्ने बिषय कागजमा मात्रै राम्रो हुन्छ भन्दा अन्यथा हुँदैन होला । ‘सिंहदरवारको अधिकार गाउँमा पु¥यायौं’ भनेर फुर्ति लाउनेहरुले कागजको खोष्टामा लेखिदिदैमा निमुखा जनताले अधिकार पाउँदैनन् भन्ने कुरा बुझ्न जरुरी हुन्छ कि हुँदैन ? 

सत्तालिप्सामा रमाएकाहरुले संबिधान जारी भईसकेपछि अव त्यसमा कुन÷कुन बिषय जनताको मौलिक हकको रुपमा राखिएको छ भन्ने बिषय पनि बिर्से जस्तो छ । एक त फुर्सद पनि छैन आपसमा लड्नका लागि सत्ता टिकाउनका लागि वा सत्ता खोस्नका लागि । कसैलाई खरो राष्ट्रबादी हुनु पर्नेछ, कसैलाई अरुलाई राष्ट्रद्रोही देखाउनु पर्नेछ । यो लडाईमा जहिले पनि जनताले दुःख खेप्नु पर्छ । जनताको काम सधैभरी आश गरेर भोट हाल्नु र राज्यलाई कर तिर्नु वाहेक अरु केही छैन । 

त्यसैले ए सरकार ! यदि साँच्चै स्वास्थ्य उपचार सेवा मौलिक हक हो भने कम्तीमा स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई बिरामीसंग राम्रो व्यवहार गर्न सिका । स्वास्थ्य संस्थाभित्र हुने दलाली रोक्नुका लागि योजना बना । सरकारी तलव खाने अनि नीजि क्लिनिकमा बढी समय बिताउने स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई बतर्नी तर्ने बाटो बनाईदे । होईन भने मौलिक हक भनेर संबिधानमा लेखिराख्नुको कुनै औचित्य हुन्न । 

मोफसल पत्रकारिता 

अचेल पत्रकारिता कमाई खाने भाँडो भएको छ

महेश नेपाल (संस्थापक)

एनपिएल ग्रुप, काठमाण्डौं  

तपाईंको पुरा परिचय पाउँ न ?

— म महेश नेपाल, मेरो जन्मस्थान सिन्धुपाल्चोक, हाल काठ्माण्डौ बस्दै आएको छु । म एक सञ्चारकर्मी, बिगत एक दशक अगाडि देखि पत्रकारिता गर्दैछु । मोफसलको पत्रीकाबाट सुरु भएको मेरो पत्रकारिता यात्रा एफएम रेडियो हुँदै हाल अनलाईन मिडिया सञ्चालन सम्म आईपुगेको छ । पछिल्लो समय म सार्वजनिक चासोको बिषयमा कलम चलाउँदै आईरहेको छु । म हाल एनपिएल ग्रुपको फाउण्डर हुंँ । अहिले www.nplnewz.com

तपाईले किन पत्रकारिता पेशा रोज्नु भयो ?

— समाजको ऐना हो पत्रकारिता । सहि सूचना सम्प्रेषण गर्न सके समाज परिवर्तन हुने र सार्वजनिक चासोका बिषयसंग सम्बन्धित घटनाहरुलाई लाखौँ सर्वसाधारणको बिचमा लैजान मलाई सानै देखि असाध्यै रुचि लाग्ने भएकाले पत्रकारितामा लागेको हुँ । 

कति समय भयो यस पेशामा लागेको ?

— बिगत १० बर्ष पूरादेखि यहि पेशामा निरन्तरता दिईरहेको छु ।

कस्तो खालको पत्रकारिता गर्न रुचाउनु हुन्छ ?

— म विशेषगरी आर्थिक बिटमा रहेर लेख्न रुचाउँछु । तर एक पत्रकार हुँ हरेक धारको समाचार सम्प्रेषण गर्नु मेरो कर्तब्य हो जस्तो लाग्छ ।

पत्रकारितामा त धेरै समस्याहरु छन भन्छन नि, कस्ता खालका समस्याहरु पाउनु भयो ?

— जसले साँचो पत्रकारिता गर्छ उसले ज्यादै ठूलो रिक्स मोल्नु पर्ने हुन्छ । सत्य बोल्दा ज्यानसम्म धरापमा राख्नु पर्ने हुनसक्छ । अझ मोफसलमा त कयौँ दिनसम्म हिँड्नु पर्ने ठाउँ पनि छ स्थलगत रिपोर्टिङको लागि जाँदा । न भोक न तिर्खा गरेर काम ग¥यो तर यसरी दुःख गर्ने पत्रकारकै जीवन दयनिय छ । आर्थिक रुपमा, सामाजिक रुपमा उ सँधै पिडित नै हुन्छ । नेपालमा पत्रकारिता गरेर पेट पाल्ने निकै कम छन् । पत्रकारितालाई सहायक पेशा बनाउनु पर्ने बाध्यता हुनुनै दुर्भाग्य हो । अर्को कुरा नढाँटी भन्नु पर्दा पित पत्रकारिता बढ्नुको मुख्य कारण नै पत्रकारिता गरेर पेट पाल्न नसक्नुनै हो ।

मोफसलमा काम गर्ने पत्रकारहरुका त यो भन्दा पनि बढी समस्याहरु छन भन्ने गरिन्छ नि ?

— स्वभाबिक हो । बिकट ठाउँको बसाई, सञ्चारको पहुँच सबै ठाउँमा नपुगेकोले सजिलै समाचार पाउनै गा¥हो, स्थानीय ठाउँमा सत्य बोल्दा गर्दा आँखोको तारो बन्नुपर्ने बाध्यता, आत्म सन्तुष्टिकै लागी मात्र भएपनि कयौँ दिन खाई नखाई पत्रकारितामा सूचनाको पहुँच पु¥याउन डटेर लाग्ने मेरा आत्मीय मित्रहरुलाई सधै सलाम गर्न मन लाग्छ ।

मोफसल पत्रकारिताका समस्या समाधानका लागि नेपाल सरकारले कस्ता किसिमका कार्यक्रमहरु ल्याउनु पर्ला ?

— मोफसलको पत्रकारिताको मात्र कुरा गर्दा अन्याय हुन्छ जस्तो लाग्छ । किनकी नेपालको हरेक भेगका पत्रकारको लगभग समस्या एकै हुन । पहिलो कुरो त समाचार लेखेर पेट पाल्न सक्ने अवस्थाको सृजना हुनुपर्दछ । दोस्रो कुरा सुरक्षाको प्रबन्ध गर्नु  प¥यो । समाचार लेखेकै आधारमा आफ्नो अमुल्य ज्यान कतिन्जेल गुमाउने ? पत्रकारको बिमाको ब्यवस्था गर्नुप¥यो, सरकारले तोकेको न्युनतम् तलबको ग्यारेण्टी गर्नु प¥यो । क्षणिक स्वार्थको लागि कलम चलाउनेको पहिचान गरि कारवाहीको दायरामा ल्याई सहि कलमजिविलाई बाहिर ल्याउन प¥यो ।  

तपाई आफै पनि पत्रकारिता पेशामा धेरै समयदेखि काम गर्दै हुनुहुन्छ, पत्रकारहरुका समस्या समाधानका लागि नेपाल पत्रकार महासंघले कत्तिको भुमिका खेलेको पाउनु भएको छ ?

— केही प्रयास भएको जस्तो त देखिन्छ तर कागजी रुपमा मात्र । ब्यवहारिक रुपमा गर्नु पर्ने धेरै छ । नाम मात्रको महासंघ बन्नु भएन । पत्रकारको हक हितको लागि लड्नु  प¥यो । कोहि पत्रकारलाई अन्याय प¥यो भने बिज्ञप्ती निकाल्नु मात्र महासंघको काम    हैन । जति गर्नुपर्ने हो त्यो गर्न सकेको छैन ।

सञ्चारकर्मीहरुका बैचारिक संगठनहरुले मोफसल पत्रकारका समस्या समाधानका लागि कस्तो भुमिका खेलेको पाउनुहुन्छ ?

— म अलि फरक बिचार राख्ने खालको मान्छे हुँ । कुनै राजनीतिक पार्टीको एउटा भातृ संगठन पत्रकारको संगठन हुनै सक्दैन । मालिकको नुनको सोझो गर्नेले सहि समाचार लेख्नै सक्दैन । अरुको बारेमा त लेख्ला तर आफू जुन संगठनको हो त्यसको माउ पार्टीको बिरोधमा त समाचार लेख्न सक्दैन नी ? सहि समाचार लेख्न नसक्नु भनेकै पत्रकारितामा चुक्नु हो । अब अर्को कुरा यो संगठनले मोफसलका पत्रकारको बिषयमा बेला बखतमा कुरा त उठाउँछन तर समाधान शून्य नै छ भन्दा फरक नपर्ला । जबसम्म रिजल्ट आउदैन त्यसलाई काम भएको मान्दिन म चाहिँ । किनकी चौरासी ब्यन्जन हेरेर भोक मेटिँदैन । बरु गुन्द्रुक ढिडो कपाकप खाए अघाईन्छ । काम हुनुप¥यो, कामको नाटकले केही नहुने रहेछ । 

तपाइको विचारमा पत्रकारिता के हो ?

— पत्रकारिता यो हो भनेर एक लाइनमा भन्नु भन्दा पनि समाज परिवर्तनको लागि समाजमा हुने गरेका र घटेका हरेक घटना र गतिबिधिहरुलाई जस्ताको तस्तै आम पाठकको माझमा सूचना प्रवाह गर्नु नै पत्रकारिता हो जस्तो लाग्छ । तर अचेल त पत्रकारितालाई कमाई खाने भाँडोको रुपमा प्रयोग गर्ने, शत्रुलाई परास्त गर्ने अस्त्रको रुपमा पनि पत्रकारितालाई लिंदा पत्रकारिता क्षेत्र प्रति आम मानिसको हेर्ने दृष्टिकोण फरक भएको छ  र बिश्वास निकै कमले गर्छन । पहिले पत्रकारिता क्षेत्रलाई नै   शुद्धिकरण गर्नु पहिलो आवश्यकता बनेको छ । 

कति कमाउनु भयो त पत्रकारिता पेशावाट ?

पैसा त कमाउनु भन्दा धेरै गुमाईयो । तर मान्छे कमाईयो, अनुभव कमाईयो, सिक्ने मौका पाईयो, देश बुझ्ने मौका पाईयो । मैले कमाएको भनेको आत्मसन्तुष्टी नै हो । मलाई गर्व लाग्छ पत्रकार हुनुमा ।

समय र बिचारका लागि धन्यवाद । 

— टाढाबाट सम्झेर मलाई आफ्ना बिचारहरु राख्ने अवसर दिनु भयो त्यसका लागि बिम्ब साप्ताहिक परिवारलाई पनि धन्यबाद छ ।

लोकसेवा आयोगको तयारीका लागि उपयोगी 

खरिदारका लागी उपयोगी 

१. नेपालको कूल ग्राहस्थ उत्पादनमा पर्यटन क्षेत्रको योग्दान कति छ ? —४.३५%

२. विश्वको पहिलो मानवीय शिखर सम्मेलन–२०१६ कुन देशमा आयोजना भयो ?  — टर्की 

३. संसारका बढी प्रतिव्यक्ति आय भएको मुलुक कुन हो ?   — कतार

४. आर्थिक तथा सामाजिक परिषदका ५४ सदस्यहरुमध्ये एशियाबाट कति वटा सदस्यहरु रहन्छन् ?

— ११

५. नेपालकै अग्लो झोलुङ्गे पुल पर्वतको कुन खोलामा रहेको छ ?     — मोदी खोला

६. सूर्यको तेजदेखि लाग्ने डरलाई के भनिन्छ ?     — हेलियोफोविया

७. जैविक विविधता कुन सम्मेलनसँग सम्बन्धित छ ?   — रियो सम्मेलन 

८. अभिनयको उत्पत्ति कुन वेदबाट भएको हो ?   — यजुर्वेद

९. मदन पुरस्कार र जगदम्बा श्री पुरस्कार कहिले प्रदान गरिन्छ ?   — घटस्थापनामा

१० “उराउ’ . किसान भए “अहिर’ . ? — यादव

११. वि.सं. २०७२ को भूकम्पपछि पुनः निर्माणको लागि अनुदान सम्झौता भएको पहिलो जिल्ला कुन हो ?

— दोलखा

१२. सारनाथ वन विकास परियोजना कुन जिल्लामा पर्छ ?   — सर्लाही 

१३. अन्तराष्ट्रिय विधुवा दिवस कहिले पर्छ ?   — जुन २३

१४. महादेव पार्वती गुफा . मोरङ भए शिवजी गुफा . ?   — दाङ

१५. अन्नको आयतन कुन इकाईमा नापिन्छ ?    — बुसेल

१६. बरुण ग्रहले सुर्यको परिक्रमा गर्न कति समय लगाउँछ ?   — १६४ वर्ष 

१७. क्रनोमिटरले कहाँको समय देखाउँछ ?   — ग्रिनबीचको

१८. सर्वप्रथम कपडा उत्पादन केन्द्र कहाँ बन्यो ?    — लङकासायर,बेलायत 

१९.“एउटा जार, एउटा चर्च र एउटा रुस” भन्ने नाराको कुन जातिले विरोध गरे ?   — श्रपोल

२०. लिच्छविकालमा मन्दिरमा पूजा गर्ने नारीलाई के भनिन्थ्यो ?    — देवदासी

२१. खस भन्नु भन्दा पहिला उनीहरुलाई के भनिन्थ्यो ?   — शक

२२. नेपाल र चीनबीच शान्ति मैत्री सम्झौतामा कहिले हस्ताक्षर भयो ?   — वि.सं. २०१३ असोज ५

२३. एउटै काठबाट बनेको सुन्दर पुरानो मूर्ति कुन हो ?    — नृत्यदेवी

२४. नेपाल भाषाका पहिला कवि कसलाई मानिन्छ ?  — महेन्द्र मल्ल 

२५. मेसिन रिडियवल पासपोर्ट अन्तराष्ट्रिय प्रयोग कहिलेदेखि भएको हो ?   — सन १९८१

२६. २०६८ को जनगणना अनुसार लैंगिक अनुपात कति छ ?     — ९४.१६

२७. कुन मुलुक दोस्रो विश्वयुद्धको अन्तसँगैे विभाजन भयो र शीत युद्धको अन्त्यसँगै पुनः एकीकरण भयो ?

— जर्मनी 

२८. अल्वर्ट ताल कहाँ पर्छ ?   —अफ्रिका 

२९. मलाया भन्नाले कुन देशलाई चिनिन्छ ?   — मलेसिया 

३०. विमेस्टेकमा नेपालले औपचारिक रुपमा प्रवेश पायो ?   —फेब्रअरी, २००४

३१.विष्णुपादी भन्नाले कुन दक्षिण एशियाली नदीलाई चिनिन्छ ?   — गंगा 

३२. केटाकेटीको मन मिले विवाह नै नगरी सँगै बस्न मान्यता दिने जाति कुन हो ? — दरै

३३. दनुवारी भाषासँग मेल खाने भाषा कुन हो ?   — माझी 

३५. अन्तराष्ट्रिय स्माइल टर्न हिरो अवार्ड पाउने चिकित्सक को हुन ?  — डा.शंकरमान राई

३६. Kidneys of the world  भन्नाले कुन क्षेत्रलाई बुझिन्छ ?  — सिमसार क्षेत्र 

३७. मरणोपरान्त ग्रामी अवार्डबाट सम्मानित विश्व विख्यात कलाकार को हुन ?  — माइकल ज्याक्सन

३८. श्रीमतीको माध्यमबाट राजा हुने व्यक्ति को हुन ?   — जयस्थित मल्ल 

३९. केराका लागि प्रसिद्ध जिल्ला कुन हो ?    — कञ्चनपुर 

४०. पर्यटकीय स्थल Green Valley  कुन जिल्लामा पर्छ ?  — सोलुखुम्बु

४१. सन १९९१ मा भएको खाडी युद्ध कति दिन चलेको थियो ?  — ४३ दिन

४२. नेपालबाट SAPTA मा हस्ताक्षर गर्ने व्यक्ति को हुन ?     — महेश आचार्य

४३. नेपालबाट SAFTA मा हस्ताक्षर गर्ने व्यक्ति को हुन ?  — डा.भेषबहादुर थापा 

४४. नेपाल र भारत बिच मैत्री सन्धि कहिले भएको थियो ?   — १९५० जुलाई ३१

४५.नेपाल र चीनबीच शान्ति तथा मैत्री सन्धि कहिले भएको थियो ?   — १९६० अप्रिल २८

४६. उत्तरमा हिमालय देखि दक्षिणमा महाभारतसम्म फैलिएको जिल्ला कुन हो ?  — धादिङ 

४७. उत्तरमा हिमालय देखि दक्षिणीमा चुरे क्षेत्रसम्म फैलिएको जिल्ला कुन हो ?   — सिन्धुपाल्चोक

४८. महाकाली सन्धि पारित कहिले भएको थियो ?     — २०५३ असोज ४

४९. Cotopaxi केसँग सम्बन्धित छ ?    — ज्वालामुखी

५०. राइटर बा भनेर कसलाई चिनिन्छ ?   — बलबहादुर कार्की 

५१. जलवायु परिवर्तन सम्बन्धि ग्रेजुएट सम्मेलन कहिले भएको थियो ?  

— २०६७ कार्तिक २९–मंसिर ३

२. “मानव तथा जीव समूह” नामक कार्यक्रम चलाउने संस्था कुन हो ?   — यूनिस्को

३. नेपाल सरकारले जलवायु परिवर्तन सम्बन्धि २० वर्षे महत्वकांक्षी योजना कहिले ल्याएको थियो ?

— २०६७ असार ३०

साहित्य÷सृजना 

गजल

टुक्रियका देश कतै, अब साथ जुट्नु पर्छ,

राजनीतिकको झुटो खेल, रहष्य त्यो टुटनु पर्छ  ।

चुस्नु चुसेउ रस जति, देश खोक्रो पारी,

देश बेच्ने दलालहरु , नेता चुनि कुट्नु पर्छ ।।

चार जात छतिस वर्ण, ढल्ने छैन अदण्डता,

जातित्वको जाल बुन्ने, जनजात त्यो फुट्नु पर्छ ।।।

भाषण मात्रै नेताहरुको, भ्रष्ट मुख टाल्नै पर्छ,

अब उठछ आवाज यहाँ, खोक्रो भाषण घट्नु पर्छ ।।।।

चन्द्र सूर्य झण्डा हाम्रो, उच्च शिखर सगरमाथा,

झुक्ने छैन शिर कहिलै, डर अब छुट्नु पर्छ ।।।।।

रक्षक नै भक्षक भयो, अब हामीले बुझनु पर्छ,

जाग उठ नेपाली हो, भ्रष्टचारी चुट्नु पर्छ ।

देश बेच्ने देश किन्ने,  भो यो खेल बन्द गर,

षड्यन्त्रको जाल बुन्ने, देशदुही भुट्नु पर्छ ।

गाउँ गाउँ वस्तीबाट ,जाग उठ नेपाली हो,

शान्ति ल्याउन क्रान्तिको, चार किल्ला खट्नु पर्छ ।

नाङ्गिएको देशको पाटो, सत्य लेख्ने ःत्    म त,

आउन साथि संगै मिलि, शान्ति ल्याउन जुट्नु पर्छ ।

महादेव थापा “एम् एम् एस्”

 डोटी बहुमूखि क्याम्पस डोटी

गजल 

विशाल महल र, उस्तै गेट छ हजुर्को स

अपराधिहरु संग जो, सेट छ हजुर्को ।

भाषण त राष्ट्रियताका मिठा छन तरस

पारीपट्टि तिरनै, मन(पेट छ हजुर्को ।

स्याल र गिद्ध मिश्रित स्वभावको हजुरस

गणेशजी मार्का विशाल, पेट छ हजुर्को ।

भेट्नु नपरे हुन्थ्यो, लाग्छ मलाई पनि स

सभा(सम्मेलनमा, जम्काभेट छ हजुर्को ।

बजेट मास्ने गति भने, कसले भेट्ने स

विकाशको काम त सधै, लेट छ हजुर्को ।

बयान कति गरुँ, सामर्थ्य छैन मेरो स

भष्ट्राचारकै चिया र, अम्लेट छ हजुर्को।

यज्ञ प्रसाद गिरी

आनन्दबस्ती, ललितपुर

गजल

उनको पनी जिबन हो गयो हेर 

हुन त राजधानी हो यस्तो भयो हेर 

धरहरा,बसन्तपुर दरवारपनी थिए त्यहाँ 

सुन्दर काठमाण्डौ मिनेटमै कुरुप भयो हेर

अनेक सपना बुन्दै राजधानी पसेका थिए

गरौँला सोच्दा सोच्दै मुर्दा बन्नु पर्योे हेर 

मनमा त तपाईका मेरा उहाँका पनी छ क्यारे 

हामी सबैले नचाँहा नचाहँदैै यस्तो भयो हेर

कर्ण चन्द, डोटी

सूचना/सन्देश/बिज्ञापन 

मालपोत कार्यालय डोटीबाट जारी गरिएको हकदावी सम्वन्धि ३५ दिने सार्वजनिक सूचना

प्रथम पटक सूचना प्रकाशित मितिः २०७४÷१÷२४          

        जिल्ला डोटी दि.सि.न.पा.वडा नं.७ स्थित कि.नं.२१४२, २२४७, २१८९, २२३६ को जग्गा दि.सि.न.पा.साविक वडा नं.७ पिपल्ला बस्ने गुमने कामीको बुहारी खड्के कामीको पत्नि जगुली कामीको नाउँमा र ऐ. वडा नं.७ स्थित कि.नं.११९० को जग्गा दि.सि.न.पा वडा नं.७ पिपल्ला बस्ने रनजितको नाती गुमनेको छोरा खड्के कामीको नाउँमा नापनक्सा भई श्रेस्तापुर्जा कायम भएकोमा जग्गाधनि जगुली कामीको मिति ः २०७२÷११÷५ र जग्गाधनि खड्के कामीको मिति ः २०५२÷७÷२६ मा मत्यु भएको । मृतक जग्गाधनि द्वयको शेषपछिको हकदार एकमात्र छोरा दल वहादुर कामी विगत २०६१ साल जेष्ठ महिनामा नोकरीको सिलसिलामा भारत तर्फ गएकोमा वेपत्ता भई खोज तलास गर्दा हालसम्म फेला नपरेकोले निजको शेषपछिको हकदार एकमात्र पत्नि लक्ष्मी कामी मात्र भएकी हुदां मृतक ससुरा खड्के कामीको नाउँमा रहेको कि.नं.११९० र मृतक जग्गाधनि जगुली कामीको नाउँको कि.नं.२१४२, २२४७, २१८९, २२३६ को पुरै घर जग्गा मेरो नाउँमा एकलौटी नामसारी गरी पाउँ भनी डोटी दि.सि.न.पा.कार्यालय, डोटीको च.नं.४३५ मिति ः २०७३÷५÷२६ र दि.सि.न.पा.४ नं. वडा कार्यालय डोटीको च.नं. ८९ मिति ः २०७४÷१÷२४ को किटानी सिफारीस पत्र, मृतकको नाउँकोे जग्गाधनि प्र्रमाण पुर्जा थान दुई, नेपाली ना.प्र.प, चालु आ.व.को एकिकृत सम्पत्ति कर बुझाएको रसिद, मृत्यु दर्ता प्रमाण पत्र नाता प्रमाणित आदि प्रमाणहरु साथै राखी जि.डोटी दि.सि.न.पा.साविक वडा नं.७ पिपल्ला बस्ने लक्ष्मी कामीले यस मालपोत कार्यालय, डोटीमा मिति २०७३÷५÷३० मा निवेदन दिनु भएकोले उक्त जग्गा सम्वन्धमा कुनै कसैको हकदावी पुग्ने भए, दल वहादुर कामी वेपत्ता नभएको भए वा सम्पर्कमा भए वा निज निवेदिकाको माग दावी वमोजिम नामसारी गर्न नपर्ने कुनै कारण भए यो सूचना प्रकाशित भएको मितिले बाटाका म्याद बाहेक ३५ (पैतिस) दिनभित्र आफूसँग भएका सक्कल प्रमाण साथ कार्यालयमा उजुर दावी गर्न आउनु होला अन्यथा म्यादभित्र कुनै कसैले उजुरी दावी नगरे नियमानुसार भै जाने व्यहोरा यसै सूचनाद्वारा जानकारी गराईन्छ ।