Tuesday, June 28, 2016

बिम्ब नेपाली साप्ताहिक, मिति २०७३ साल असार १४ गते मंगलवार



ckfËtf ePsf JolQmx?sf] kx'Frsf] clwsf/ tyf ckfËtfd}qL ;+/rgf lgdf{0fsf jf/]df lgdf{0f sDkgLx?, l8hfO{g/ jf OlGhlgo/x?df r]tgf hufcf}+ .
g]kfn ;/sf/
;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno
;"rgf ljefu

d'Vo ;dfrf/
;Demf}tf gx'Fb} ;8s lgdf{0f sfo{ ;'?
8f]6L lhNnfdf cfPsf gofF :yfgLo lasf; clwsf/L s[i0f uf}tdn] ;Demf}t ug{ afFsL /x]sf pef]Qmf ;ldlt;+u ;Demf}tf ug{ g;lsg] atfPsf 5g .
;f]daf/ laDa ;fKtflxs–;+u s'/f ub}{ uf}tdn] eg] …;Demf}tf ug]{ ;dofawL eg]sf] h]i7 d;fGt;Dd dfq xf], cfh !# ut] xf], c;f/ !% ut];Dd sfd ;DkGg u/L ;Sg' kg]{ xf] cfh ;Demf}tf ug{ ;lsg]  s'/} ePg .Ú
lhNnf lasf; ;ldlt 8f]6Ln] @@ cf]6f of]hgfx? ;Demf}tf ug{ afFsL /x]sf] hfgsf/L lbPsf] 5 . tTsfnLg :yfgLo lasf; clwsf/L af;'b]a /]UdL / /fhg}lts bnsf lardf lajfb pTkGg ePkl5 pef]Qmf ;ldlt / :yfgLo lasf; clwsf/L lar ;Demf}tf x'g g;s]sf] xf] .
lhNnfsf] vftLj8f, /fgfufpF af;'b]aL, 8f}8 / n8fu8fdf ;8s lgdf{0fsf nfuL ;Demf}tf x'g ;s]sf] 5}g . ;Demf}tf x'g g;s] klg lhNnfsf laleGg :yfgdf ;8s lgdf{0fsf] sfo{ eg] hf/L /x]sf] 5 . c;f/ d;fGtsf] a]nf sfdsf] r6f/f] x'g] eGb} :yfgLox?n] ;8s lgdf{0fsf] sfd ;'? u/]sf 5g . PShfe]6/af6 wdfwd sfd e}/x]sf] ePklg lhNnf lasf; ;ldltdf ;Demf}tf x'g] / /sd cfpg] 5fF6 5}g .
:yfgLo lasf; clwsf/L uf}td eG5g …;Demf}tf geO{ ToxL /sdsf] cfwf/df sfd yfNg' pxfFx?sf] sdhf]/L xf], dGqfnon] ;d:of pTkGg ePsf If]qdf laz]if clVtof/L lbof] eg] dfq} ;Demf}tf ug{ ;Dea 5, xf]O{g eg] ;Demf}tf x'g] ;Defjgf 5}g .Ú
laDa ;fKtflxsnfO{ k|fKt hfgsf/L cg';f/ 8f}8 / n8fu8f ufla;df ltg÷rf/ nfv lbg] ;Demf}tfdf PShfe]6/n] ;8s vGg] sfd eO{/x]sf]  5 . lgs} lajflbt ag]sf] vfltj8f ;8sdf klg PShfe]6/ dfkm{t sfd yfNg] tof/L e}/x]sf] 5 .
tTsfnLg :yfgLo lasf; clwsf/L /]UdL / bnx? larsf] ;DaGw ltSttfdf kl/0ft ePkl5 lhNnf 5f]8]/ uPkl5 gofF :yfgLo lasf; clwsf/L;+u bnx?sf] ;DaGw s:tf] xf]nf eGg] ;a{q rfF;f]sf] laifo ag]sf] 5 . cfO{taf/ dfq} 8f]6L lhNnf k'u]sf :yfgLo lasf; clwsf/L uf}td eg]   …d]/f] ;a} bnsf g]tf Ho" tyf lhNnfaf;L;+u ;b\efak'0f{ ;DaGw x'G5, lhNnfsf] lasf;sf nfuL sfd u5{' .Ú
lhNnf lasf; ;ldltdf ;Demf}tf x'g jfFsL @@ of]hgfx?dWo] ^ of]hgfdf pkef]Qmf ;ldltsf] tkm{jf6 x:tfIf/ eO{;s]sf] t/ tTsfnLg :yfgLo lasf; clwsf/L /]UdLsf] x:tfIf/ gePsf sf/0f yk ;d:of ePsf] 5 . /]UdL sfof{nodf c;f/ # ut];Dd xflh/ ePsf lyP t/ ;Demf}tf ug]{ Dofb h]7 d;fGt;Dd dfq} xf] . gofF cfPsf :yfgLo lasf; clwsf/Ln] sfg'gL ?kdf lt ;Demf}tfx?df x:tfIf/ ug{ kfpg] 5}gg\ . pgn] eg] …lt ^ of]hgfx? klg cj ;Demf}tf gePsf of]hgfx? ;/xg} ePsf 5g .
/fhgLlts bnx? / :yfgLo lasf; clwsf/Lsf] lajfbsf sf/0f @@ j6f of]hgfx?sf nflu lalgof]hg u/]sf] s/Lj s/f]j a/fj/sf] /sd lk|mh hfg] lglZrt k|fo b]lvPsf] 5 . 

;DkfbsLo
æld6 b k|];Æ sf] cf}lrTo
8f]6Ldf k|d'v lhNnf clwsf/Lsf ?kdf s]zjk|;fb cfrfo{ cfO{;s]kl5 pgn] Pp6f /fd|f] sfo{sf] yfngL u/] . dlxgfe/Ldf ;]jf k|bfos lgosfx?n] u/]sf sfd sf/jfxLsf] af/]df ;~rf/dfWoddfkm{t ;]jfu|fxLnfO{ ;"rgf lbg] p2]Zosf ;fy …ld6 b k|];Ú sfo{qmd cfof]hgf ug{ ;'? u/] . of] cfkm}df /fd|f] s'/f xf] . /fd|f] sfdsf] k|;+;f ug'{ / g/fd|f] sfdsf] /rgfTds cfnf]rgf ug'{ dfgjLo wd{ xf] . …ld6 b k|];Ú lg/Gt/ ?kdf rln/x]sf] 5 . o; qmddf cfO{tjf/ klg ld6 b k|]; ;DkGg eof] .
t/, cfO{tjf/ ePsf] ld6 b k|];n] of] h'g p2]Zosf nflu ug{ nfluPsf] xf] Tof] p2]Zo k|fKtLsf nflu geP/ vfnL sd{sf08Lo dfq} eof] ls eGg] h:tf] ;+s]t lbPsf] 5 . k/Dk/tfut z}nLdf ;]jfk|bfosx?n] cfkm\gf] sfof{nosf] k|ult e6\ofpg] t/ ;~rf/sdL{x?n] /fv]sf lh1f;fsf] lrQ a'em\bf] hjfkm glbg] xf] eg] dlxg}lkR5] of] sd{sf08 ul//fVg' kg]{ s'g} sf/0f x'Fb}g . xf], xfdL ;~rf/sdL{x?df klg s]xL sdLsdhf]/Lx? /x]sf 5g . o;nfO{ xfdLn] :jLsfg'{ k5{ t/ o;f] elg/xFbf ;~rf/sdL{x?n] p7fg  u/]sf laifoa:t'x? ;j} tYolxg x'g eGg] a'emfO{ /fVg' d'v{tf x'g hfG5 . ;~rf/sdL{x?sf] cfkm\gf] cfrf/ ;+lxtf 5 h;sf sf/0f ;j} k|df0fx? Ps} k6s ;fj{hlgs ug{ ;Sg] cj:yf x'Fb}g, xfdLn] xfd|f] ;|f]tsf] ;+/If0f ug'{ kg]{ lhDd]jf/L klg k'/f ug'{ 5 . t/, cfkm'n] u/]sf uNtLx?sf] af/]df ld6 b k|];df s'/f p7\bf s8f k|ltjfb ug]{x?nfO{ sfg ;dft]/ uNtL :jLsf/ ug'{ kg]{ u/L ;fj{hlgs sfo{qmdd} k|df0f k]z ul/of] eg] s] x'G5 < otflt/ klg ;f]Rg' h?/L 5 .
t/, b'ef{Uo eGg' k5{ p7]sf s'/fx?df g ;DjlGwt sfof{no  lhDd]jf/ x'G5 g t ld6 b k|]; cfof]hgf ug]{ lgsfo jf JolQm . pN6} ;]jfu|fxLx?nfO{ s;'/bf/ 3f]if0ff ul/G5 . x'g t xfd|f] rng g} xf] cfkm\gf] uNtL n'sfpgsf nflu cln rsf]{ :j/df csf{nfO{ cf/f]k nufof] eg] 5'6 kfpg], t/klg cfkm' df]6fpgsf nflu s;} ;j{;fwf/0fsf] …dhfsÚ jgfpg' af}l4s JolQmsf] d'v{tfk"0f{ sfo{jfx]s c? s]xL xg' ;Sb}g . To;}n] olb ;w}e/L of] sd{sf08Lo dfq} x'g] xf] eg] …ld6 b k|];Ú sf] s'g} cf}lrTo 5}g .
csf]{ s'/f hgtf;+u k|To]If ;/f]sf/ /fVg] ;]jf k|bfos lgsfox?g} cg'kl:yt x'g] u/]sf 5g . of t pgLx?n] lhNnfsf k|zf;snfO{ 6]{b}gg\ of km]/L hgtfsf lardf pgLx?sf ultlalwx? cfpg eGg] rfxFb}gg\ . pgLx?sf nflu ld6 b k|];sf] s'g} dxTj 5}g . o:tf] cj:yf xf] eg] lsg ;do aaf{b dfq} ug]{ < of] laifodf ;f]Rg' kg]{ h?/L 5 .
x'g t xfd|f] lhNnfdf x/]s s'/f s]xL lbgsf nflu b]vfj6L dfq} x'g] u5{g . pbfx/0fsf] nflu lhNnf k|x/L sfof{non] s]xL lbg ;~rf/sdL{x?nfO{ b}lgs ultlalwx? hfgsf/L u/fof] t/ lsg xf] cr]n Tof] Joj:yf x6fO{of] . oxfF;Dd x'g yfNof] ls ;~rf/sdL{x?n] ;"rgfsf] xs k|of]u u/L lnlvt ?kdf hfgsf/L dfUbf ;d]t s'g} jf:tf x'Fb}g . o:t} gf6s xf] eg] t o;df yk elg/fVg' kg]{ s]xL 5}g t/ ;fFRr} xfdL hgtfk|lt pQ/bfoL x'g] xf] eg] cEof; /fd|f] 5, o;nfO{ Jojl:yt ?kdf cuf8L n}hfg' k5{ .
ld6 b k|];df p7]sf s'/fx?sf] lrQ a'em\bf] hjfkm cfpg' k5{ . hgtfn] ;';"lrt x'g] clwsf/ kfpg' k5{ . u}/;/sf/L If]q / gLlh If]qnfO{ ufnL dfq} ug]{ ;/sf/L ;+oGqn] cfkm'nfO{ klg c?n] ufnL ug{ ;S5g eGg] s'/fsf] x]Ssf /fVg' k5{ . cfkm'n] ug]{ sfdx?df gofFkg Nofpg' h?/L 5 . …/]l8d]8Ú hjfkm lbgnfO{ dfq} ld6 b k|]; ug]{ xf] eg] To;sf] s'g} cf}lrTo 5}g . o;nfO{ k|efjsf/L jgfP/ n}hfg' kg]{ h?/L 5 . o;sf nflu cfof]hsn] ;f]Rg' kg]{ h?/L 5 .
yk ;dfrf/
hfkfgaf6 kms]{/ afv|f kfng
n /fdx/L cf]emf÷8f]6L
     c;f/ !#
…cWoog le;fdf uPklg xfd|f] nIf k};f sdfpg' xf] . ToxfF uPkl5 yfx eof] >d s] xf] / g]kfnLx?n] s:tf] si6 ;lx/x]sf x'G5g eGg] s'/f, clg cfkm\g} ufpFdf kms]{/ s]xL ug]{ ;f]r  jgfPF .Ú
8f]6L krgfnL ufla;–#, r'F8Lsf #! jifL{o l8NnL/fh km'nf/f b'O{ jif{ cuf8L cWoog le;fdf hfkfg uP . pgL g]kfnd} lqe'jg laZjlaBfno–af6 c+u|]hL d'n laifo lnO{ :gftsf]Q/ txdf cWoog/t lyP Toltj]nf . tLg jif{sf nflu cWoog le;f kfPsf l8NnL/fh Ps jif{ dfq} hfkfg a;] . w]/} k};f sdfpg] /x/n] pgsf] g]kfnsf] k9fO{ klg k'/f x'g ;s]g, g t pgnfO{ hfkfgd} ;Gt'li6 ldNof] . …vfgf ksfpg' kg]{ / efF8f dfem\g' kg]{ sfd ug'{ kYof]{Ú pgL eG5g\ …kl/>d w]/} ug'{ kg]{ eof], Tolt kl/>d u/] t g]kfnd} klg s]xL ug{ ;lsG5 eGg] ;f]r]/ Ps jif{d} kmls{PF .
xfn  pgn] cGo ltg hgf ;fyLx?sf] ;fem]bf/Ldf krgfnLd} afv|f kmfd{ ;~rfng ul//x]sf 5g . pgn] o; sfo{sf nflu lhNnf kz' ;]jf sfof{no 8f]6Laf6 o'jf nlIft sfo{qmd cGt/ut b'O{ nfv ?k}ofF cg'bfg klg kfPsf 5g . s/Lj Ps ;o %) afv|f c6\g] vf]/ lgdf{0f u/L Joj;fo ;'?jft u/]sf km'nf/fn] jflx/af6 *^ afv|f NofP . t/, xfjfkfgL gldn]sf sf/0f /f]un] ^% afv|f d/] . pgn] km]/L klg lxDdt xf/]sf eg] 5}gg\ . aflx/af6 NofPsf cGo afv|fx? laqmL u/]/ :yfgLo afv|f kfNg ;'? u/]sf 5g pgn] . pgL;+u clxn] @% :yfgLo hftsf afv|f /x]sf 5g .
…tTsfn @% afv|f yk ug]{ tof/L ePsf] 5Ú km'nf/f eG5g\ …efb| dlxgf;Dddf *) afv|f k'¥ofpg] of]hgf jgfPsf 5f}+ .Ú clxn] pgn] afv|fsf] ladf u/fpg klg ;'? u/]sf 5g . …yf]/} nufgLdf ladf x'G5Ú pgL eG5g\ …Iflt ePkl5 () k|ltzt Ifltk'lt{ kfO{G5 eg] lsg kz' ladf gug]{ <Ú pgL cGo ls;fgx?nfO{ klg kz' ladf u/fpgsf nflu cg'/f]w ub{5g .
afv|f kfngaf6 Joj;fo ;'? u/]sf km'nf/fn] nIf eg] 7'nf] lnPsf 5g . ;]tL gbLsf] kfgL tfg]/ t/sf/L v]tL ug]{ pgsf] of]hgf 5g . pgL eG5g\ …s:tf] t/sf/L v]tL ug]{ eGg] laifodf lhNnf s[lif lasf; sfof{no;+u k|flalws ;Nnfx lng] sfd eO{/x]sf] 5, t/sf/L v]tLsf nflu hldg lnhdf lng] sfo{ klg eO{;s]sf] 5 .Ú t/sf/L v]tL;+u} ufO{ kfng klg ;'? ug]{ of]hgfdf /x]sf km'nf/f eG5g\ …la:tf/} b'w 8]/L klg ;~rfngdf NofpF5f}+ .Ú
nufgLsf] ;d:of ePsf sf/0f ;j} sfd Ps}rf]6L ;'? ug{ g;lsPsf] jtfpg] km'nf/f cfkm\gf] nIf cg';f/ sfd ug{ ;Sg]df eg] laZj:t b]lvG5g . …lab]zdf uP/ csf{sf] rfs/L ug'{ eGbf cfkm\g} ufpF7fpFdf a;]/ Joj;fo u?F eGg] efjgfn] d}n] hfkfg 5f]8]FÚ pgL eG5g\ …olb k|of; u¥of] eg] Ps lbg s;f] ;kmn geO{Pnf / <Ú
km'nf/f lab]z hfg tlD;Psf o'jfx?nfO{ lab]z ghfg cfu|x u5{g . pgL jflx/ xNnf u/] h:tf] lab]zdf k};f sdfpg Tolt ;xh gePsf] jtfpF5g . …lab]zLx? lasl;t eO{;s]sf x'G5g, pgLx?nfO{ …n]j/Ú rflxPsf] x'G5Ú pgL eG5g\ …xfdLn] lab]zdf uP/ n]j/L ug]{ sfd dfq} kfpF5f}+ eg] cfkm\g} b]zdf lsg n]j/L gug]{ <Ú w]/} nufgL u/]/ ;ft ;d'b| kf/L hfg' kg]{, hLpbf] cfO{G5 ls nf; cfO{G5 eGg] klg s'g} Uof/]06L gePsf] 7fpFdf uP/ kl;gf jufpg' eGbf cfkm\g} kl/jf/;+u a;]/ kl;gf jufpg' kmfO{bf x'g] pgsf] egfO{ 5 .
km'nf/f;+u afv|f kfngdf ;fem]bf/L ul//x]sf csf{ o'jf l6sf/fd km'nf/f 8f]6L ax'd'vL SofDk;sf lzIf0f ;xfos klg x'g . s'g} klg k]zf ;fgf] of 7'nf] x'Fb}g, cfkm'n] kl/>d ug'{ k5{ eGg] ;Gb]z o'jfx?df lbgsf nflu cfkm'n] of] Joj;fo ug{ nfu]sf] pgsf] egfO{ 5 . km'nf/f;+u} :yfgLo b'O{ o'jfx? w|'j/fh km'nf/f / lai0f' km'nf/fsf] klg afv|f kfngdf ;fem]bf/L /x]sf] 5 .
;fd'bflos c+s kq /fd|f] 5–zfx
lhNnf s[lif lasf; sfof{no 8f]6Lsf al/i7 s[lif lasf; clws[t 8f tk]Gb| zfxn] hjfkmb]lxtfsf nflu k|of]u ul/Psf] cf}hf/ ;fd'bflos c+s kq /fd|f] ePsf] jtfPsf 5g .
o'/f]lkog o'lgog, 8fg rr{ P8sf] cfly{s ;xof]u, lkmofg g]kfn, lnj8{sf] k|flalws ;xof]udf ;d lasf; s]Gb|      -O{l8;L_ cfof]hgf u/]sf] …;]jf k|bfos lgsfox? / nlIft ls;fgx?aLr ;dGjofTds sfo{zfnf uf]i7LÚ df zfxn] ;f] s'/f jtfPsf x'g . ;+:yfn] ;~rfng u/]sf] lbuf] s[lif lasf; kl/of]hgf cGt/ut 8f]6Lsf] rjf/frf}tf/f / c5fdsf] hou9 s[lif ;]jf s]Gb|df ;fd'bflos c+s kq dfkm{t ;]jf k|jfxsf] u'0f:t/ dfkg ul/Psf] lyof] .
pQm dfkg k|lqmof /fd|f] ePsf] jtfpFb} zfxn] eg] …of] ;fd'bflos c+s kq ug'{ kg]{ egL ;/sf/n] gLltut Joj:yf gu/]sf] ePklg of] /fd|f] lalw 5, o;nfO{ cGoq klg cg';/0f ubf{ /fd|f] x'G5 .Ú pgn] ;fd'bflos c+s kq dfkm{t hgtfn] cfkm'n] k|fKt u/]sf] ;]jfsf] af/]df eGg] / ;]jf k|bfosn] klg cfkm'n] k|bfg u/]sf] ;]jfsf] :j–d'NofFsg ug{ kfpg] h'g Joj:yf 5 o;nfO{ gLltut ?kdf n}hfg kfP cem /fd|f] x'g] jtfP . zfxn] s[lif ;]jf s]Gb|jf6 k|jfx x'g] ;]jfx?nfO{ k|efjsf/L jgfpgsf nflu cfkm' k|of;/t /x]sf] jtfP .
/fli6«o s[ifs ;d"x dxf;+3sf 8f]6L cWoIf e/t jf]x/fn] ;fd'bflos c+s kq lalw /fd|f] ePsf] jtfpFb} o;nfO{ cGo sfof{nox?df klg k|of]u ul/g' kg]{ jtfP . pgn] …s[lif If]qdf u'0f:t/Lo ;]jfsf nflu s[ifs, Jofkf/L / Pu|f]e]6 Joj;foLx?aLr ;dGjo x'g x'g' kg]{ jtfP . 
sfo{qmddf u};; dxf;+3 8f]6Lsf cWoIf /3' s7fotn] s[lif If]qdf ;/sf/L sfof{nox? / u};;n] Psåf/ k|0ffnLaf6 sfd ug'{ kg]{ jtfP . pgn] eg] …cj ;/sf/L sfof{non] u};;nfO{ ufnL ug]{, u};;n]   ;/sf/L sfof{nonfO{ ufnL ug]{ kl/kf6Lsf] cGTo x'g' k5{ .Ú u};;x? ;/sf/n] jgfPsf] of]hgf cg';f/ ;/sf/sf] sfdnfO{ ;xof]u ug{ cfPsf] jtfpFb} s7fotn] u};; ;dfgfGt/ ;/sf/ gePsf] jtfP .
5nkmnsf qmddf ;xeflu s[ifsx?n] cfkm'x?n] ;]jf s]Gb|jf6 ;dod} s[lif ;DjlGw ;"rgf kfpg' kg]{, jhf/ Joj:yfkgsf nflu ;DjlGwt lgsfon] kxn ug'{ kg]{ nufotsf dfu /fv]sf lyP . 
k|efjsf/L ePg c:ktfnsf] ;]jf
8f]6L lhNnf c:ktfnsf] :jf:Yo pkrf/ ;]jf k|efasf/L gePsf] eGb} l;nu9Lsf :yfgLon] lhNnf k|zf;g sfof{nodf 1fkgkq lbPsf 5g .
lhNnf c:tfndf lel8of] PS;/] ug{ aGb ePsf] sl/a b'O{ dlxgf ePsf] 5 eg] 7'nf] vfn]sf] PS;/] klg sfuh cefasf] sf/0f b]vfpFb} PS;/] ug{ dfGb}gg\ / Dofb u'lh|Psf] cf}ifwL la/fdLnfO{ lbg] u/]sf] eGb} lbkfon l;nu9L gu/kflnsf j8f g+ @ sf] j8f gful/s d~rn] 8f]6Lsf k|d'v lhNnf clwsf/L s]zak|zfb cfrf{onfO{ 1fkgkq a'emfPsf x'g .
8f]6L lhNnfdf /x]sf] Ps dfq ;/sf/L c:ktfn lhNnf c:ktfn 8f]6L Pskl5 csf]{ sf/0fn] ljjfbdf kg]{ u/]sf] 5 . c:ktfnn] k|bfg ug]{ ;]jf u'0f:t/Lo gePsf], c:ktfnsf] Aoj:yfkg pb]snfUbf] ePsf] la/fdLx?n] atfpg] u/]sf 5g .
j8f gful/s d~rsf ;+of]hs s[i0fk|zfb >]i7n] eg] …c:ktfndf Ps ;]jf ;'lawf klg /fd|f] 5}g, ot} pkrf/ ;Dea ePsf la/fdLnfO{ klg l/km/ ul/G5 .Ú 8f]6L lhNnf c:ktfn ;'b"/–klZrdsf] k'/fgf] c:ktfn ePklg :jf:Yo ;]jf k|efasf/L gePsf] lbkfon l;nu9L gu/kflnsf–@ sf ;faqL u'?ªn] atfO{g . pgn] elgg\ …d]/f] cfkmGt la/fdL nu]/ c:ktfn k'u]sL lyPF, PS;/] ;d]t x'Fb}g eGof] cGtdf d}n] gLlh c:ktfndf pkrf/ u/fPF .Ú
8f]6L c:tfndf /x]sf] 8fS6/x?sf] ;d:of s]xL ;doleq xn x'g]  lhNnf hg:jf:Yo sfof{no 8f]6Lsf al/i7 hg:jf:Yo clws[t l/tf e08f/Ln] atfO{g . pgn] elgg\ …oxfF Ps lgs ;fO{dg gfds u}/ ;/sf/L ;+:yfsf] 5fqa[lQ sf]6faf6 cWoog u/]sf 8fS6/ cfpg] u5{g, hf] s]xL lbgleq} cfpg] :jf:Yo laefun] hfgsf/L lbPsf] 5 .Ú
c:ktfn ;'wf/sf sfd e}/x]sf] c:ktfn lasf; ;ldltsf cWoIf z+s/lbk d8}n] atfP . pgn] eg] …d 8f]6L c:ktfnsf] :t/ ;'wf/sf nfuL nfuL k/]sf] 5', sof}F k|flalws s'/fx? dnfO{ klg yfxf x'Fb}g, casf] s]xL ;dod} oxfFn] c:ktfnsf] ;]jfdf ;'wf/ ePsf] kfpg' x'g]5 .Ú
%) k|ltzt dfq} vr{
cfly{s jif{ ;DkGg x'g @) lbg dfq} jfFsL /xFbf 8f]6L lhNnfdf k"hLut ah]6sf] %) k|ltzt dfq} vr{ ePsf]  5 .
cfO{tjf/ lhNnf k|zf;g sfof{no 8f]6Låf/f cfof]lht …ld6 b k|];Ú sfo{qmddf sf]if tyf n]vf lgoGq0f sfof{nosf k|d'v ?b|k|;fb e§n] lhNnfsf] s'n jh]6 tLg cj{, *& s/f]8, $( nfv, @# xhf/, kfFr ;o !) ?k}ofFdWo] c;f/ !) ut];Dd hDdf &@=^$ k|ltzt dfq} vr{ ePsf] jtfP . …o;df rfn' vr{ tkm{ *!=@^ k|ltzt / k"hL+uttkm{ %)=)* k|ltzt vr{ ePsf] 5Ú e§n] eg] …rfn' cfly{s jif{sf nflu lhNnfsf] ah]6 b'O{ cj{ *) s/f]8, #) nfv, !! xhf/, rf/ ;o tLg / k'+hLut tkm{ Ps cj{, ;ft s/f]8, !( nfv, !@ xhf/, Ps ;o ;ft ?k}ofF /x]sf] lyof] .Ú
o;dWo] rfn' tkm{ b'O{ cj{ @& s/f]8 && nfv #% xhf/ tLg ;o (# ?k}ofF vr{ ePs]f t/ k'+hLut tkm{ hDdf %# s/f]8, ^* nfv ^# xhf/ (! ?k}ofF dfq} vr{ ePsf] e§n] k|:t'ut u/]sf] tYof+sdf pNn]v 5 . xfn;Dd lhNnfsf] s'n jh]6sf] @=* k|ltzt dfq} /fhZj ;+sng ePsf] e§n] jtfP . …h]7 d;fGt;Dd cf7 s/f]8, $# nfv @) xhf/ gf} ;o $& ?k}ofF /fjZj ;+sng ePsf] 5Ú e§n] eg] …vr{sf] t'ngfdf of] w]/} Go"g ah]6 xf] .Ú
;f] qmddf e§n] sf]if tyf n]vf lgoGq0f sfof{non] 8f]6L lhNnfsf @% ufla; / Ps gu/kflnsfdf u/L hDdf tLg ;o (% hgfnfO{ dlb/f lalqmlat/0fsf] O{hfht lbPsf] hfgsf/L u/fP . rfn' cfjdf yk &! n] gofF O{hfht kq kfPsf] / ut cfj;Dd O{hfht kfPsf tLg ;o @$ hgfn] rfn' cfjsf nflu gljs/0f u/]sf] pgsf] k|ltj]bgdf pNn]v 5 .
b'uf{df08f}+, ;/:jtLgu/, 306]Zj/, 3fËn, 8f}8, d'8]ufpF, d'8e/f, dfGgfsfk8L, e'ld/fhdf08f}+, a5}{g, af;'b]jL, kf]v/L, l;drf}/, lhhf]8fdf08f}+, lthfnL, lu/Lrf}sf, lwsf{df08f}+, n8fu8f, nfgfs]bf/]Zj/, nIdLgu/, sfgfrf}/, skNn]sL, sn]gf, u8\;]/f / uu'8f ufla;df dlb/f O{hfht glnO{Psf] e§n] jtfP .
clwsf+; ;/sf/L sfof{nox?sf] k'+hLut jh]6 %) k|ltzt eGbf sd} dfq} vr{ ePsf] b]lvPsf] 5 . o;jf6 k'+hLut jh]6sf] 7'nf] /sd lk|mh hfg] vt/f b]lvPsf] 5 eg] c;f/df lan e/kfO{ ldnfP/ e|i6frf/ a9\g] ;+s]t b]lvPsf] 5 .
5f]6s/L ;dfrf/
cg'udg ;DkGg
lhNnf kz' ;]jf sfof{no 8f]6Ln]  cfly{s jif{ @)&@÷)&# df cg'bfg lbO{ ;~rfng ePsf Joj;fox?sf] lhNnf:t/Lo    ;/f]sf/jfnf lgsfox?jf6 cg'udg ul/Psf] 5 .
cg'bfgdf ;~rfng ePsf df;' k;nx?, afv|f kmfd{x? / :yfgLo hftsf s'v'/f kmfd{x?sf] cg'udg ul/Psf] lyof] . o:t} cg'udgsf qmddf sfof{non] lat/0f u/]sf] af]o/ hftsf] c:6«lnog af]sfsf] clxn]sf] cj:yfsf] klg cg'udg ul/Psf] lyof] .
8f]6Lsf k|d'v lhNnf clwsf/L s]zjk|;fb cfrfo{ ;d]tsf] cg'udg 6f]nLn] sfof{non] ;~rfng u/]sf lqmofsnfkx? ;Gtf]ifhgs kfO{Psf] hgfPsf] 5 .
tLg lbg] tflnd ;'?
;fd'bflos cWoog s]G›sf] Aoa:yfkg / g]t[Tj ljsf;sf nflu ltg lbg] tflnd l;nu9Ldf ;'¿ ePsf] 5 .
cWoog s]Gb|sf ;xhstf{ Ifdtf lasf; ug{sf nfuL tflndsf] cfof]hgf u/]sf] cfof]hs ;+:yf ;fd'bflos ljsf; s]G› 8f]6Ln] hfgsf/L lbPsf] 5 . lhNnf lzIff sfof{no 8f]6L;+u ;dGjo u/L ;fd'bflos lasf; s]Gb| 8f]6Ln] cfof]hgf u/]sf] pQm tflnd jN8{ lehg OG6/g]Zgn g]kfn 8f]6Ln] cfly{s ;xof]u u/]sf] xf] .
tflnddf lhNnfsf u}/fufpF, lv/;}g, sn]gf, 8f}8 / tf]n]gLsf sfo{;ldlt / kl/rflnsfx¿sf] ;xeflutf /x]sf] 5 .
v]n ;dfrf/
rlr{t v]nf8L d];Lsf] ;Gof;
rlr{t km'6jn v]nf8L tyf ch]{lG6gfsf sKtfg lnof]g]n d];Ln]  cGt/fli6«o v]naf6 ;Gof;sf] 3f]if0ff u/]sf 5g\ .
;f]daf/ laxfg d]6nfOkm :6]l8oddf ;DkGg sf]kf cd]l/sfsf] kmfOgnsf lrnL;Fu k]gfN6L ;'6cfp6df $–@ uf]nn] k/flht eP;Fu} d];Ln] ;Gof;sf] 3f]if0ff u/]sf x'g\ . v]ndf pgsf] k]gfN6L k|xf/ aflxl/Psf] lyof] .
v]n ;lsPkl5 l6jfO;L :kf]6{;;Fu s'/f ub}{ d;Ln] cfkm"n] ca ch]{lG6gfsf] /fli6«o l6daf6 gv]Ng] atfPsf x'g\ .
d];Ln] ;fdflhs ;~hfn l6\j6/df l6\j6 ub}{ eg]sf 5Gf …ch]{lG6gfsf]  /fli6«o l6daf6 cfkm"n] v]Ng] lbg ;lsPsf] 5 . d}n] of] lg0f{o cfkm" :jo+n] u/]sf] / tL AolQmx? hf] d]/f] ;Gof;sf] k|ltIffdf 5g\ pgLx?sf nflu klg u/]sf] x'F .Ú  pgn] w]/} d]xgt u/] klg s]xL of]ubfg glbO 5f8\g nfu]sf] atfPsf 5g\ .
d];Ln] ;g\ @))$ af6 ch]{lG6gfsf] o'–@) af6 v]n ofqf ;'? u/]sf lyP . pgn] ;g\ @))% df ch]{lG6gfsf] l;lgo/ 6f]nLaf6 8]Ao' u/]sf lyP . pgn] l;lgo/ 6f]nLaf6 ! ;o !@ v]n v]Nb} %% uf]n u/]sf lyP .
z/b eP a|f08 PDa];8/
/fli6«o lqms]6 6f]nLsf e/kbf{ xf]gxf/ v]nf8L z/b e]iffjs/ g]kfnsf nflu 8\of6;g sf/sf] cflwsfl/s ljqm]tf kfof]lgo/ df]6f] sk{;Fu a|fG8 PDa];8/ ePsf 5g\ . z/bn] 8\of6;g;Fusf] ;Demf}tfn] g]kfnL lqms]6/nfO{ k|f]T;flxt ug]{ atfP .
…klxnf] kN6 sf/sf] a|fG8 PDa];8/ ?kdf ;Demf}tf ubf{ v';L 5' . o:tf] ;Demf}tfn] v]nf8Lsf] cfTdljZjf; a9fpF5,Ú z/bn] eg], …g]kfnL lqms]6sf] nflu v';Lsf] s'/f] xf] . lqms]6sf] ljsf;sf] nfuL Joj;flos sDkgLsf] e'ldsf dxTjk"0f{ x'G5 . lqms]6 v]Ng] hf];'s}nfO{ o:tf] ;Demf}tfn] pT;fxL agfpF5 . o;n] gofF v]nf8LnfO{ k|f]T;fxg lbG5 .Ú
z/bn] clxn] sDkgL;Fu Ps jif{sf] ;Demf}tf ePsf] atfP . dWoqmdsf bfofF xft] Aof6;Dofg Pj+ bfofF xft] ckm a|]s jn/ z/bn] ;g\ @))$ df o'PO{lj?4 v]Nb} /fli6«o 6f]nLaf6 Ú8]Ao'Ú u/]sf lyP .

rnlrq÷dgf]/~hg
ld; k"jf{~rn algg\ s[ltsf
ld; k"jf{~rnsf] pkflw emfkfsL s[ltsf lu/Ln] lht]sL l5g\ .
w/fg ;efu[xdf zlgaf/ ;fFem ;DkGg ePsf] kmfO{gn k|ltof]lutfdf s[ltsfn] pkflw lht]sL x'g . !( k|ltikwL{nfO{ kl5 kfb}{ pkflw lht]sL s[ltsfn] tfh;lxt ofdfxfsf] km]l;gf] :s'6L kfPsL 5g . pgnfO{ ld; g]kfn cl:d >]i7 nufotn] k'/:sf/ k|bfg   u/]sf lyP .
k|ltikwf{df km:6/g/ cksf] pkflw ddtf sfsL{ / ;]s]G8/g/ck OS;f dfb]gn] kfPsf 5g . km:6/gckn] gub %! xhf/, ;]s]G8/g/ckn] gub #! xhf/;lxt tfh kfPsf 5g .
l;Ne/ O{G6/6]Gd]G6 / xfO6 Oe]G6sf] cfof]hgfdf ePsf] k|ltkwf{df ;[hgf /fgf du/ ld; klAns RjfO{:f, OS;f dfb]g ld; rfld{ª, s[ltsf lu/L ld; k;{gfln6L, ;[li6 cfrfo{ ld; 6\ofn]G6 eP .
To:t} ck]Iff 9'+ufgf ld; k|m]G8zLk, ld/f b'dL /fO{ ld; x]NbL / cl:dtf v8\uL ld; kmf]6f]h]lgs 3f]lift eP . ;a 6fO{6n ljh]tfx?nfO{ gub !) xhf/;lxt pkxf/ k|bfg ul/Psf] lyof] .

km]/L g]kfn cfO{g lnof]gL
b'O{ jif{ cl3 b'O{ lbgsf] e|d0fdf g]kfn cfPsL alnp8 cleg]qL ;GgL lnof]gL km]/L sf7df08f}+ cfO{ k'u]sL l5g\ .
o; kfnLsf] pg]sf] e|d0f d+unaf/ xfoft xf]6ndf lh+s ef]8\sfn] cfof]hgf ug]{ lh+s kf6L{df ;xeflutfsf nflu xf] . lnof]gLn] 6\jL6 dfkm{t g]kfn cfpg kfpFbf cfkm'nfO{ v'zL nfu]sf] jtfPsL l5g . …;a}nfO{ lh+s kf6L{df :jfut 5Ú pgn] eg]sL 5g\ . of] pgsf] t];|f] g]kfn e|d0f xf] . o;k6s pgL >Ldfg 8]lgon j]a/sf] ;fy /fhwfgL cfPsL x'g\ .
>Ldfg 8]lgon j]a/sf ;fydf g]kfn cfPsL pgn] g]kfnsf] tfl/km ub}{ OG:6«fu|fddf kmf]6f] kf]i6 u/]sL 5g\ . lh+s ef]8\sfn] cfof]hgf ug]{ sfo{qmddf cleg]qL ;GgLn] 8fG; k|:t't ug]{ l5g .
…lh:d–@Ú af6 lxGbL lkmNddf 8]Ao' u/]sL pgn] y'k|} lkmNddf clego u/]sL l5g\ .
n]v
P;Pn;Ldf n]6/ u|]8sf] e|d / jf:tljstf
Pp6f hdfgf lyof] xfdL n]6/u|]8sf kIfdf jf]Ng]x? pNn' jgfO{GYof}+ . ;ef, ;Dd]ng, n]vfO{, ukmufkm st} klg s'/f ubf{ dfG5]x? xNsf lnGy], p8fpy] . ljb]zLsf] gSsn eGy] . cgfjZos eGy] . t/ /dfO{nf] s] b]lvof] eg] ltg} dWosf sltkon] km];j'sdf cfˆgf ljBfyL{÷;Gtfgx?sf] …P Kn;Ú eGb} dSv eP/ kf]li6Ë u/]sf] klg kfO{of] . klxnf] k6s k/LIffkmn n]6/u|]8df cfPsf] 5 . of] xfdL o;sf kIfdf @) cf}+ jif{ b]lv cfjfh p7fO{ /x]sfx?sf nfuL ;Gtf]ifsf] s'/f ePsf] 5 . t/ cfpbf] jif{ t P;Pn;L g} x'Fb}g /] . clg Ps jif{sf nflu of] s] gf6s u/]sf] < cfjZos u[xsfo{ / ;dembf/Lsf] cefjdf o:tf] gf6s x'g uof] t/ sf]xL lhDd]jf/L lng] 5}g .
lglZrt ljifodf lglZrt u|]8 cfPsf] ljBfyL{n] lglZrt ljifo k9\g kfpg] xf] . o:tf] ljifo lgwf{/0f   l/hN6 cfpg] j]nf ug]{ ls % jif{ klxNo} < lzIff sfg"g jgfpbf cfhsf] cfh} nfu' x'g] u/L jgfpg ldNb}g . slDtdf % jif{ b]lv ljBfyL{ d of] u5{', Tof] u5{' eGg] of]hgf jgfp5 To;}n] cjsf] % jif{ kl5 of] nfu' x'g]5 eg]/ jgfpg' k5{ . p;n] ToxL cg';f/ of]hgf jgfp5 . cleefjs klg Tolx cg';f/ tof/ x'G5 . cfh lzIff P]g kf; ug]{ cfh} nfu' x'g] ug{' cJofjxfl/s / cj}1flgs s'/f xf] .
;fdfGo cleefjs xf]O{g lbUuh cleefjsx? ;d]t d]/f] kmnfgfsf] l/hN6 …P Kn;Ú cfof] eGb}5g\ . P Kn; s'g ljifodf cfof] < ljåfg lzIfsx? / ljBfno ;~rfnsx? klg xfd|f] ljBfnosf *) k|ltzt ljBfyL{n] P Kn; NofP eg]sf] b]lvof] . o:tf] x'b}g . cf};t u|]8 -lhlkP_ slt eGg] kf] s'/f xf] t . cem k|ltztsf]  s'/f emg /f]rs 5 . /dfOnf] t s] x'g;S5 eg] k|ltztsf s'/f ug]{ / k|fKtf+ssf s'/f ug]{x? Toltj]nf lhlNng ;S5g\ hj cfˆgf] ljBfyL{ eGbf sd k|fKtf+s Nofpg] ljBfyL{sf] lhlkP j9L cfpg]5 . cf7 ljifo dWo & j6fdf (( sf b/n] k|fKtf+s Nofpg] ljBfyL{sf] Pp6f ljifodf *( cfof] eg] p;sf] k|fKtf+s &*@ -(&=&% k|ltzt_ lhlkP #=(% dfq x'G5 . hjsL cf7 ljifo dWo] * j6fdf (! sf b/n] k|fKtf+s Nofpg] ljBfyL{sf] -k|fKtf+s &@* - (! k|ltzt_ lhlkP eg] $ x'G5 . k/]g cfkt < To;}n] n]6/ u|]8sf] cy{ ljifo ;fk]If dfq x'G5 . ;du| kl/0ffd ;fk]If x'b}g . j9L k|Ktf+s Nofpg] ljBfyL{sf] lhlkP sd k|Ktf+s Nofpg]sf] eGbf sd cfpg ;S5 . n]6/ u|]8 ljifo ;fk]If dfq x'G5 .
kmnfgf] ljBfyL{sf] olt k|ltzt cfof] eGg] s'/f csf{] Pp6f e|d xf] . lsgeg] k/LIff lgoGq0f sfof{non] k|Tos ljifosf] pQ/ k'l:tsfsf] k/LIf0f / ;Dk/LIf0f c+sdf g} ub{5 . t/ To:tf] c+snfO{ cIf/ u|]8df ?kfGt/0f u/L nJwf+s kqdf pNn]v u5{ . pQ/ k'l:tsf k/LIf0f / ;Dk/LIf0f Pj+ c+snfO{ cIf/df kl/0ft ug{] sfo{df ;+nUgx? jfx]s s;}n] klg ljBfyL{sf] k|fKtf+s jf k|ltzt eGg ;Dej 5}g . pgLx?n] klg k|Tos JolQmsf] ofb u/]sf /x]5g eg] jf uP/ lkmtf{ x]g{ kfpg] /x]5g\ eg] dfq yfxf x'g] xf] . gq eg] cfkm}n] lbPsf] cIf/nfO{ ;d]t c+sdf k'gM jbNg s;}n] klg ;Sb}g . s;}nfO{ jf]8{ 6k, lhNnf 6k, If]q 6k eGg ldNb}g . ljBfno 6k klg eGg ldNb}g .
h'g ljBfyL{ h'g ljifodf /fd|f] ug{ ;S5 Tot} k9\g] xf] . To;}n] s'g ljBfyL{sf] s'g ljifodf s] :t/ cfof] eGg] s'/f g} dxTjk"0f{ xf] . ;du|df slt cfof] eGg] s'/f ljBfyL{sf] :t/ lgwf{/0fsf nfuL eGbf klg s'g} vf; ljifo cWoogsf nflu s'g} vf; lgsfon] lgwf{/0f u/]sf] /x]5 eg] sfd nfU5 cGoyf tflTjs cy{ 5}g . h:tf] pRr lzIffdf lj1fg k9\g lhlkP @ / c? ljifo k9\g lhlkP !=^ cfpg} k5{ . s'g} klg ljifo k9\g c+u|]hLdf slDtdf u|]8 8L Kn; cfpg}   k5{ .
s'g} klg ljifodf l8 / l8 eGbf tNnf] u|]8 k|fKt u/]sf ljBfyL{n] s'g} b'O{ ljifodf lrQ gj'em] dflyNnf] u|]8 sfod ul/kfpF elg k'gM d'Nof+sg u/fpg rfx]df k'gM k/LIffdf ;fd]n x'g kfpF5 . b'O{ eGbf j9L ljifodf l8 jf l8 eGbf sd cfPsf] ljBfyL{n] eg] cfufdL jif{sf] k/LIff lbg'k5{, df}sf k/LIff lbg kfpFb}g .
cIf/ u|]8sf] ljz]iftf s] xf] eg] o;df kf; jf km]nsf] pNn]v ul/b}g, ug{ ldNb}g . slt u|]8 cfP k9\g, hflu/ vfg kfO{g] jf slt cfP gkfO{g] eGg] ljifo k9fpg] lgsfo jf hflu/ lbg]n] to ug{] xf] . pRr lzIff k9\g gkfPsf] s'g} u|]8n] k|fljlws k9\g jf hflu/ vfg kfpg ;S5, lbg]n] lbg' k¥of], lbGg eGg klg kfO{of] .
w]/} ;do ljlt;s]kl5 d'l:snn] ljZjljBfnodf ;]d]i6/ k|0ffnL nfu' ul/Psf] lyof] . t/ To;f] x'Fbf ljZjljBfno k|zf;g r':t x'g'kg{], k|fWoksx? lgoldt / d]xgtL x'g'kg{] / ljBfyL{n] klg k|;:t ;do lbg'kg{] x'G5 . clN5 k|zf;s, 6fkl6k] jfgL k/]sf k|fWoksx? / lgoldt ljBfyL{ jGg grfxg], u];k]k/ k9]/, gSsn u/]/ / y]l;; lsg]/ kf; ug{ vf]Hg] ljBfyL{x?sf] rk]6fdf ;]d]i6/ k|0ffnL vf/]h ul/of] . Tof] xfd|f] z}lIfs Oltxf;df k5f8L rflnPsf] sbd lyof] . cIf/ u|]8sf] lgotL To;f] gxf];\ . klxnf] jif{ ePsf]n] ;fdfGo e|dx? /xg' :jfefljs 5 . lj:tf/} x6\b} hfG5 . t/ cndn ePsf] gfddf ljZjljBfno jf6 ;]d]i6/ k|0ffnL x6fP h:tf] o;nfO{ x6fpg] if8oGq gxf]nf eGg ;lsb}g . ljBfyL{sf >]0fL / k|ltzt j]Rg kNs]sfx? o;sf] kIfdf gx'g ;S5g\ / Pp6f j}1flgs k|0ffnL km]/L w/fkdf kg{ ;S5 . ;j} hgf ;r]t x'g h?/L 5 .

df]km;n kqsfl/tf
d"Nof+sg u/]/ dfq} nfO;]G; lbg] Joj:yf Nofpg'k5{
s]zj /fgf -sfo{sf/L ;Dkfbs_
ld;g 6'8] b}lgs, afFs]
tkfO+{sf] k'/f kl/ro kfpF g <
— d s]zj /fgf . 3/ d]/f] afFs] lr;fkfgL . xfn d ld;g 6'8] b}lgssf] sfo{sf/L ;Dkfbssf] ?kdf sfd ul//x]sf] 5' .
tkfO{n] lsg kqsfl/tf k]zf /f]Hg' eof] <
— d}n] kqsfl/tf k]zf /f]Hg'sf] vf; sf/0f eg] 5}g . t/, ha d}n] kqsfl/tf k]zfdf hf]lvd x'G5 / ljs[ltx?sf] kbf{kmf; u5{ eGg] yfxf kfPF, To;kl5 eg] of] k]zfk|lt ?rL hfu]sf] xf] . ;fy} s'g} klg d'n'sdf hgtf g} ;jf]{k/L x'G5g\ . hgtfn] rfXof] eg] h] klg x'G5 . To;dfly hgtfsf] k|ltlglwTj ug]{ k]zf g} kqsfl/tf ePkl5 d}n] of] k]zf /f]h]sf] x'F .
kqsf/ eP/ df]km;ndf sfd ug{ t lgs} ;d:of 5 eG5g lg Û slQsf] dx;'; ug'{ ePsf] 5 <
— xf], df]km;ndf ;d:of eg] lgs} 5 . oxfF ;|f]t, ;fwgsf] cefj, /fhg}lts babaf, ;'/Iff nufot ;d:ofx? /x]sf 5g\ . cem egf}+ kqsf/sf nflu d'Vo ;d:of eg]sf] t kfl/>lds gkfpg' xf] . kfl/>lds eg]sf] ;do / eg]sf] hlQs} kfpFb}gg\ .
slt ;do eof] o; k]zfdf nfu]sf] <
— d}n] @)^& ;fnaf6 kqsfl/tf z'? u/]sf] x'F .
s:tf] vfnsf] kqsfl/tf ug{ ?rfpg' x'G5 <
— dnfO{ h'g;'s} la6df klg sfd ug{ dgk5{ . t/, ljz]iftM d]/f] ?rL ck/fw la6df 5 . 
df]km;n} ePklg afFs] h:tf] Jo:t Pj+ lasl;t lhNnfjf6 kqsfl/tf ub}{ x'g'x'G5, slQsf] sdfO{ x'G5 <
— sdfO{sf] s'/f ug'{x'G5 eg] d}n] k]zf eGbf klg dfG5] sdfPsf] 5' . afFs] lhNnfsf x/]s If]qsf dfG5]x?;Fu d]/f] kx'Fr 5 . of] ;a} kqsfl/tfn] ubf{ ;Dej ePsf] xf] . To;}n] sdfO{ oltptL x'G5 eGbf klg d]/f] kfl/>ldsaf6 d ;Gt'i6 5' .
kqsfl/tf k]zfdf nfu]/ s] s] ;d:of ef]Ug' kbf]{ /x]5 <
— ;d:ofsf] s'/f ug]{ xf] eg] gofF lkF9LnfO{ s] eG5' eg] kqsfl/tf k]zfdf gcfpFbf g} /fd|f] . kqsfl/tf k]zf cfkm}df …l/:sLÚ k]zf xf] . o;df ;d:of gx'g] s'/} ePg . To;}n] ;d:ofnfO{ y]Ug ;Sg'k5{ .
df]km;nsf kqsf/x?sf ;d:ofx? s] s] x'g h:tf] nfU5 tkfO{nfO{ <
— df]km;nsf kqsf/x?sf ;d:of t lgs} 5g\ . df]km;nsf kqsf/x? d/Ld]6L sfd u5{g\ t/klg kfl/>lds eg] hlQsf] kfpFb}gg\ . d'Vo ;d:of t oxL xf] . cGo ;d:of w]/} 5g\  . df]km;nsf kqsf/nfO{ sfd ug{ lgs} cK7\of/f] 5 .
tkfO{ sfo{/t ld;g 6'8] b}lgs slQsf] rln/x]sf] 5 <
— ld;g 6'8] b}lgs afFs] lhNnfs} u'0f:t/Lo / ljZj;gLo klqsfdWo] Ps xf] . o;n] clxn] $ j6f lhNnfdf cfkm\gf If]q lj:tf/ ul/;s]sf] 5 . afFs] nufot alb{of, bfË / ;'v]{tdf cfkm\gf] If]q lj:tf/ u/]sf] 5 . $ j6f lhNnfdf hfg] afFs]sf] klxnf] klqsf xf] ld;g 6'8] .
df]km;nsf ;~rf/dfWod / ;~rf/sdL{sf] kL8f p:tfp:t} xf] ls km/s 5g h:tf] nfU5 tkfO{nfO{ <
— xf], df]km;nsf ;~rf/dfWodsf] kL8f klg p:t} 5 . lsgeg] ;~rf/dfWod rNg] eg]sf] g} lj1fkgn] xf] . sltko df]km;nsf Jofkf/LnfO{ ;~rf/dfWoddf lj1fkg ug'{k5{ eGg] s'/f g} yfxf 5}g . cem d s] eG5' eGg] xfdLn] a'emfpg ;s]sf 5}gf}+ . lj1fkg klg nufgL xf], lj1fkg u/L Jofkf/ Joj;fo a9fpg'k5{ eGg] s'/f g} xfdLn] l;sfpg ;s]sf 5}gf}+ . otf lj1fkg gcfpFbf df]km;nsf ;~rf/dfWodx? aGb x'g] cj:yfdf k'U5g\ . sltko aGb klg ePsf 5g\ . o:tf] cj:yfdf df]km;nsf ;~rf/sdL{n] kfl/>lds kfpg] s'/f klg ePg . To;}n] d t s] b]V5' eg] df]km;nsf ;~rf/dfWod / ;~rf/sdL{ kL8f p:t} p:t} x'g\ .
oL ;d:ofx?sf] ;dfwfg ug{ ;/sf/n] s:tf sfo{qmdx? Nofpg' knf{ <
— /fHon] Pp6f :ki6 gLlt agfpg'k5{ . ;~rf/dfWodsf] nfO;]G; lbFbf jf btf{ ubf{ ;~rf/ pBdLsf] x}l;ot x]/]/ dfq} nfO;]G; lbg] jf btf{ ug]{ ug'{k5{ . ;~rf/pBdLn] ;~rf/;+:yf rnfpg ;S5 ls ;Sb}g To;sf] d"Nof+sg u/]/ dfq} nfO;]G; lbg] Joj:yf Nofpg'k5{ . ta dfq oL ;d:ofx?sf] ;dfwfg x'g ;S5 .
lo ;d:ofx? ;dfwfg ug{ kqsf/ dxf;+3sf] e'ldsf s:tf] kfpg'eof] <
— g]kfn kqsf/ dxf;+3n] klg gu/]sf] eg] xf]Og . ;~rf/sdL{x?sf] kL8fdf ;fy lbg] sfd u/]sf] 5 . t/, dxf;+3n] h;/L o:tf d'2f p7fpg'kg]{ To;/L gp7fPsf] kfOPsf] 5 . sltko dxf;+3s} kbflwsf/L o:tf 5g\ h;n] ;~rf/;+:yfaf6 eg]hlQs} / ;dodf kfl/>lds g} kfpFb}gg\ . clg pgLx?n] s;/L ;zQm ?kdf cfjfh p7fpg ;Snfg <
df]km;ndf sfd ug]{ ;~rf/sdL{x?sf] xs lxtsf nflu kqsf/x?sf a}rfl/s ;+u7gx?sf] e'ldsf s:tf] kfpg' ePsf] 5 <
— of] j}rfl/s ;+u7g eg]sf] dxf;+3sf] r'gfj n8\gsf nflu dfq} agfOPsf h:tf 5g\ . r'gfjsf a]nf dfq} ;lqmo x'g] cGo a]nf eg] lg:s[o x'G5g\ . kqsf/x?sf] 5ftf ;+u7gn] t ;~rf/sdL{sf s'/fx?nfO{ ;zQm ?kdf p7fpg ;Sb}g eg]  j}rfl/s ;+u7gx?sf] t s] s'/f ug'{ <
tkfOs+f] ljrf/df kqsfl/tf s] xf] <
— d]/f] ljrf/df kqsfl/tf Pp6f snf xf] . h;n] ;dfhnfO{ ;xL 9+uaf6 kl/jt{g ug{ dxTjk"0f{ e"ldsf v]Nb5 .
clxn] kqsfl/tf If]q jb\gfldt x'Fb}5, kqsfl/tf If]qd} nfu]sf sltko JolQmx?n] ;dfrf/sf laifodf df]n df]nfO{ ug]{, cg}lts sfdx? ug]{ u/]sf] cf/f]k nfUg yfn]sf] 5, afFs]sf] cj:yf s:tf] kfpg' eof] <
— xfdLn] x]g]{ rGb|df slt ;'Gb/ 5 . cflv/ To;df klg t bfu 5 . To:t}   kqsfl/tf klg ax't ;'Gb/ 5 . To;df klg sltko lkt kqsfl/tf ug]{ bfusf ?kdf /x]sf 5g\ . afFs]sf] dfq} xf]Og of] b]z}e/Lsf]  ;d:of xf] . To;nfO{ lg?T;flxt ug{tkm{ nfUg' g} a'l4dtfk"0f{ sfo{ x'G5 .
tkfO{ slQsf] nfUg' efÚ5 o:tf s'/fx?df <
— xfxfxf . jfO{Xoft k|Zg . o:tf s'/fdf nfu]sf] dfG5]nfO{ tkfO{n] o:tf] k|Zg ;f]Wg'eof] eg] p;n] l;w} OGsf/ ul/lbG5 . d]/f] ;Gbe{df eGg'kbf{ d kqsfl/tfaf6} ;dfh kl/jt{g u5'{ eg]/ lxF8]sf] dfG5], d}n] g} o:tf sfo{x? ug{ nfu] eg] s;n] ljZjf; ug]{ . To;}n] o:tf s'/fx?af6 d dfq} xf]Og ;a} 6f9f /xg'k5{ . gq  kqsfl/tf If]q lgs} ab\gfd x'g]5 . kqsfl/tfnfO{ hf]ufO{/fVg To:tf lkt kqsfl/tf ug]{ JolQmx?nfO{ lg?T;flxt ug'{k5{ .
cGTodf s]xL eGg dg nfu]sf] 5 <
— g]kf]lnog af]gfkf6{n] eg]sf lyP …rf/ lj/f]wL kqklqsf rf/xhf/ ;+uLgeGbf 8/nfUbf] x'G5 .Ú To;}n] kqsfl/tf k]zfnfO{ ab\gfd gu/fcf}+ . olb kqsfl/tf klg ab\gfd x'Fb} uof] / dfG5]n] ljZjf; ug{ 5f8] eg] To;kl5sf] xfnt ;f]Rg nfos x'Fb}g . To;}n] d To:tf lkt kqsfl/tf ug]{ JolQmx?nfO{ d s] eG5' eg] tkfO{x? cfh}af6 kqsfl/tf 5f]8\lbg'xf];\ . kqsfl/tfsf] ab\gfd gu/fOlbg'xf];\ .
k'gM k|sfzg
lzIfs ;]jf cfof]usf] tof/Lsf nflu pkof]uL
la:t'ut k|Zgx?
!=z}lIfs hgzlQm tflnd lglt slxn] ag]sf] xf] < —@)^@
@= dfWolds lzIff kf7\oqmd 9fFrf @)^$ cg';f/ P]lIfs k|yd kqdf lgwf{l/t efiff ;d'xdf slt efiff /x]sf 5g <  —@# efiffsf ljifo
#= cgf}krfl/s lzIff la:tf/ sfo{qmd s'g pd]/ ;d'xsf afnaflnsfx? ;dfa]z x'G5g\ <
— ^ aif{ b]lv * aif{ ;Dd
$= g]kfndf /]l8of] lzIff lzIfs tfnLd slxn] ;~rfng eof] <  — ;g\ !(*)
%= db/;f lzIffsf] kf7\oqmd 9fFrf cg';f/ ;fdflhs cWoog -pb{' efiff _ sf] k7\oef/ slt xf] <
—#
^= lgdf{0ffTds d"Nofs+gsf ;fwgx?dWo] k|yd r/0f s'g xf] <  — sIffsfo{
&= lzIff P]g @)@* sf] 5}6f}+ ;+;f]wg slxn] eof] <   — @)%%÷!)÷)!
*= g]kfnsf] ;+ljwfg @)&@ cg';f/ cg';"rL ^ df s]sf] Joj:yf 5 < 
—k|b]zsf] clwsf/sf] ;"rL
(= /fli6«o lzIff cfof]usf] k|lta]bg cg';f/ lalzli6s/0fsf] klxnf] r/0f s'g xf] <
— pRr dfWolds lzIff
!)= ufpF lzIff ;ldltsf] a}7s ;fdfGotof slt ;dodf a:g' k5{ < — # dlxgf sf] Psk6s
!!= lzIff lbjz @)&@ gf/f s] /x]sf] lyof] <
ælbuf] ljsf;sf nflu u'0f:t/Lo lzIff, ;a}sf nflu ;'/lIft lzIf0f ;+:yfÆ
!@= g]kfnsf] ;a}eGbf k'/fgf] dflj s'g xf]===< — efg' dflj
!#= b/af/ xfO:s'nsf] k'g:yf{kgf slxn] ul/of] <   — la=;= !($*
!$= lqrG› sn]hsf] :yfkgf slxn] ePsf] xf] <  — la=; !(&% ef›, @&
!%= lzIffsf] O{l:txf/df slt bkmfsf] Joj:yf ul/Psf] lyof] <   —$@
!^= la=;+= !(() ;fnsf] SLC k/LIffdf slt laBfyL{ II >]0fLdf pQL0f{ ePsf lyP < — !) hgf
!&= la= ;+= !(() ;fnsf] SLC df pQL0ff{Í slt tf]lsPsf] lyof] <  —@*)
!*= lqrG› sn]hdf c+u|]hL lzIf0f ug]{ k|yd g]kfnL sf] x'g <   — u¿8Wjh /fgf
!(= O{l:txf/ cg';f/ k|flj txdf b}lgs slt ;do k7gkf7g x'g'kg]{ Joj:yf lyof] < —$ 306f
@)= uf]vf{ efiff k|sflzgL ;ldltsf] k|yd cWoIf sf] x'g <  — /fddl0f cfbL
@!= ;+:s[t lzIffsf] k|yd 8fO/]S6/ sf] x'g < — x]d/fh kf08]
@@= cfwf/ lzIfs k|lzIf0f s]G›sf] :yfkgf slxn] ePsf] xf] <  — la=; @))$÷)@÷!)
@#= z}lIfs u'0f:t/ k/LIf0f s]G›sf] :yfkgf slxn] ePsf] xf] <  — la=; @)^^÷)&÷!#
@$= sfof{Gjog gePsf] ;+lawfg s'g xf] <  — g]kfn ;/sf/ j}wflgs sfg'g, @))$
@%= la=;+ @))* ;fndf dlxnf ;fIff/tf k|ltzt slt /x]sf] lyof] < — )=&%
@^= /f0ffsfnLg ;dodf ^ kf;] nfO{ s] elgGYof] <  — lghfdlt k|ydf
@&= g]kfnsf] k|yd c+u|]hL :s'n s'g xf] <  — b/af/ xfO:s'n
@*= ljBfno lzIfs lstfavfgfsf] :yfkgf slxn] ePsf] xf] <  — la=; @)%$÷!@÷@^
@(= :jtGq lzIff dGqfnosf] k'g:yf{kgf slxn] ePsf] xf] <  — la=;+= @)^%÷)%÷!%
#)= NTV af6 b'/ lzIff sfo{qmdsf] k|zf/0f ;'¿jft slxn]af6 ul/of] < — la=;+= @)%@
#!= lzIfs ;Ifdtfsf] k|f¿k -2072_ z}lIfs hgzlQm lasf; kl/ifbaf6 slxn] kfl/t eO{ nfu' eof] <  — la=;+ @)&@÷!@÷)#
#@= ;g @)#) ;Dd lzIffsf] sfo{9fFrf k|:t't ub}{ OGRof]g ;Dd]ng slxn] ;DkGg eof] <
— ;g @)!%, d] !( b]lv @@ ;Dd
##= lzIfs ;Ifdtfsf] k|f¿k -@)&@_ cg';f/ lzIfssf] nflu slt j6f ;Ifdtfx¿ tf]s]sf] 5 <
— * j6f
#$= A u|]8 Nofpg] laBfyL{sf] u|]8 kf]O{G6 slt x'G5 < — #=^
#%= g]kfndf CAS sf] ;'¿jft slxn] b]lv ePsf] xf] <  — la=;+ @)%$
#^= ;j{k|yd CAS slt lhNnfdf kfO{nl6Ë ul/Psf] lyof] <  — % lhNnf
#&= UNESCO sf] nflu g]kfn /fli6«o cfof]usf] :yfkgf slxn] ePsf] xf] <  — la=;+ @)!)
#*= lzIff ljefudf xfn slt j6f zfvf /x]sf 5g < — @( j6f
#(= cgf}krfl/s lzIff s]G›sf] :yfkgf slxn] ePsf] xf] <  — la=;+ @)%^
$)= xfn lzIff dGqL sf] /x]sf 5g\ <  — lu/L/fhd0fL kf]v/]n
$!= t]x|f}F lqaifL{o of]hgf cg';f/ !%–@% aif{sf] ;fIff/tf of]hgfsf] cGTo ;Dddf slt k'¥ofpg] nIo lnOPsf] 5 <  — (%%
$@= Plnhfa]y la= xn{ssf] cg';f/ hGd k"j{sf] cj:yfnfO{ slt efudf ljefhg u/]sf] 5 <
— # r/0f
$#= la=;+= @)@* ;fndf dlxnf ;fIff/tf b/ slt % /x]sf] lyof] <  — #=(%
$$= laz]if lzIff kl/ifbdf cWoIfsf] cltl/Qm slt ;b:o /xG5g <  — !! hgf
$%= SSRP nfO{ slt lhNnfdf kfO{nl6Ë ul/Psf] lyof] <  — # lhNnfdf
;flxTo÷;[hgf
d]/f] wf]sf]
ltd|f] l;pbf]e/L
l;Gb'/ xfn]/ ;hfOlbg]
d]/f] 7"nf] wf]sf] 5,
of] pbf; x[boaf6
clnslt ePklg
dfof kfpg]
d]/f] 7"nf] /x/ 5,
cf}+;Lsf /ftdf
vf]O{ lsg xf] s'GgL
h'gls/L em}+ d
3'Dg} ;lsg
d]/f] dgsf] s'/f
ltdLn] a'lemlbg]
sf]zL; u/ x}+
a]OdfgL gh/sf]
tL/n] em/]sf]
nfn'kft] km"nh:t}
vf]O lsg xf]
ltdL km'Ng} ;lsgf}
ltdLl;t hLjgdf
afwLg] d]/f]
Pp6} wf]sf] /x]5 .
c?0f vqL …gbLÚ
sf7df07f}+
;+3if{sf lbgx?
8f]6L k|Voft lgª\nfdf, df}gf g} lyg d]/f
pxL klg ;fpgsf d}gf, s'dfO{ g} cf}pgf
v]tdf kfgL 5}g, cfsf;] e/df x'Fb}g /f]kfO{
d'xfg ;femf x'g, t/ alnof vfg] 8f]6L
kmn6'0f] afFhsf af]6, xNbf/Lsf v]t
wfg kfsL n6/Dd} x'gf, d]/f afnL v]t
sflt{s}sf wfg l;/f}nf, agfO{ lbg 5}g
r}q kxf8 cfO{hfpnf, a;Gtsf d}gf
ltldnL kftsf] b'gf], s] x'G5 / b'g'
;j} sfd sf] cb\b5, h; kfpg] sf] x'g'
dfnsf l;dnsf /]6, n]udf af]nfpg] xf]
kxf8sf] lr;f] kfgL, dfn 8f]nfpg] xf]
O{lt xf] ;]/fsL /f]kfO{, sd} 5 eft vfPO{
s]xL 5}g e/, sf x'G5 a;fO{
sf xf] /}5 :ju{ gs{, sf xf] /}5 wfd
s] xf] zf]if0f gLlt ltd|f], s] xf] /}5 sfd
dfn x} kfxf8 cfO{u], ux'F hf}+ kfSof g} lyg
ufpF udfh dfn x} d]/f cfkmGt, k'Uof g} lyg
a}zfv}df ux'F sf6G5g, a}zfv}df lap lag]6f
c;f/ ;]/fsL /f]kfO{, ;fpg} x'G5 aiff{
n]ssL u'/fp;L km'n, n]u} x'G5g\ afFh
lxpg v/ kfgLsL dfn, kxf8 sfkmn vfg] d}gf
kxf8} kxf8 wf]tL h;f] dfn
8/}8/ g]kfnL bfh'efO{, lrgs} x'G5 e/
;]tLdf ;n]bf] x'G5, d]rLn] d]rg 5g
ho x'G5 dxfsfnL, lard} alh/ x'G5g
lhTgf t tIfs lhTnfg, t/ afz'sL db}{gg\
kxf8 x'Fb}g d}bfg, t/fO{sf kmfF6 lal;{b}gg\
vt]gf g} x'g' lgsf], vt]gf sfn x'G5
dfn g} lyg d]/f], lg/f}nL hfn x'G5
yf]/} sfd sd} k'FhL, kxf8sf of] xfn
g lbpF eg] abL x'gL, lbp eg] n} sfn
wd{/fh e08f/L
lg/f}nL ufla;, 8f]6L
;"rgf÷;Gb]z÷la1fkg
jN8{ lehg cGt/fli6«o g]kfn 8f]6L, ;dfg kx'Fr lasf; s]Gb| -l;8_ g]kfn, lhNnf jfn sNof0f ;ldlt / laDa g]kfnL ;fKtflxsåf/f hf/L
afn ;+/If0f ;Gb]z
k|f/lDes pd]/df afnljsf;sf] cjwf/0ff
zf/Ll/s lasf;
:jf:Yo, kf]if0f, vf]k, ;'/Iffsf ;fy} zf/Ll/s j[l4, zf/Ll/s ;Gt'ng, ljleGg cËx?aLr ;dGjo / ;fd~h:o, ;'Id sfo{ ug]{ ;Lk ljsf;, df+;k]zL lgoGq0f / kl/rfng cflb .
;fdflhs lasf;
cfb/ / ;dfgtfsf] Jojxf/, lgod kfng, cg'zf;g, gd|tf, d]nldnfksf] Jojxf/, ;dembf/L, cfk;L ;xof]u, e'n :jLsfg]{ Ifdtf, If]dfzLn, ldqtfk"0f{ Jojxf/, cfTdlge{/tf, :j:ys/ afgL cflb .
af}l4s lasf;
df}lns / l;h{gzLn 9Ën] ;f]rljrf/ / sfo{ ug{] afgL, j}1flgs ;f]r, ts{ / sf/0fsf] vf]h ug{] k|j[lt, sf/0f / kl/0ffdsf] cfk;L ;DaGwsf] a'emfO{, ul0ftLo cjwf/0ff, efiff ljsf; tyf cleJoltm ;Lkx?, :d/0f Ifdtf tyf Psfu|tf OToflb .
;+j]ufTds lasf;
;sf/fTds b[li6sf]0f, ;+jbgzLntf, ;lxi0f'tf, k|;Ggtf, zflGt, cfTd;+od, s?0ff, bof, ljZjf;, cfTdljZjf;, cfTd;Ddfg, sf]lz;, w}o{, cfzfjfbL x'g' OToflb .
k|f/lDes afNofj:yfdf cfpg ;Sg] vt/fx?
lzz' / cfdf b'j}sf nflu hGdsf] ;do cToGt ;+j]bgzLn cj:yf xf] . of] cj:yf vt/fk"0f{ klg x'G5 . lzz' hGdg] qmddf s'g} ;d:of cfOk¥of], lg:sg ufx|f] eof] jf cGo s'g} hl6ntf (Complication) sf sf/0f w]/} ;do nfUof] eg] tTsfn jf hGdsf] Ps jifleq lzz'sf] d[To' g} x'g ;S5 jf ckfË x'g ;S5 . dxTjk"0f{ s'/f s] xf] eg] ue{df lzz'n] cfdfaf6 clS;hg -/ vfBtTj_ kfPsf] x'G5 . kf7]3/af6 s]xL aflx/ cfPkl5 p;sf] Tof] qmd 6'6\5 . s]xL ldg6leq pm aflx/ cfpg g;s]df pm clS;hg gkfPsf sf/0f lg:;fl:;P/ dg{ ;Sb5 . hGd ;DaGwL oL / cGo
;d:ofx¿af6 aRg :jf:Yo ;+:yfdf nu]/ lzz' hGdfpgkb{5 . sf/0fjz To;f] x'g g;s]df 3/df tflndk|fKt :jf:YosdL{ -jf ;'8]gL_ sf] d2t lng'kb{5 . cfdf / ue{sf] lzz'sf] :jf:Yosf nflu ue{jtL cj:yfdf sDtLdf rf/k6s :jf:Yo hfFr u/fpg' kb{5 . ;s];Dd c:ktfn jf :jf:Yo ;+:yfdf g} lzz' hGdfpg' pQd x'G5 .
lzz' hGdg] lalQs} hlt;Sof] l56f] cfdfsf] …klxnf] lauf}tL b'wÚ v'jfPdf lzz'df /f]u;Fu n8\g] zlQm a9\5 . To;kl5 sDtLdf klg b'O{ jif{;Dd lg/Gt/ lzz'nfO{ cfdfsf] b'w v'jfpgkb{5 . o;/L cfdfsf] b'w, plrt :ofxf/, kf]lifnf] vfgf, df};d cg';f/ n'uf, plrt dfofddtf jf jftfj/0f, :jf:yf]krf/, /f]u k|lt/f]wfTds ;'ljwf cflbsf] cefjn] o; pd]/df ljsf;df afwf kb{5 / hf]lvd -jf xflg_ cfpFb5 .
To:t} 3/kl/jf/ / jl/kl/sf] jftfj/0f gsf/fTds ePdf, cfjZos pTk|]/0ff 7Ls lsl;dn] gkfPdf, afa'cfdfsf] ;flGgWo / pko'Qm jftfj/0fdf a:g gkfPdf jf x/]s k|sf/sf b'Jo{jxf/, ckx]ngf,
e]befj, zf]if0fdf k/]df hf]lvd -jf xflg_ x¿ cfpFb5g .

ljBfyL{x¿sf] k7gkf7gsf] clwsf/nfO{ ;'lglZrttf tyf ;'netf k|bfg ub}{ lagf Jojwfg ;'Jojl:yt / zfGt jftfj/0fdf ljBfnox¿sf] lg/Gt/ ;~rfngsf] ;'lglZrttfsf] nflu ljBfno If]qnfO{ zflGtIf]q agfpg b]xfo adf]lhd ug{ u/fpg x'g ;/f]sf/jfnfx? ;a} kIfdf cg'/f]w ul/G5 .
ljBfno zflGtIf]q eGgfn]
!= ljBfnonfO{ ;z:q ultljlw / cGo lx+;faf6 d'Qm /fVg lgDg cj:yfnfO{ a'emfpg]5 M
s_ ljBfno xftf / o;sf] jl/kl/ ;z:q ultljlw gePsf] x'g' kg]{ .
v_ ljBfno If]qdf ;z:q åGå/t kIf jf ;z:q ;d"xsf] pkl:ylt gePsf] x'g' kg]{ .
u_ s'g} klg ;z:q ultljlwsf nflu ljBfnosf] k|of]u gePsf] x'g' kg]{ .
3_ ljBfyL{, lzIfs, sd{rf/L / ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf ;b:ox¿nfO{ ;z:q åGå/t kIfaf6 k|of]u gul/Psf] x'g' kg]{ .
ª_ ljBfno xftf / o;sf] jl/kl/s'g} klg k|sf/sf] xltof/ tyf z}lIfs k|of]hgsf nflu afx]s h}ljs–/;folgs lj:kmf]6s kbfy{ lnO{ k|j]z gePsf] x'g' kg]{ .
r_ s'g} klg jxfgfdf ljBfnonfO{ cfqmd0f ug]{, lg;fgf agfpg], 9fnsf] ¿kdf k|of]u ug]{, jf ef}lts Iflt k'¥ofpg] / hj{h:tL rGbf c;'n ug]{ gul/Psf] x'g' kg]{ .
5_ ljBfno xftf / o;sf] jl/kl/ s'g} klg axfgfdf lx+;fTds sfo{ jf lx+;fnfO{ a9fjf lbg] vfnsf sfo{ x'g] gu/]sf] x'g' kg]{ .
h_ ljleGg cf:yf tyf ljZjf; ePsf ljBfyL{x¿ tyf lzIfsx¿aLrdf cfk;L ;b\efj sfod ePsf] .
@= ljBfnonfO{ bnut /fhgLlts tyf cGo x:tIf]kaf6 d'Qm /fVg' eGgfn] lgDg cj:yfnfO{ a'emfpg]5 M
s_ ljBfnodf bnut /fhgLlts x:tIf]k / k|efj gePsf] x'g' kg]{ .
v_ ljBfnoxftfleq bnut /fhgLlts ultljlw cfd;ef, uf]i7L, cled'vLs/0f cflb gePsf] tyf bnut /fhgLlts tyf cGo ;ef ;Dd]ng / h'n';df ljBfyL{nfO{ k|of]u ug]{ gul/Psf] x'g' kg]{ .
u_ ljBfyL{nfO{ ;+nUg u/fO{ bnut /fhgLlt;Da4 ;+3, ;Ë7g u7g gePsf] x'g' kg]{ .
3_ s'g} klg bnLo /fhgLlts tyf cGo :jfy{{sf nflu ljBfno aGb, x8tfn / k7gkf7gdf cj/f]w ug]{ h:tf lqmofsnfkx¿ gePsf] x'g' kg]{ .
ª_ ljBfno kl/;/df s'g} klg /fhlglts bnsf] gf/f, k|rf/ ;fdu|L cflb gn]lvPsf] jf g6fFl;Psf] x'g' kg]{ .
r_ afnaflnsfsf] lzIf0fl;sfO lqmofsnfk, :jf:Yo, ljsf;nufot ;jf]{Qd lxt x'g] afx]s ljBfno xftfdf ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yf / ;d'bfoaf6 ul/g] ;fdflhs, ;fF:s[lts tyf j}olQms :jfy{hGo lqmofsnfkx¿ ;~rfng gePsf] x'g' kg]{ .
# M ljBfnonfO{ e]befj, lx+;f, b'Jo{axf/, a]jf:tf / zf]if0faf6 d'Qm /fVg' eGgfn] lgDg cj:yfnfO{ a'emfpg]5 M
s_ ljBfno xftfdf hflto, ;f+:s[lts, n}lËs, eflifs, ef}uf]lns, If]qLo, juL{o, zf/Ll/s Ifdtf, /fhgLlts cf:yf / wfld{s ljZjf; nufotsf cfwf/df lzIfs, ljBfyL{, sd{rf/L, cleefjs jf cGo s;}nfO{ e]befj, lx+;f, b'Jo{jxf/ / zf]if0f gePsf] x'g' kg]{ .
v_ ljBfnodf zf/Ll/s / dfgl;s ;hfo glbg] ;'lglZrttf ePsf] x'g' kg]{ .
u_ ljBfyL{x¿nfO{ z}lIfs lqmofsnfk / l;sfOdf afwf kfg]{ u/L OR5f tyf Ifdtf ljk/Lt zf/Ll/s >ddf gnufOg] ;'lglZrttf ePsf] x'g' kg]{ .
3_ ljBfnodf afn;+/If0fsf nflu afnSnj, ljBfno Joa:yfkg ;ldlt / lzIfs cleefjs ;+3 ;lqmo /x]sf] x'g' kg]{ .
lhNnf lzIff sfof{no, 8f]6L

;Dk"0f{df xflb{s cg'/f]w
8f]6LnfO{ v'Nnf lb;fd'Qm If]q 3f]if0ff ug{ ;Dk"0f{ 8f]6Laf;L h'6f}+ .
– …8f]6Lsf] klxrfg, k"0f{ ;/;kmfO{ xfd|f] cleofgÚ nfO{ ;kmn kf/f}+ .
– ;/;kmfO{nfO{ xfdLn] klxnf] k|fyldstfdf /fVg'kb{5
– 3/af6 lgisg] kmf]xf]/ d}nfsf] lglZrt vf8n agffP/ Joj:yfkg ug]{ u/f}+  .
– ljBfnodfkm{t ;/;kmfO{sf] hgr]tgf ;d'bfodf lj:tf/ ug{'k5{ .
– zf}rfnodf dfq} lbzflkzfj ug{'kb{5 / vfgf vfg' cl3 xft /fd|f];Fu w'g'k5{ eGg] Go"gtd\ 1fg lbg'kb{5 .
– ;/;kmfO{af6 ljleGg /f]ux?af6 aRg ;lsG5 .
– ;/;kmfO{df cu|;/ x'g] JolQmnfO{ k|f]T;fxgsf] Joj:yf x'g'kb{5 .
– ;/;kmfO{ cefjdf nfUg] /f]u tyf hf]lvdaf/] ;a}n] cfˆgf] :t/af6 hgr]tgf km}nfpg' kb{5 .

;'=k= If]qLo cg'udg tyf ;'kl/j]If0f sfof{no  /fhk'/, 8f]6L

;'/lIft dft[Tj ;DjlGw hfgsf/L
;'/lIft dft[Tj sfo{s|d cGtu{t lhNnf :jf:Yo sfof{no 8f]6Ljf6 lgDgfg';f/sf ;]jfx? lgoldt ?kdf k|bfg ul/G5 .
¨ cfdf ;'/Iff sfo{s|d cGtu{t lhNnf c:ktfn tyf cGo ;'lrs[t k|;'lt s]Gb|x?jf6 @$ 306f lgMz'Ns k|;'lt ;]jf pknJw u/fOG5 .
¨ ue{jtL, k|;'lt / ;'Ts]/L ;DjlGw ;j} ;]jfx? :jf:Yo ;+:yfdf lgMz'Ns lbOG5 .
¨ k|;'lt s]Gb|df k|;'lt ;]jf lng cfPdf ;]jf u|fxL dlxnfn] oftfoft vr{ jfkt ?= !))) -?= Ps xhf/_ t'?Gt lbg] k|fjwfg 5 .
¨ ue{jlt dlxnfx?n] lgodfg';f/ rf/ k6s :jf:Yo ;+:yfdf hfr u/L :jf:Yo ;+:yfdf g} k|;'lt ;]jf lng cfPdf k|f]T;fxg eQf jfkt yk ?=$)) lbg] Joj:yf 5
¨ lhNnf c:ktfn 8f]6Ldf hl6n cj:yfsf] k|;'ltsf] nflu lgMz'Ns zNols|of ;]jfsf] ;d]t Joj:yf 5 .
lgodfg';f/ rf/ k6s ue{ hfFr u/fcf}+ . :jf:Yo ;+:yfdf g} k|;'lt u/fcf}+ .
k|yd k6s M rf}yf] dlxgfdf
bf]>f] k6s M 5}7f}+ dlxgfdf
t];|f] k6s M cf7f}+ dlxgfdf
rf}yf] k6s M gjf}+ dlxgfdf
lhNnf :jf:Yo sfof{no 8f]6L

lhNnf c:ktfn, 8f]6Lsf] Psåf/ ;+s6 Joj:yfkg s]Gb|jf6 k|bfgul/g] ;]jfx?
:jf:Yo ;]jf
¨ lx+;f lkl8tsf] :jf:Yo ;DjlGw ljj/0f ;+sng, k/LIf0f tyf pkrf/, clen]vLs/0f, zf/Ll/s hfFr / gd'gf ;+sng ug]{
¨ zf/Ll/s rf]6k6ssf] pkrf/ tyf lrlsT;fhGo hfFr ug]{
¨ sfg'gL k|df0fsf nflu :jf:Yo, ljlw lj1fg tyf lrlsT;f ;DjlGw sfg'gL k/LIf0f ug]{÷u/fpg]
¨ of}g hGo ;+qmd0fsf] pkrf/ ug]{
¨ zf/Ll/s, dfgl;s Pj+ dgf];fdflhs ljdz{sf nflu l:qmlgª ug]{ / ;]jf k|bfg ug]{
¨ ue{ k/LIf0f tyf cfsl:ds ue{ lg/f]ws ;]jf k|bfg ug]{
¨ ;'/lIft ue{ktg ;]jf k|bfg ug]{
¨ x]kf6fO{l6; lj jf6 jrfj6 ug]{
¨ cfjZostf cg';f/sf] k|]if0f / cGo ;]jfx? pknJw u/fpg]
dgf];fdflhs k/fdz{
¨ n}+lus lx+;f lkl8t k/fdz{ ;]jf pknJw u/fpg]
¨ cfjZostfsf cfwf/df lk8snfO{ ;d]t dgf];fdflhs ljdz{÷k/fdz{ ;]jf k|bfg ug]{
sfg'gL k/fdz{ / pkrf/
¨ cfjZostf cg';f/ lhNnf GofolwjQmf, kf/flnun, sfg'gL k/fdz{bftfsf] ;xof]ujf6 sfg'gL pkrf/sf] k|lqmof z'? u/fO{ cufl8 j9fpg ;xof]u k'¥ofpg]
¨ k'g:yf{kgf
¨ lx+;f lkl8t÷k|efljtnfO{ pkrf/kl5 yk k/fdz{ Pj+ cGo ;]jfsf nflu cNksflng cfjf; tyf vfgkfgsf] Joj:yf ;lxt ;'/lIft cNksflng ;]jf s]Gb|df /xg] Joj:yf ldnfO{g] 5 .
lhNnf :jf:Yo sfof{no, 8f]6L

dfnkf]t sfof{no 8f]6Lsf] xsbfjL ;DjlGw #% lbg] ;fj{hlgs ;"rgf
k|yd k6s ;"rgf k|sfl;t ldlt M @)&#÷#÷(
          lhNnf 8f]6L skNn]sL ufla; j8f g+=( l:yt ls=g+= ^&& P]= j8f g+= l:yt ls=g+= $), !(@, @)#, @$$ sf] hUuf ;f]xL ufla; j8f g+= ( a:g] afªLsf] gftL sfn'sf] 5f]/f ch'{gl;+ If]lqsf] gfpFdf gfkgS;f eO{ >]itfk'hf{ sfod ePsf]df hUufwgL ch'{gl;+ If]lqsf] ldlt @)^%÷#÷@! df d[To' eO{;s]sf] / lghsf] z]ifkl5sf] xsbf/ Psdfq klTg lagfb]jL If]lqsf] ldlt @)%%÷$÷!% df d[To' ePsf]n] hUufwgL ch'{gl;+ If]lqjf6 ;Gtfg 5f]/f gePsf] / Ps hgf 5f]/L nIdLb]jL bl8dfgf dfq ePsf]df 5f]/L nIdLb]jL bl8dfgf lajfx u/L kf]O{n uO{;s]lsn] d[ts hUufwgL ch'{gl;+ If]lqsf] ck'tfln k/]sf] x'Fbf lgh hUufwgL :j=ch{'gl;+ If]lqsf] z]ifkl5sf] xsbf/ d efO{ uf]/] jxfb'/ dx/ dfq ePsf]n] d[ts ch'{gl;+ If]lqsf] gfpFdf /x]sf] 8f]6L skNn]sL ufla; j8f g+= ( l:yt ls=g+= P]= j8f g+= & l:yt ^&& P]= j8f g+= ( l:yt ls=g+= $), !(@, @)#, @$$ sf] k'/} 3/hUuf     d]/f] gfpFdf Psnf}6L gfd;f/L u/L kfpF egL 8f]6L skNn]sL ufla; sfof{no 8f]6Lsf] rnfgL g+= @$) ldlt @)&#÷#÷& sf] ls6fgL l;kmfl/; kq, ch'{gl;+ If]lqsf] gfpFsf] hUufwgL k|df0f k'hf{, g]kfnL gful/stfsf] k|df0f kqsf] k|ltlnkL, dfnkf]t a'emfPsf] /l;b, d[To' btf{sf] k|df0fkq, gftf k|dfl0ft, xsbf/ nIdLb]jL bl8dfgfn] dfnkf]t sfof{no 8f]6Ldf pkl:yt eO{ cfkm\gf] k'/} xsef]u uf]/]jxfb'/ dx/sf] gfpFdf 5f]l8lbPsf] lgj]bg cflb k|df0fx? ;fy} /fvL gfd;f/L u/L kfpF elg lhNnf 8f]6L skNn]sL ufla; j8f g+= ( a:g] afªLsf] gftL, b'nlrgsf] 5f]/f uf]/jxfb'/ dx/n] o; dfnkf]t sfof{no 8f]6Ldf ldlt @)&#÷#÷* df lgj]bg lbg' ePsf]n] pQm hUuf ;DjGwdf s'g} s;}sf] xsbfjL k'Ug] eP jf lghsf] dfubfjL jdf]lhd gfd;f/L ug'{ gkg]{ s'g} sf/0f eP of] ;"rgf k|sfl;t ePsf] ldltn] af6fsf Dofb jfx]s #% lbgleq cfkm';+u ePsf ;Ssn k|df0fx? ;lxt sfof{nodf ph'/L bfjL ug{ cfpg' xf]nf . cGoyf Dofbleq s'g} s;}n] ph'/L bfjL gu/] lgodfg';f/ eO{hfg] Joxf]/f o;} ;"rgfåf/f hfgsf/L u/fO{G5 .

No comments:

Post a Comment